نوع مقاله : مقاله علمی- پژوهشی

نویسندگان

• منیره پنج‌تنی ¹
• مهدی محمدزاده ²

¹ دانشجوی دکتری پژوهش هنر، دانشگاه هنر اسلامی تبریز، ایران

² استاد دانشکدۀ هنرهای زیبا، دانشگاه آتاتورک، ترکیه.

چکیده

پژوهشِ حاضر کوشیده است به یاریِ رویکردِ پدیدارشناسانه-هرمنوتیکی هانری کربن به جهانِ معنایِ پنج نمونه از نقاشی‌های تمثیلی گلچین اشعار به تاریخ 801 ه.ق متعلق به مکتب شیراز-بهبهان راه‌یابد. سه پرسش اصلی این پژوهش عبارتند از: چه ارتباطی میان حکمتِ زمین (جغرافیایِ شهودی) با فضای نقاشی‌های تمثیلی وجود دارد؟ دستگاه فکری هانری کربن برای خوانش نگارگری ایرانی –به‌طور ویژه نقاشی‌های مکتب شیراز-بهبهان- چه امکاناتی دارد؟ نقاشی‌های گلچین اشعار به تاریخ 801 ه.ق متعلق به مکتب شیراز-بهبهان چه جهانِ معنایی را آشکار می‌سازند؟ هدف مقاله استفاده از امکانات دستگاه فکری هانری کربن در خوانشِ نگاره‌های مکتب شیراز- بهبهان است. رویکرد این پژوهش توصیفی-تحلیلی و برگرفته از فلسفۀ پدیدارشناسانه-هرمنوتیکی هانری کربن است. یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که برای نشان‌دادن حکمتِ زمین/جغرافیایِ شهودی می‌توان به‌جای استفاده از روش‌هایِ ترسیم‌های متداول در نقاشی، از شیوه‌های بازنمایی نقاشی‌های تمثیلی (نگارگری ایرانی) بهره‌مند شد. تاریخ و جغرافیای شهودی نه در ارضِ ناسوت بلکه در ارض ملکوت رخ می‌دهند و راه وصول به آن‌ها از طریق قوۀ خیال است. اگر بنا شد چنین عالمی –ارض ملکوت- ترسیم شود، نقاشی‌های تمثیلی مانند نگارگری ایرانی قادر به چنین کاری هستند. دستگاه فکری و آرای هانری کربن در «مواقعی»–مانند نقاشی‌های گلچین مذکور- برای «گونه‌»ای از تفسیرِ نگارگری ایرانی راه‌گشاست. اندیشۀ او امکان تأویل و رمزگشایی دیداری و محتوایی «برخی» از آثار نگارگری ایرانی را فراهم می‌کند. بر اساس اندیشۀ پدیدارشناسانه-هرمنوتیکی هانری کربن و با ارجاعات و اشاراتی به متون مزدایی ایران باستان، می‌توان گفت، نقاشی‌های گلچین اشعار به تاریخ 801 ه.ق می‌توانند حکمتِ زمین -را که در آن پرسش از «چیستیِ» زمین به «کیستی» و تصاویر زمین طبیعیِ به زمین شهودی تبدیل می‌شود- تجسم ببخشند. همچنین در انتهای مقاله به نقد رویکرد کربن و محدودیت‌های آن اشارۀ مختصری کردیم.

کلیدواژه‌ها

• پدیدارشناسی
• هرمنوتیک
• کربن
• حکمتِ زمین
• نگارگری

موضوعات

• فلسفه

عنوان مقاله [English]

Sophia οf the Earth: Paintings of Shiraz-Behbahan School from Henry Corbin’s Phenomenological-Hermeneutical Point of View Referring to the Mazdeic Texts

نویسندگان [English]

• Monireh Panjtani ¹
• Mahdi Mohammadzadeh ²

¹ Ph.D. Candidate of Art Study, Tabriz Islamic Art University, Iran

² Professor of Fine Arts Faculty. Atatürk University. Turkey

چکیده [English]

Focusing on five symbolic painting works from Golchin Asha’r of the Shiraz-Behbahan school dating back to 1398, the current study attempts to approach the world of meaning of these works in light of Henry Corbin’s Phenomenological-Hermeneutical thought. It will answer the following three questions: What is the relationship between geosophy (visionary topography) and these symbolic paintings? What are the advantages of Corbin’s philosophy to interpret traditional Iranian painting, particularly the Shiraz-Behbahan school? What meanings does the world of these works present? The findings show that it is possible to apply the symbolic painting’s method of representation instead of the familiar drawing methods to present geosophy / visionary topography (geography). The visionary history and geography do not occur on the natural earth but the celestial one through the faculty of imagination. If such a world, celestial earth, is supposed to be represented, the Iranian symbolic painting will be a perfect choice. Corbin’s ideas make the interpretation of such paintings possible by decoding their visual aspect and content. Accordingly, Golchin Ash’ar’s paintings can represent geosophy, in which the question of “what” the earth turns into the question of “who” as the visionary earth replaces images of the natural earth, through some references to the Mazdic texts.

کلیدواژه‌ها [English]

• phenomenology
• hermeneutics
• geosophy
• Corbin
• Iranian painting