فرشید بنده علی؛ آیت مولائی
چکیده
بحث‌هایی که امروزه تحت عنوان نظریه‌های اقتصاد کلاسیک و نظام لیبرال میراث‌دار آن مطرح می‌گردد، بیشتر بر نقش انقلاب صنعتی در شکل‌گیری این نظام تاکید دارد، حال آنکه به نظر می‌رسد؛ برای فهم صحیح اندیشه‌ها ...
بیشتر
بحث‌هایی که امروزه تحت عنوان نظریه‌های اقتصاد کلاسیک و نظام لیبرال میراث‌دار آن مطرح می‌گردد، بیشتر بر نقش انقلاب صنعتی در شکل‌گیری این نظام تاکید دارد، حال آنکه به نظر می‌رسد؛ برای فهم صحیح اندیشه‌ها و معناشناسی مفاهیمی مانند؛ «دست نامرئی» و «اقتصاد آزاد» که بنیانگذاران این نظام اقتصادی بویژه آدام اسمیت از خود برجای گذاشتند، باید بر ماهیت سیاسی - حقوقی و حتی اخلاقی نظام مذکور نیز توجه نمود. به همین خاطر این تحقیق سعی دارد با بررسی برخی ویژگی‌های بنیادین نظام مشروطه انگلستان عصر اسمیت همچون؛ مفهوم «دولت»، «نفع عمومی»، «آزادی» و سیر تکامل بعدی آنها، به این پرسش که چه عواملی در پدیداری مبانی نظری اقتصاد لیبرال توسط آدام اسمیت و نظریه‌پردازان بعد از وی نقش مهمی را ایفاء نمودند؟ پاسخ مناسب دهد. نتایج تحقیق نشان می‌دهد، مفاهیم کلیدی اقتصاد کلاسیک مورد تأکید آدام اسمیت، در واقع نسخه‌هایی برای رفع آثار سوء اخلاقی - سیاسی بود که نظام مشروطه تازه تاسیس پس از انقلاب به دلیل عدم طرد سنت‌های کهن فئودالیسم، ناگزیر بر اقتصاد سیاسی انگلستان تحمیل می‌کرد. لذا هرچند تأملات فکری او امروزه در معنا و مفهومی متفاوت از خوانش اولیه خود توسط نئوکلاسیک‌ها و دیگران درک می‌شوند، اما به دلیل آنکه این مبانی فکری نزدیکی و همسوئی معناداری را میان نظام سیاسی و اقتصادی انگلستان بوجود آوردند، هنوز هم مورد توجه اقتصاددانان غرب قرار دارند و نظام اقتصادی آنان را علی‌رغم روندهای تکاملی پس از اقتصاد کلاسیک، تاکنون نظامی بر پایه مبانی «فردگرایانه» نگاه داشته است.
