%0 Journal Article %T جایگاه نظر کانت در میان نظریه‌های ناظر بر روابط دین و اخلاق %J مجله پژوهش های فلسفی %I دانشگاه تبریز %Z 2251-7960 %A کاظم خانی, حبیب الله %A سعادتی خمسه, اسماعیل %A پیکانی, جلال %D 2022 %\ 04/21/2022 %V 16 %N 38 %P 562-582 %! جایگاه نظر کانت در میان نظریه‌های ناظر بر روابط دین و اخلاق %K دین %K اخلاق %K کانت %K دین عقل عملی %K دین وحیانی و تاریخی %R 10.22034/jpiut.2021.47195.2915 %X چنانکه می‌دانیم، کانت یکی از مهمترین نظریه‌ها را درباره نسبت میان دین و اخلاق ارائه کرده است. توضیح و تحلیل موضع کانت در خصوص نسبت میان اخلاق و دین و تعیین جایگاه آن با معرفی مهمترین آراء مطرح در این خصوص آغاز می‌شود تا از این رهگذر موقف و موضع کانت کشف و تعیین گردد.‌ تعیین و تشخیص موضع کانت به سبب تمایزی که میان دین وحیانی و تاریخی و دین طبق تلقّی و تفسیر خود‌ می‌گذارد، در بدو نظر دشوار می‌نماید. نهایتاً معلوم می‌شود که رابطه اخلاق کانتی با دین وحیانی رابطه‌ای غیر‌تاریخی است؛ دوگانگی میانشان حاکم است و منشأ واحدی ندارند؛ ولی با تفسیر عقلانیِ دین وحیانی سازگاری میان آن‌ها امکان‌پذیر است. ولی اگر اخلاق کانتی با دین عقل عملی سنجیده شود، رابطه آن دو غیر‌تاریخی بوده و میان آن‌ها دوگانگی برقرار است؛ از حیث منشأ مستقل از هم بوده و دین عقل عملی وابسته به اخلاق خواهد بود. در اثر منتشره پس از مرگ خدا همان عقل عملی است و کمال اخلاقی و سعادت حقیقی که ظهور کامل عقل عملی در عالم پدیدار است در جامعه مشترک‌المنافع اخلاقی تحقق می‌یابد. %U https://philosophy.tabrizu.ac.ir/article_13920_65bf159509201ae51ccce919bd25f533.pdf