Journal of Philosophical Investigations

نوع مقاله : مقاله علمی- پژوهشی

نویسنده

استاد بازنشسته گروه فلسفه دانشگاه تبریز

چکیده

این مقاله در جستجوی منشأ اصلی کلیه رفتارهای آدمی است. هدف مقاله پاسخ دادن به این سؤال است که سبب ایجاد ارزش‌ها و ضدارزش‌ها، خلق تصوّرات جدید، معنی‌دهی‌ها و نگرش‌های انسانی چیست؟ همچنین سبب فعالیت یا سکون انسان از کجا سرچشمه می‌گیرد. ظاهراً با وجود تنوع رفتارها و کنش‌های گوناگون انسانی یک خاستگاه فطری برای آن‌ها متصور است که در هر محیطی در اساس و منشأ هر رفتاری حضور دارد و آن صیانت نفس می‌باشد. البته صیانت نفس یک اصل عامّ و شامل در نزد همه جانداران است و مخصوص انسان نیست. ولی آن‌چه خاص انسان است کیفیّت صیانت نفس اوست که بسیار متنوع، متغیر و شامل احوال ضد و نقیض می‌باشد. ما منشأ این کیفیّت صیانت نفس را با اصطلاح «من»1 بیان می‌کنیم و می‌توانیم بگوییم اصلی‌ترین انگیزه انسانی برای هر فعالیت و هر امساکی همان «من» است. «من» همه جا و هر لحظه با ماست و مترصّد به دست آوردن احوال و اوضاعی است که از دیدگاه وی به بقای محترمانه و ارتقاء من کمک می‌کند. در واقع من، بنا بر ارزش‌ها و تفسیرهای خود، خالق هر نوع شادی و اندوه است و همواره جویای خیر و گریزان از شر می‌باشد.
جان چه باشد؟ باخبر از خیر و شرّ / شاد از احسان و گریان از ضرر  (بیت 6/ 148: مثنوی نیکلسن)
بنابراین «من» دائماً حضور فعالی دارد و در هیچ لحظه‌ای از توجّه به حفظ برتری خود غافل نمی‌ماند، همچنین در هر لحظه‌ای مواظب است تا لطمه و زیانی به «من» وارد نشود. بنابراین شادی و اندوه هر کسی وابسته به چگونگی تعبیرات «من» در برابر حوادث و رفتار اشخاص و خودش است. البته همة این تعبیرات و نگرش‌ها در متن اجتماع، تاریخ و فرهنگ تحقّق می‌یابد و چون جهان ما فی‌نفسه در حال تحوّل و حدوث امکانات تازه است بدان جهت مصادیق نیک و بد، خیر و شر، زشت و زیبا و حق و باطل در نظر «من»های خودمان و من‌های2 گوناگون دیگر از جمله منِ اجتماعی دائماً در حال دگرگونی می‌باشد. باری حبّ و بغض و دوستی و دشمنی هر کسی نسبت به خودش و نسبت به اطرافیان، اشخاص، نهادها، کشورها و فرهنگ‌ها با معیارها و نگرش‌های «من» زاده می‌شوند. بدین جهات است که ما «من» را به عنوان اصلی‌ترین انگیزة رفتارهای انسانی مطرح می‌کنیم.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

"I" as Most Important Motivation of Human Being

نویسنده [English]

  • Mahmoud Navali

Professor Emeritus of Philosophy, University of Tabriz

چکیده [English]

This article entitled" "I" as most important motivation of Human being" want to consider the main source of all human behaviors. This article aims to answer the question that what causes values or anti-values and also new ideas, giving meanings and human attitudes to be created? Where is the source of human activity and inactivity? Despite the diversity of human behaviors and actions of various origins it seems that one and same origin for all of them can be considered and it is self-preservation. Of course, self-preservation is a general principle for all living creatures.Calling it "self-preservation" in this writing, therefore I say that it is most important motivation of human behavior (whether active or passive behavior). Therefore, "I" is present everywhere with us and that is the creator of happiness and sadness. Thus, all our social and cultural behaviors in our society emanate from it and there will be always "selfishness" in society.

کلیدواژه‌ها [English]

  • I
  • human behavior
  • values
  • motivation and selfishness
- اسلامی ندوشن، محمدعلی (1391)، گفتن نتوانم نگفتن نتوانم، تهران: شرکت سهامی انتشار.
- اعتصامی، پروین (1373)، دیوان پروین اعتصامی، به کوشش محمد عالمگیر تهرانی، چاپ هفتم، تهران: نشر مجد.
- افلاکی العارفی، شمس‌الدین احمد (1393)، مناقب العارفین، چاپ پنجم، تهران: نشر دنیای کتاب.
- الهی اردبیلی (1376)، شرح گلشن راز، مقدمه و تصحیح و تعلیقات محمدرضا برزگر خالقی، عفت کرباسی، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
- انصاری، خواجه عبدالله (1361)، رباعیات، به کوشش محمود مدبری، تهران: کتابفروشی زوّار.
- بودلر، شارل (1341)، ملال پاریس برگزیده‌ای از گل‌های بدی، ترجمۀ دکتر محمدعلی اسلامی ندوشن، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
- بوسکالیا، لئو (1372)، این «من» کیست، ترجمۀ زهره فتوحی، تهران: پخش خاتون.
- تاگور، ربیندرانات (1358)، گیتابخالی، ترجمۀ حسن شهباز، تهران: انتشارات علمی.
- تامپسون، مُل (1393)، من، ترجمۀ سونا انزابی‌نژاد، تهران: نشر گمان.
- حافظ (1320)، دیوان حافظ، به اهتمام محمد قزوینی و دکتر قاسم غنی، تهران: انتشارات کتابخانه زوّار.
- دایر، وین (1387)، اندیشه‌های ماندگار، ترجمۀ رضا آل یاسین، تهران: انتشارات هامون.
- دهخدا، علی‌اکبر (1361)، امثال و حکم، چاپ پنجم، تهران: انتشارات امیرکبیر.
- رنان، ارنست (1340)، تقدیر از کلود برنارد، ترجمۀ دکتر سعید اعتصامی، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
- زرین‌کوب، عبدالحسین (1374)، پله پله تا ملاقات خدا، تهران: انتشارات علمی.
- زمانی، کریم (1378)، شرح مثنوی معنوی، جلد 5، تهران: انتشارات اطلاعات.
- زمانی، کریم (1382)، میناگر عشق، تهران: نشر نی.
- سنایی غزنوی (1359)، حدیقه الحقیقه و شریعه الطریقه، تصحیح و تحشیه مدرس رضوی، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
- شفیعی کدکنی، محمدرضا (1366)، اسرارالتوحید فی مقامات الشیخ ابی سعید، جلد 1، تهران: مؤسسه انتشارات آگاه.
- شفیعی کدکنی، محمدرضا (1387)، غزلیات شمس تبریزی، مقدمه، گزینش و تفسیر، جلد 1، تهران: انتشارات سخن.
- شلر، ماکس (1387)، فلسفة ماکس شلر (منطق دل)، ترجمۀ دکتر ابوالقاسم ذاکرزاده، تهران: انتشارات الهام.
- عطار نیشابوری (1369)، منطق‌الطیر، به اهتمام دکتر احمد رنجبر، تهران: انتشارات اساطیر.
- عطار نیشابوری (1373)، مصیبت‌نامه، به اهتمام و تصحیح دکتر نورانی وصال، تهران: انتشارات زوّار.
- عطار نیشابوری (1388)، تذکرهالاولیاء، اعراب‌گذاری و معنای واژه و عبارات از محمدعلی مقدم‌فر، تهران: انتشارات فکر نو.
- فرهنگ لوربر (1977)، فرهنگ لغات فرانسه، پاریس: انجمن جدید لیتره.
- فروزانفر، بدیع‌الزمان (1348)، شرح مثنوی شریف، جزء سوم، تهران: دانشگاه تهران.
- فروزانفر، بدیع‌الزمان (1361)، احادیث مثنوی، چاپ سوم، تهران: انتشارات امیرکبیر.
- فروغی، محمدعلی (1317)، سیر حکمت در اروپا، تهران: ناشر بنگاه مطبوعاتی صفی علیشاه.
- قطب‌الدین ابوالمظفّر منصور بن اردشیر العبادی (1347)، التصفیه فی احوال المتصّوفه (صوفی‌نامه)، به تصحیح دکتر غلامحسین یوسفی، تهران: انتشارات بنیاد فرهنگ ایران.
- قهرمانی، فرشید (1381)، این نیز بگذرد، تهران: نشر آویژه.
- کسروی، احمد (1342)، صوفیگری، تهران: انتشارات بنگاه مطبوعاتی فرخی.
- کوروز، موریس (1379)، فلسفه هیدگر، ترجمۀ محمود نوالی، تهران: انتشارات حکمت.
- لاهیجی، شیخ محمّد (1337)، مفاتیح الاعجاز فی شرح گلشن راز، تهران: انتشارات کتابفروشی محمودی.
- ملاصدرا (1337)، فلسفه عالی، حکمت صدرالمتألهین، جلد اول، رسالة وجود، ترجمه و نگارش جواد مصلح، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
- موحد، محمدعلی (1385)، مقالات شمس تبریزی، تهران: انتشارات خوارزمی.
- هیدگر، مارتین (1391)، وجود و زمان، ترجمۀ دکتر محمود نوالی، تبریز: انتشارات دانشگاه تبریز.
- وایلد، اسکار فینگال (1344)، تصویر دوریان‌گری، ترجمۀ سیدحسین شباهنگ، تهران: انتشارات کانون معرفت.
CAPTCHA Image