Journal of Philosophical Investigations

نوع مقاله : مقاله علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه فلسفه دانشگاه تبریز

2 دانشجوی کارشناسی ارشد فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه الزهرا

چکیده

در عرفان ابن­عربی و فلسفۀ صدرایی، علم، از حیث بدیهی بودن مفهومش و در نهایت خفا بودن حقیقتش، حکم وجود را دارد. هیچ چیزآشکارتر و روشن­تر از مفهوم علم نیست تا به واسطۀ آن بتوان علم را تعریف کرد؛ همچنان­که حقیقتِ علم مانند حقیقتِ وجود، کاملاً مخفی است. بر اساسِ وحدت وجود، حقیقتِ علم، «وجودِ حق» است. در واقع، علم به عنوانِ صفتِ حق­تعالی عینِ ذاتِ اوست و از آنجا که وجودِ او، فرد است و هیچ شریکی ندارد، علم نیز فرد است و مصداقی جز وجود خداوند نخواهد داشت. از این­رو کمالِ آدمی معرفتِ به خویشتنِ خویش است که جلوۀ کامل الهی است؛ زیرا قلبِ آدمی که حقیقتِ اوست، گنجایشِ خداوند را دارد. فانی شدن در خدا و بقای بالله را می­توان تعبیری دیگر از «علمِ حقیقی» دانست؛ زیرا معنای«فنای فی الله» این است که آدمی یقین حاصل کند که حقیقت او، حق­تعالی است. بنابراین علمِ حقیقی و کمالِ غایی، مساوقِ یکدیگر و دو مفهوم برای یک مصداق هستند. از این­رو هدفِ ابن­عربی از سیر و سلوکِ عارفانه و غایتِ ملاصدرا از سیر و سلوک عقلانی، دست­یافتن به علمِ حقیقی و به تعبیرِ ابن­عربی «درکِ وحدت وجود» است

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Ibn Arabi and Molla Sadra; On Knowledge and its Role in Human Perfection

نویسندگان [English]

  • Morteza Shajari 1
  • Zahra Gozali 2

چکیده [English]

Knowledge (perfect and absolute knowledge), according to Ibn Arabi and Mulla Sadra, in term of its obvious concept and its hidden existence or truth is an existential truth. There is nothing as obvious as the concept of knowledge through which the knowledge itself can be explained. But, on the other hand, the truth of knowledge, like the truth of existence, is absolutely hidden. The reality of knowledge, based on the pantheism, is the "hierophany". In fact, knowledge, as characteristic of God is the same as his nature or essence and since his existence is the one and only and does not have any partner, knowledge is one as well and will not have any denotation  but the existence of God(hierophany). The ‘extinction of the self in God’ (Fanna Fi'llah) and the can be known as another interpretation of real knowledge. Because of the fact that the human perfection is nothing but his knowledge of himself, and this, in itself, happens when one could be the perfect illustration of hierophany. In fact, the realization of the ‘eternal life in union with God’ (Baqa Bi’llah) involved in the ‘extinction of the self in God’ (Fanna Fi'llah), and in case that it happens the real knowledge and the ultimate perfection will be equal, the different concepts in a union reality. Therefore, Ibn Arabi's goal of the Spiritual Journey and the purpose of Mulla Sadra from the Intellectual Journey is the realization of the real knowledge, or as Ibn Arabi says; it is the “realization of pantheism”.

کلیدواژه‌ها [English]

  • real knowledge
  • the ultimate perfection
  • Pantheism
  • journey
  • ‘extinction of the self in God’
  • ‘eternal life in union with God’
قرآن کریم
- آملی، سیدحیدر.1367ِ، المقدمات من کتاب نص­النصوص فی شرح فصوص­الحکم، به کوشش هنری کربن و ...، تهران، توس.
- ---------- . 1375، نص النصوص در شرح فصوص الحکم، ترجمه محمدرضا جوزی، تهران، روزنه.
- ابن­سینا. 1403، الاشارات و التنبیهات، همراه با شرح الاشارات و التنبیهات خواجه نصیر­الدین طوسی، تهران، دفتر نشر کتاب.
- --------- . 1953، رسائل ابن سینا 2، استانبول، دانشکده­ ادبیات استانبول.
- --------- . 1952، رسائل فی احوال نفس، به کوشش فؤاد الاهوانی، قاهره.
- -------- . 1404 الشفاء(المنطق)، تحقیق سعید زائد، قم، مکتبة آیة الله المرعشى.
- ابن عربی، محیی­الدین. 1388، رساله وجودیۀ، ترجمه و تصحیح مرتضی شجاری، تهران، طراوت.
- --------- . 1325، شق الجیوب، مصر، مطبعه السعاده.
- -------- . (بی­تا)، الفتوحات المکیۀ، بیروت، دار صادر.
- --------- . 1997 الف، کتاب الازل، در رسائل ابن­عربی، به کوشش محمد شهاب­الدین العربی، بیروت، دار­صادر.
- --------- . 1997ب، الإسراء إلی مقام الأسری، در رسائل ابن­عربی، به کوشش محمد شهاب­الدین العربی، بیروت، دار­صادر.
- انصاری هروی (پیر هرات). 1386، طبقات الصوفیۀ، تصحیح محمد ­سرور مولایی، چاپ دوم، تهران، انتشارات توس.
- --------- . 1377، مجموعه رسائل فارسی، به تصحیح محمد ­سرور مولایی، چاپ دوم، تهران، انتشارات توس.
- جوادی آملی، عبد­الله، 1375، رحیق مختوم، قم، مرکز نشر اسراء.
- حافظ، خواجه شمس­الدین محمد. 1362، دیوان حافظ، تصحیح و توضیح پرویز ناتل خانلری، تهران، انتشارات خوارزمی.
- حلاج، حسین­بن منصور. 1379، مجموعه آثار حلاج، تحقیق ترجمه و شرح قاسم میر­آخوری، تهران، نشر یاد­آوران.
- سبزواری، ملاهادی. 1412، شرح المنظومة، با تصحیح و تعلیقات حسن حسن­زاده آملی، تهران، نشر ناب.
- سعدی، مصلح بن عبداله. 1356، بوستان سعدی، در کلیات سعدی، به اهتمام محمدعلی فروغی، تهران، انتشارات امیرکبیر.
 - سهروردی، عبد­القاهر ­بن عبد­الله. 1363، آداب المریدین، به کوشش نجیب مایل­هروی، تهران، مولی.
- شجاری، مرتضی. 1388، وجود از دیدگاه ابن­عربی، تهران، طراوت.
- غزالی، ابوحامد محمد بن محمد. 1386، احیاء علوم­الدین، ترجمه مؤیدالدین محمد خوارزمی، به کوشش حسین خدیوجم، چاپ ششم، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی.
- فارابی. 1959، آراء اهل مدینۀ الفاضلۀ، تحقیق ألبیر نادر، بیروت، المطبعۀ الکاثولیکیۀ.
- فروخ، عمر. 1947، التصوف فی الاسلام، بیروت، مکتبة میمنة.
- فیض کاشانى، محمد بن شاه مرتضى. 1415، تفسیر الصافی، تصحیح حسین اعلمی، چاپ دوم، تهران، مکتبه الصدر.
- قونوی، صدر­الدین ابوالمعالی محمد­بن­اسحاق. 1375، النفخات­الالهیۀ، به کوشش محمد خواجوی، تهران، مولی.
- قیصری، داوود. 1375، شرح فصوص­الحکم، به کوشش جلال­الدین آشتیانی، تهران، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
- کاشانی، عز­الدین محمود­بن­علی. 1385، مصباح الهدایۀ و المفتاح الکفایۀ، به کوشش عفت کرباسی و محمد­رضا برزگر خالقی، تهران، زوار.
- گنابادی، سلطان­محمد. 1408، تفسیر بیان­السعادۀ فی مقامات­العبادۀ، چاپ دوم،بیروت، مؤسسۀ الأعلمی للمطبوعات.
- لاهیجی،شمس الدین محمد. 1371، مفاتیح الاعجاز فی شرح گلشن راز، به کوشش محمدرضا برزگر خالقی و عفت کرباسی، تهران، انتشارات زوار.
- مجلسی، محمد­باقر. 1403، بحار­الأنوار، بیروت، دار احیاء التراث العربی.
- مکی، ابو طالب محمدبن ابوالحسن. بی­تا ، قوت القلوب فی معاملة المحبوب، مصر، المطبعة المیمنمة.
- ملاصدرا، صدر­الدین محمد شیرازی. 1363 الف، الاسرار آلایات، به کوشش محمد خواجوی، تهران، مؤسسه مطالعات و تحقیات فرهنگی.
- ---------. 1363 ب، المشاعر، به کوشش هانری کربن، تهران، کتابخانه طهوری.
- ---------. 1363 ج، مفاتیح الغیب، به کوشش محمد خواجوی، تهران، مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
- ---------. 1366، تفسیر القرآن الکریم، به کوشش محمد خواجوی، قم، بیدار.
- ---------. 1990، الحکمۀ المتعالیۀ فی الاسفار العقلیۀ الاربعۀ، دار احیاء التراث العربی، بیروت.
- ---------. 1340، رسالۀ سه اصل، به تصحیح و اهتمام سید حسین نصر، تهران، دانشگاه علوم معقول و منقول.
- ---------. 1367، شرح اصول­الکافی، کتاب الفضل العلم و کتاب الحجۀ، به کوشش محمد خواجوی، تهران، مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
- ---------. 1360، الشواهد الربوبیۀ فی المناهج السلوکیۀ، تعلیق و تصحیح سید­جلال­ الدین آشتیانی، چاپ دوم، تهران، مرکز نشر دانشگاهی.
- ---------. 1375، مجموعه رسائل فلسفی صدر­المتألهین، تحقیق و تصحیح حامد ناجی اصفهانی، تهران، حکمت.
- مولوی، جلال الدین محمد. 1363، مثنوی معنوی، به تصحیح نیکلسون، به اهتمام دکتر نصراله پورجودای، تهران، انتشارات امیرکبیر.
- میبدی، ابوالفضل رشیدالدین. 1361، کشف الاسرار و عده الابرار، به کوشش علی­اصغر حکمت، چاپ چهارم، تهران، انتشارات امیرکبیر.
- نسفی، عزیز­بن محمد. 1359، الانسان الکامل، به کوشش ماریژان موله، تهران، انجمن ایران و فرانسه.
- هجویری. 1387، کشف المحجوب، به کوشش محمود عابدی، چاپ چهارم، تهران، سروش.
 
 
 
 
قرآن کریم
- آملی، سیدحیدر.1367ِ، المقدمات من کتاب نص­النصوص فی شرح فصوص­الحکم، به کوشش هنری کربن و ...، تهران، توس.
- ---------- . 1375، نص النصوص در شرح فصوص الحکم، ترجمه محمدرضا جوزی، تهران، روزنه.
- ابن­سینا. 1403، الاشارات و التنبیهات، همراه با شرح الاشارات و التنبیهات خواجه نصیر­الدین طوسی، تهران، دفتر نشر کتاب.
- --------- . 1953، رسائل ابن سینا 2، استانبول، دانشکده­ ادبیات استانبول.
- --------- . 1952، رسائل فی احوال نفس، به کوشش فؤاد الاهوانی، قاهره.
- -------- . 1404 الشفاء(المنطق)، تحقیق سعید زائد، قم، مکتبة آیة الله المرعشى.
- ابن عربی، محیی­الدین. 1388، رساله وجودیۀ، ترجمه و تصحیح مرتضی شجاری، تهران، طراوت.
- --------- . 1325، شق الجیوب، مصر، مطبعه السعاده.
- -------- . (بی­تا)، الفتوحات المکیۀ، بیروت، دار صادر.
- --------- . 1997 الف، کتاب الازل، در رسائل ابن­عربی، به کوشش محمد شهاب­الدین العربی، بیروت، دار­صادر.
- --------- . 1997ب، الإسراء إلی مقام الأسری، در رسائل ابن­عربی، به کوشش محمد شهاب­الدین العربی، بیروت، دار­صادر.
- انصاری هروی (پیر هرات). 1386، طبقات الصوفیۀ، تصحیح محمد ­سرور مولایی، چاپ دوم، تهران، انتشارات توس.
- --------- . 1377، مجموعه رسائل فارسی، به تصحیح محمد ­سرور مولایی، چاپ دوم، تهران، انتشارات توس.
- جوادی آملی، عبد­الله، 1375، رحیق مختوم، قم، مرکز نشر اسراء.
- حافظ، خواجه شمس­الدین محمد. 1362، دیوان حافظ، تصحیح و توضیح پرویز ناتل خانلری، تهران، انتشارات خوارزمی.
- حلاج، حسین­بن منصور. 1379، مجموعه آثار حلاج، تحقیق ترجمه و شرح قاسم میر­آخوری، تهران، نشر یاد­آوران.
- سبزواری، ملاهادی. 1412، شرح المنظومة، با تصحیح و تعلیقات حسن حسن­زاده آملی، تهران، نشر ناب.
- سعدی، مصلح بن عبداله. 1356، بوستان سعدی، در کلیات سعدی، به اهتمام محمدعلی فروغی، تهران، انتشارات امیرکبیر.
 - سهروردی، عبد­القاهر ­بن عبد­الله. 1363، آداب المریدین، به کوشش نجیب مایل­هروی، تهران، مولی.
- شجاری، مرتضی. 1388، وجود از دیدگاه ابن­عربی، تهران، طراوت.
- غزالی، ابوحامد محمد بن محمد. 1386، احیاء علوم­الدین، ترجمه مؤیدالدین محمد خوارزمی، به کوشش حسین خدیوجم، چاپ ششم، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی.
- فارابی. 1959، آراء اهل مدینۀ الفاضلۀ، تحقیق ألبیر نادر، بیروت، المطبعۀ الکاثولیکیۀ.
- فروخ، عمر. 1947، التصوف فی الاسلام، بیروت، مکتبة میمنة.
- فیض کاشانى، محمد بن شاه مرتضى. 1415، تفسیر الصافی، تصحیح حسین اعلمی، چاپ دوم، تهران، مکتبه الصدر.
- قونوی، صدر­الدین ابوالمعالی محمد­بن­اسحاق. 1375، النفخات­الالهیۀ، به کوشش محمد خواجوی، تهران، مولی.
- قیصری، داوود. 1375، شرح فصوص­الحکم، به کوشش جلال­الدین آشتیانی، تهران، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
- کاشانی، عز­الدین محمود­بن­علی. 1385، مصباح الهدایۀ و المفتاح الکفایۀ، به کوشش عفت کرباسی و محمد­رضا برزگر خالقی، تهران، زوار.
- گنابادی، سلطان­محمد. 1408، تفسیر بیان­السعادۀ فی مقامات­العبادۀ، چاپ دوم،بیروت، مؤسسۀ الأعلمی للمطبوعات.
- لاهیجی،شمس الدین محمد. 1371، مفاتیح الاعجاز فی شرح گلشن راز، به کوشش محمدرضا برزگر خالقی و عفت کرباسی، تهران، انتشارات زوار.
- مجلسی، محمد­باقر. 1403، بحار­الأنوار، بیروت، دار احیاء التراث العربی.
- مکی، ابو طالب محمدبن ابوالحسن. بی­تا ، قوت القلوب فی معاملة المحبوب، مصر، المطبعة المیمنمة.
- ملاصدرا، صدر­الدین محمد شیرازی. 1363 الف، الاسرار آلایات، به کوشش محمد خواجوی، تهران، مؤسسه مطالعات و تحقیات فرهنگی.
- ---------. 1363 ب، المشاعر، به کوشش هانری کربن، تهران، کتابخانه طهوری.
- ---------. 1363 ج، مفاتیح الغیب، به کوشش محمد خواجوی، تهران، مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
- ---------. 1366، تفسیر القرآن الکریم، به کوشش محمد خواجوی، قم، بیدار.
- ---------. 1990، الحکمۀ المتعالیۀ فی الاسفار العقلیۀ الاربعۀ، دار احیاء التراث العربی، بیروت.
- ---------. 1340، رسالۀ سه اصل، به تصحیح و اهتمام سید حسین نصر، تهران، دانشگاه علوم معقول و منقول.
- ---------. 1367، شرح اصول­الکافی، کتاب الفضل العلم و کتاب الحجۀ، به کوشش محمد خواجوی، تهران، مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
- ---------. 1360، الشواهد الربوبیۀ فی المناهج السلوکیۀ، تعلیق و تصحیح سید­جلال­ الدین آشتیانی، چاپ دوم، تهران، مرکز نشر دانشگاهی.
- ---------. 1375، مجموعه رسائل فلسفی صدر­المتألهین، تحقیق و تصحیح حامد ناجی اصفهانی، تهران، حکمت.
- مولوی، جلال الدین محمد. 1363، مثنوی معنوی، به تصحیح نیکلسون، به اهتمام دکتر نصراله پورجودای، تهران، انتشارات امیرکبیر.
- میبدی، ابوالفضل رشیدالدین. 1361، کشف الاسرار و عده الابرار، به کوشش علی­اصغر حکمت، چاپ چهارم، تهران، انتشارات امیرکبیر.
- نسفی، عزیز­بن محمد. 1359، الانسان الکامل، به کوشش ماریژان موله، تهران، انجمن ایران و فرانسه.
- هجویری. 1387، کشف المحجوب، به کوشش محمود عابدی، چاپ چهارم، تهران، سروش.
 
 
قرآن کریم
- آملی، سیدحیدر.1367ِ، المقدمات من کتاب نص­النصوص فی شرح فصوص­الحکم، به کوشش هنری کربن و ...، تهران، توس.
- ---------- . 1375، نص النصوص در شرح فصوص الحکم، ترجمه محمدرضا جوزی، تهران، روزنه.
- ابن­سینا. 1403، الاشارات و التنبیهات، همراه با شرح الاشارات و التنبیهات خواجه نصیر­الدین طوسی، تهران، دفتر نشر کتاب.
- --------- . 1953، رسائل ابن سینا 2، استانبول، دانشکده­ ادبیات استانبول.
- --------- . 1952، رسائل فی احوال نفس، به کوشش فؤاد الاهوانی، قاهره.
- -------- . 1404 الشفاء(المنطق)، تحقیق سعید زائد، قم، مکتبة آیة الله المرعشى.
- ابن عربی، محیی­الدین. 1388، رساله وجودیۀ، ترجمه و تصحیح مرتضی شجاری، تهران، طراوت.
- --------- . 1325، شق الجیوب، مصر، مطبعه السعاده.
- -------- . (بی­تا)، الفتوحات المکیۀ، بیروت، دار صادر.
- --------- . 1997 الف، کتاب الازل، در رسائل ابن­عربی، به کوشش محمد شهاب­الدین العربی، بیروت، دار­صادر.
- --------- . 1997ب، الإسراء إلی مقام الأسری، در رسائل ابن­عربی، به کوشش محمد شهاب­الدین العربی، بیروت، دار­صادر.
- انصاری هروی (پیر هرات). 1386، طبقات الصوفیۀ، تصحیح محمد ­سرور مولایی، چاپ دوم، تهران، انتشارات توس.
- --------- . 1377، مجموعه رسائل فارسی، به تصحیح محمد ­سرور مولایی، چاپ دوم، تهران، انتشارات توس.
- جوادی آملی، عبد­الله، 1375، رحیق مختوم، قم، مرکز نشر اسراء.
- حافظ، خواجه شمس­الدین محمد. 1362، دیوان حافظ، تصحیح و توضیح پرویز ناتل خانلری، تهران، انتشارات خوارزمی.
- حلاج، حسین­بن منصور. 1379، مجموعه آثار حلاج، تحقیق ترجمه و شرح قاسم میر­آخوری، تهران، نشر یاد­آوران.
- سبزواری، ملاهادی. 1412، شرح المنظومة، با تصحیح و تعلیقات حسن حسن­زاده آملی، تهران، نشر ناب.
- سعدی، مصلح بن عبداله. 1356، بوستان سعدی، در کلیات سعدی، به اهتمام محمدعلی فروغی، تهران، انتشارات امیرکبیر.
 - سهروردی، عبد­القاهر ­بن عبد­الله. 1363، آداب المریدین، به کوشش نجیب مایل­هروی، تهران، مولی.
- شجاری، مرتضی. 1388، وجود از دیدگاه ابن­عربی، تهران، طراوت.
- غزالی، ابوحامد محمد بن محمد. 1386، احیاء علوم­الدین، ترجمه مؤیدالدین محمد خوارزمی، به کوشش حسین خدیوجم، چاپ ششم، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی.
- فارابی. 1959، آراء اهل مدینۀ الفاضلۀ، تحقیق ألبیر نادر، بیروت، المطبعۀ الکاثولیکیۀ.
- فروخ، عمر. 1947، التصوف فی الاسلام، بیروت، مکتبة میمنة.
- فیض کاشانى، محمد بن شاه مرتضى. 1415، تفسیر الصافی، تصحیح حسین اعلمی، چاپ دوم، تهران، مکتبه الصدر.
- قونوی، صدر­الدین ابوالمعالی محمد­بن­اسحاق. 1375، النفخات­الالهیۀ، به کوشش محمد خواجوی، تهران، مولی.
- قیصری، داوود. 1375، شرح فصوص­الحکم، به کوشش جلال­الدین آشتیانی، تهران، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
- کاشانی، عز­الدین محمود­بن­علی. 1385، مصباح الهدایۀ و المفتاح الکفایۀ، به کوشش عفت کرباسی و محمد­رضا برزگر خالقی، تهران، زوار.
- گنابادی، سلطان­محمد. 1408، تفسیر بیان­السعادۀ فی مقامات­العبادۀ، چاپ دوم،بیروت، مؤسسۀ الأعلمی للمطبوعات.
- لاهیجی،شمس الدین محمد. 1371، مفاتیح الاعجاز فی شرح گلشن راز، به کوشش محمدرضا برزگر خالقی و عفت کرباسی، تهران، انتشارات زوار.
- مجلسی، محمد­باقر. 1403، بحار­الأنوار، بیروت، دار احیاء التراث العربی.
- مکی، ابو طالب محمدبن ابوالحسن. بی­تا ، قوت القلوب فی معاملة المحبوب، مصر، المطبعة المیمنمة.
- ملاصدرا، صدر­الدین محمد شیرازی. 1363 الف، الاسرار آلایات، به کوشش محمد خواجوی، تهران، مؤسسه مطالعات و تحقیات فرهنگی.
- ---------. 1363 ب، المشاعر، به کوشش هانری کربن، تهران، کتابخانه طهوری.
- ---------. 1363 ج، مفاتیح الغیب، به کوشش محمد خواجوی، تهران، مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
- ---------. 1366، تفسیر القرآن الکریم، به کوشش محمد خواجوی، قم، بیدار.
- ---------. 1990، الحکمۀ المتعالیۀ فی الاسفار العقلیۀ الاربعۀ، دار احیاء التراث العربی، بیروت.
- ---------. 1340، رسالۀ سه اصل، به تصحیح و اهتمام سید حسین نصر، تهران، دانشگاه علوم معقول و منقول.
- ---------. 1367، شرح اصول­الکافی، کتاب الفضل العلم و کتاب الحجۀ، به کوشش محمد خواجوی، تهران، مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
- ---------. 1360، الشواهد الربوبیۀ فی المناهج السلوکیۀ، تعلیق و تصحیح سید­جلال­ الدین آشتیانی، چاپ دوم، تهران، مرکز نشر دانشگاهی.
- ---------. 1375، مجموعه رسائل فلسفی صدر­المتألهین، تحقیق و تصحیح حامد ناجی اصفهانی، تهران، حکمت.
- مولوی، جلال الدین محمد. 1363، مثنوی معنوی، به تصحیح نیکلسون، به اهتمام دکتر نصراله پورجودای، تهران، انتشارات امیرکبیر.
- میبدی، ابوالفضل رشیدالدین. 1361، کشف الاسرار و عده الابرار، به کوشش علی­اصغر حکمت، چاپ چهارم، تهران، انتشارات امیرکبیر.
- نسفی، عزیز­بن محمد. 1359، الانسان الکامل، به کوشش ماریژان موله، تهران، انجمن ایران و فرانسه.
- هجویری. 1387، کشف المحجوب، به کوشش محمود عابدی، چاپ چهارم، تهران، سروش.
 
 
 
 
 
 
CAPTCHA Image