مجله پژوهش های فلسفی - مقالات آماده انتشار

ظهور منطق‌های غیرکلاسیک در چند دهة اخیر، مسأله گزینش معقول منطق‌ها را به میان کشیده است. در این مقاله با این فرض که نظریه‌های منطقی از نظریات علمی مستثنی نیستند و بر اساس روش شناسی پسینی استنتاج بهترین ... بیشتر ظهور منطق‌های غیرکلاسیک در چند دهة اخیر، مسأله گزینش معقول منطق‌ها را به میان کشیده است. در این مقاله با این فرض که نظریه‌های منطقی از نظریات علمی مستثنی نیستند و بر اساس روش شناسی پسینی استنتاج بهترین تبیین، نظریه‌ای به عنوان نظریة مرجح گزینش می‌شود که نسبت به بقیه نظریات علمی تبیین بهتری از شواهد ارایه ‌کند، به شناسایی معیارهای ترجیح یک نظریه بر نظریه‌های دیگر در وادی منطق پرداخته و معیارهای قدرت بیان و تفکیک جمله‌ها، قدرت تبیین و تفکیک استنتاج‌ها، سازگاری و انسجام درونی، سازگاری با شواهد (کفایت داده‌ها) وضوح و سادگی، وحدت بخشی را به عنوان معیار ترجیح یک نظریة منطقی بر نظریه‌های منطقی دیگر معرفی می‌کنیم. سپس با توجه به اینکه در این روش، پذیرش یا رد نظریة منطقی فقط از طریق ارائه شواهد موافق یا مخالف انجام می‌شود، به بیان دیدگاه‌های گراهام پریست و تیموتی ویلیامسن منطق‌دانان معاصر در بارة موضوع و شاهد منطقی پرداخته و با این فرض که وفق نظر پریست، موضوع منطق، مفهوم زبانی «درستی و اعتبار استدلال» باشد و استنتاج‌های جزئی و شهودات ما در بارة درستی یا نادرستی این استنتاج‌ها، شواهد نظریات منطقی را تشکیل دهند، به مقایسة موردی نظریة منطق ربط و نظام تابع ارزشی بر اساس معیارهای فوق پرداخته و نمایة معقولیت هر نظریه را به دست می‌آوریم و نشان خواهیم داد که نظام تابع ارزشی نسبت به منطق ربط نمایة معقولیت بالاتری را کسب می‌کند و با فاصلة قابل توجهی از این منطق پیشی می‌گیرد.

مشاهده مقاله

پارادوکس اخلاق دینی

اردلان زمانی؛ محمد اصغری

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 02 دی 1402

https://doi.org/10.22034/jpiut.2023.58940.3622

چکیده

پارادوکس اخلاق دینی نمایشگر تناقضی است میان استقلال اخلاق و استقلال خداوند ادیان، تناقضی که البته پاسخ‌های بسیاری را دریافت کرده است. این پژوهش با تفکیک میان اخلاق دینی و نظریه امر الهی پاسخ‌های گوناگون ... بیشتر

مشاهده مقاله

No. 45 Editorial

دوره 17، شماره 45 ، دی 1402

چکیده

بیشتر

نگاه منطبق بکت و هایدگر به مسئله مرگ با تکیه بر نمایش آخر بازی

محمود صوفیانی؛ محمد فرهمند؛ ابراهیم دانش؛ حسین اصل عبداللهی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 12 اسفند 1402

https://doi.org/10.22034/jpiut.2024.59885.3663

چکیده

مسئلۀ مرگ همواره در طول تاریخ یکی از بزرگ‌ترین و اساسی‌ترین سؤالات انسان بوده و هست. چیستی مرگ و چگونگی فرار از آن یا حتی دست یافتن به اکسیر جاودانگی همواره یکی از موضوعات مهم تاریخ ادبیات بوده است. موضوع ... بیشتر مسئلۀ مرگ همواره در طول تاریخ یکی از بزرگ‌ترین و اساسی‌ترین سؤالات انسان بوده و هست. چیستی مرگ و چگونگی فرار از آن یا حتی دست یافتن به اکسیر جاودانگی همواره یکی از موضوعات مهم تاریخ ادبیات بوده است. موضوع مرگ در تاریخ فلسفه نیز جایگاه ویژه‌ای داشته و دارد. بدین ترتیب این مسئله‌ی فلسفی به اشکال مختلف درآثار ادبی و هنری نمود پیدا کرده است. ساموئل بکت نیز به عنوان یکی از بنیانگذاران جریان فکری ابزورد در ادبیات نمایشی، در آثار خود به این موضوع مهم فلسفی پرداخته است. این مقاله سعی در خوانش هایدگری مسئله مرگ در نمایشنامه آخر بازی بکت دارد. در پژوهش پیش رو مفهوم ترس‌آگاهی و رابطۀ آن با مسئلۀ مرگ در نمایش آخر بازی که به ملال و پوچی ممتدی انجامیده، با استناد به نظریات هایدگر بازخوانی شده است. از آنجایی که در این مقاله تکیه بر نمایش آخر بازی با تم مرگ است، باید گفت فلسفه هایدگر می‌تواند بینش‌های فلسفی بکت را در خصوص مرگ در این نمایش برای ما روشن کند. بررسی این موضوع علاوه بر این‌که می‌تواند مخاطبان تئاتر بکت را در درک بهتر فلسفه پنهان در پس آثار نمایشی وی کمک کند، همچنین می‌تواند مثال عملیِ بارزی برای درک مفهوم پدیدارشناسانه مرگ از نظر هایدگر باشد. این مقاله با استناد به منابع و مراجع کتابخانه‌ای به رشته‌ی تحریر درآمده است.

مشاهده مقاله

شناسایی مؤلفه‌های انسان فرهیخته از منظر فلسفی

مظهر بابائی؛ پرستو صالحی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 28 اسفند 1402

https://doi.org/10.22034/jpiut.2024.60288.3694

چکیده

هدف پژوهش حاضر شناسایی مؤلفه‌های فلسفی انسان فرهیخته از نگاه اساتید دانشگاه بود. رویکرد پژوهش، کیفی با پارادایم تفسیری بود و از روش‌های پژوهش اسنادی - کتابخانه‌ای، توصیفی - تحلیلی و روش پژوهش «تحلیل ... بیشتر

مشاهده مقاله

مقایسه آراء مارتین هایدگر و جلال آل احمد در قبال تکنولوژی

حسین روحانی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 28 اسفند 1402

https://doi.org/10.22034/jpiut.2023.57354.3571

چکیده

هدف از این پژوهش، مقایسه آراء هایدگر و آل احمد در قبال تکنولوژی است. در راستای نیل به این هدف، در بادی امر، نسبت وثیق میان سوبژکتیویسم و تکنولوژی مدرن به نزد هایدگر مورد واکاوی قرار می‌گیرد و متعاقباً ... بیشتر هدف از این پژوهش، مقایسه آراء هایدگر و آل احمد در قبال تکنولوژی است. در راستای نیل به این هدف، در بادی امر، نسبت وثیق میان سوبژکتیویسم و تکنولوژی مدرن به نزد هایدگر مورد واکاوی قرار می‌گیرد و متعاقباً به این امر اشاره می‌شود که رویکرد هایدگر در مواجهه با تکنولوژی، یک مواجهه انتقادی مبتنی بر دیالکتیک گسستی- پیوستی است. سپس دیدگاه جلال آل احمد در باب تکنولوژی مورد تجزیه و تحلیل قرار می‌گیرد و به این امر تأکید می شود که آل احمد برخلاف هایدگر که مواجهه‌ای فلسفی، هستی شناسانه و منتظرانه در قبال تکنولوژی مدرن دارد، رویکردی گزینشی و اراده‌گرایانه در مقابله با تکنولوژی مدرن اتخاذ می‌کند. آل احمد بر این باور است که یک جامعه غربزده، جامعه‌ای است که هنوز به تکنولوژی دست نیافته است و به لحاظ تکنولوژیک وابسته به غرب است. فلذا جهت مقابله با غربزدگی باید به قدرتی تکنولوژیک تبدیل شد. باید ماشین را ساخت و داشت؛ اما در عین حال در بند ماشین هم گرفتار نماند، چرا که ماشین وسیله است و هدف نیست. این در حالیست که هایدگر برخلاف آل احمد، تکنولوژی را نه یک ابزار صرف بلکه نوعی شیوه تفکر می‌داند که تمامی ساحات و شئون آدمیان را تحت تاثیر خود قرار می‌دهد، بنابراین نمی‌توان به راحتی از چنگ تکنولوژی مدرن رها شد.

مشاهده مقاله

ترسیم هندسه هستی‌شناسی فضا زمان بر اساس مبانی معرفت‌شناختی ملاصدرا و انیشتین

میثم مزکاء؛ مهدی دهباشی؛ محمدرضا شمشیری

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 15 فروردین 1403

https://doi.org/10.22034/jpiut.2024.59948.3669

چکیده

هدف: از این نوشتار، تبیین کیفیت ایجاد و بررسی ذاتیات فضازمان بر اساس فلسفه صدرایی و قیاس آن با گزارههای فیزیکال است. روش پژوهش: در این مقاله بنحو توصیفی تحلیلی دو مسئله مورد کنکاش قرار گرفت. یافته‌ها: ... بیشتر هدف: از این نوشتار، تبیین کیفیت ایجاد و بررسی ذاتیات فضازمان بر اساس فلسفه صدرایی و قیاس آن با گزارههای فیزیکال است. روش پژوهش: در این مقاله بنحو توصیفی تحلیلی دو مسئله مورد کنکاش قرار گرفت. یافته‌ها: مسئله اولی که بررسی شد از حیث معرفت شناسی است که به چگونگی مطالعه ماهیت حقیقی فضا‌زمان از منظر ملاصدرا و انیشتین پرداخته و دیگری از منظر هستی‌شناختی است که به تبیین ذات و ذاتیات فضا‌زمان از دیدگاه ملاصدرا و انیشتین می‌پردازد و در نهایت از حیث معرفت شناختی دانستیم که ملاصدرا و انیشتین معتقداندگزاره‌های علمی صرفاً گزاره‌های تجربی و محسوس نیستند بلکه برای توضیح ساختار و ماهیت فضا زمان نیازمند ادراکات ریاضیاتی و عقلی از فضازمان هستیم. بر اساس این پژوهش، فضا زمان از ماده اولیه ایجاد شده و نوعی هیولای ثانویه یا ذره بنیادین است و علت تند شوندگی نرخ انبساط آن به حرکت درون ذاتی آن باز می‌گردد، پس انرژی تاریک همان جوهر فضا زمان است. نتیجه‌گیری: بر این اساس اولاَ ماهیت فضا‌زمان ماهیتی غیرمحسوس است و ادراک محسوس آن ممکن نیست و ثانیاً ادراکات ریاضیاتی برآمده از قوه خیال و ادراکات عقلیه منبعث از قوای عقلیه، دقیقتر از ادراکات حسیه هستند، اما از حیث هستی شناختی کیهانشناسان مدلی پیشینی یا پسینی موجهی در چگونگی و یا چیستی ماهیت حقیقی فضا زمان مطرح نکرده‌اند اما طبق مبانی ملاصدرا، فضا زمان نوعی از انواع هیولاهای ثانویه‌ای است که صورت کامل شده اطوار هیولای اولی می‌باشد، ضمن اینکه کیهانشناسان نیز چون ملاصدرا معتقداند فضا زمان مأخر از ماده اولیه کیهانی بوده است.

مشاهده مقاله