2دانش آموخته ی کارشناسی ارشد فلسفه از دانشگاه اصفهان
چکیده
ایمانوئل کانت (1724 -1804 م) یکی از فیلسوفان مهم عصر روشنگری، در تفکر فلسفی خود جایگاه قابل ملاحظهای را به دین اختصاص داده و در این راستا در سه رسالة عمدة خود این موضوع را با تفصیل بیشتری بررسی کرده است. در نقد عقل محض توجهش به مؤلفههای دینی به ویژه ایدة خدا معطوف است و با رد مهمترین براهین الهیات عقلی نشان میدهد که قوة شناسایی ما قادر به اثبات و انکار خدا به عنوان امری فراتجربی نیست، و این نتیجة طبیعی بررسی دینشناختی در حوزة معرفتی اوست. اما بنابر تربیت دینیاش فعالیت خود را به جنبة سلبی محدود نمیکند و در حوزة دیگر اصول و مبانی دینشناختی ایجابی خویش را شرح و بسط میدهد. در نقد عقل عملی، دلیل اخلاقی اثبات وجود خداوند را بر اساس غایت نهایی آن، یعنی خیر اعلا، تشریح میکند. او در استدلال خود دو مؤلفة خدا و جاودانگی نفس را بر پایة سعادت و فضیلت اثبات میکند و بر این اساس دین را بر اخلاق مبتنی میسازد و معتقد است که قوانین اخلاقی با تـوجه به خـیر اعـلا به سمت دین هـدایت میشود؛ یعنی به حوزهای که در آن همة وظایف انسان در عین حال که قوانین ذاتی هر ارادة آزاد هستند، به عنوان فرامین الهی نیز لحاظ میشوند. در کتاب «دین در محدودة عقل تنها» نیز بر اساس طبیعت بشر به شرح دین میپردازد؛ یعنی بعد از بررسی و تشریح طبیعت بشر، دوگانگی طبیعت انسان از لوازم موضع دینی او قرار میگیرد و اخلاق او به سمت دین هدایت میکند. در واقع نظام دینی او در جهت اصلاح انسان و مکمل نظام اخلاقی اوست. این پژوهش نیز بر آن است تا با بررسی طبیعت انسان بر مبنای اصول اخلاقی کانت، موضع دینی و محتوای اخلاقی وی را مشخص سازد.
Immanuel Kant (1724-1804) is one of the most important philosophers of enlightenment period. He allocates a great emphasis on religion in his philosophy, that he considers this subject in details in his three main books.
His attention to religious categories especially God's idea in his Critique of Pure Reason is negative. And by rejection the most important arguments of rational theology, he shows that our recognition cannot prove or deny God as something beyond experience, and this is the natural result of his religious consideration in his epistemology.
But, he doesn't limit his religious speculation to negative aspect and describes his maxims and foundations of positive theology in other realm. In Critique of Practical Reason, he describes moral proof for the existence of God and the immortality of the soul on the basis at happiness and virtue, and so he founds religion on moral. He believes that ethical laws together with highest Good lead to religion, i.e. in which all human duties are the essential laws of every free will and, at same time, are commands of God.
So, in The Religion within the Limits of Reason Alone he describes religion according to human nature. The dualism of human nature is essential for Kant's religious point of view, and leads him from ethics moral to the religion. In fact, his religious discipline is directed to human amendment and it is a complementary to his moral discipline.
This investigation attemps to determine kant's position on religion and its ethical cotents by considering human nature on the basis of his moral principles.
کلیدواژه‌ها [English]
human nature, Good and Evil, Rational religion, Ethical religion, Divine commend
ابتدای صفحه