نقد رویکرد ناواقع‌گرایی ویتگنشتاین در باورهای دینی

نوع مقاله : مقاله علمی- پژوهشی

نویسنده

عضو هیئت علمی دانشگاه پیام نور

چکیده

به نظر ویتگنشتاین باور دینی استفاده از یک تصویر است، تعهدی راسخ و تزلزل­ناپذیری که کل زندگی را نظم و نسق بخشیده است و مبتنی بر شواهد و دلایل نیست از این رو نه از جانب علم و فلسفه مددی می­یابد و نه هرگز گزندی می­بیند. پژوهش حاضر ضمن بررسی دیدگاه ویتگنشتاین متأخر در ارتباط با گفتارهای دینی نتیجه می­گیرد که رویکرد ویتگنشتاین برای مقولات دینی هر چند نوعی معناداری فراهم می­سازد، اما عدم واقعیت آن را نیز توجیه می­کند. ناواقع­گرایی در دین حتی امروزه پیروان خاصّی در بین روحانیون مسیحی از جمله دان کیوپیت پیدا کرده است که این موضوع خود با فضای حاکم بر جوامع دینی فرسنگ­ها فاصله دارد. همچنین این نگرش با واقعیت­های موجود در مجامع علمی و دینی که اساساً دین را مجموعه­ تصاویری از واقعیت دانسته که می­توانند صادق باشند یا نباشند، منطبق نمی­باشد. به نظر ویتگنشتاین اظهارات دینی و الهیاتی شواهدی هستند که ارجاع به واقعیت عینی در مورد آنها صدق نمی­کند. این اظهارات تصاویری دینی و الهیاتی فراهم می­کنند که اهمیت آنها در این نیست که درباره چیزی باشند یا از چیزی بگویند، بلکه در این است که در زندگی دینی نقش موٌثر ایفا کنند. 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Non-realism approach Wittgenstein's Criticism of religious beliefs

نویسنده [English]

  • Abdolrahim Fatemi
Assistant professor, Payame Noor University
چکیده [English]

In Wittgenstein’s view, religious beliefs use an image; they are commitments which are unshakably everlasting and have the potentiality to give order to whole life. It is hardly based on evidence. Accordingly, they neither receive any assistance from science or philosophy nor receive any damage from them. Nowadays you may observe priests including Don Cupitt who are not realists. This observations stands in sharp contrast with what is held in religious societies. They even contradict with scientific and religious realities which hold religion as a set of images of reality. As Wittgenstein argues to be the case, religious propositions are pieces of evidence about which objective realities are not taken to be very true. These statements are not supposed to refer to anything, rather they are assumed to play a significant role in human religious life. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Wittgenstein
  • language of religion
  • language games
  • religious propositions

مراجع

زندیه، عطیه (1386)، دین و باور دینی در اندیشه ویتگنشتاین، چاپ اول، تهران، نگاه معاصر.
لاریجانی، صادق (2010) زبان علم و زبان دین گرفته شده از:
http: //91. 98. 99. 84/persian/kalam/kalam-new/06/06/htm
لاریجانی، صادق، (2012)، زبان دین گرفته شده از:
http: //vista. ir/?view=avticle & id=207342
ملکم، نورمن (1383)، ویتگنشتاین: دیدگاهی دینی، چاپ اول، ترجمه محمد هادی طلعتی، قم موسسه انتشارات دانشگاه مفید.
هادسون، ویلیام دانالد، (1388)، لودویگ ویتگنشتاین و ربط فلسفه او به باور دینی، ترجمه مصطفی ملکیان، گروس.
هانس یوهان گلاک، (1388)، ترجمه همایون کاکا سلطانی، تهران گام نو.
هیک، جان، (1381)، فلسفه دین، ترجمه بهزاد سالکی، تهران، الهدی.
هیکر، پیتر، (1382)، ماهیت بشر از دیدگاه ویتگنشتاین، ترجمۀ سهراب علوی نیا، تهران، انتشارات هرمس
ویتگنشتاین، لودویگ، (1385)، کتاب آبی، ترجمه مالک حسینی، تهران، هرمس.
ویتگنشتاین لودویگ، (1388) درباره اخلاق و دین، تدوین و ترجمه مالک حسینی و بابک عباسی، تهران: هرمس.
ویتگنشتاین، لودویگ، (1381)، فرهنگ و ارزش، گردآورنده جی. اچ فن رایت با همکاری هایکی نیمان مترجم امید مهرگان- تهران – گام نو.
ویتگنشتاین، لودویگ، (1380)، پژوهش های فلسفی، ترجمه، فریدون فاطمی، تهران، نشر مرکز.
 ورنو، اوژه و وال، ژان. (1372)، نگاهی بر پدیدار شناسی و فلسفه­های هست بودن، برگرفته و ترجمۀ یحیی مهدوی، چاپ اول، خوارزمی.
Churchill. y. July, (1989), "Wittgenstein's lectures on Religious Belief" part 1, Sophia. vol. 20. 2, pp. 23-35.
Dummet, Michael, (1993), Origins of Analytic Philosophy, Geraid Duckworthand Co Ltd.
Kenny, Anthony, (Ed), (1994), The wittgenstine Reader, oxford: Black well.
Stiver, DanR. (1996), The philosophy of ReligiousLanguage, sign, symbol, and story, oxford: Black well publishets.
O, Grady, Paul, (2004), ''wittgenstein and Relativism'' in International Journal of philosophical studies, vol. 13 (3), pp. 315-337.
Rhees, Rush, (1984), Ludwig. Wittgenstein: personal Recolections, Oxford: Oxford University Press.
Winch, peter, (1972), Understanding a primitire society, in Ethics and Action, London.
Wittgenestein, ludwing, (1960), The blue and Brown books. Tr. Rhees Rush. Black well.
ارسال نظر در مورد این مقاله
CAPTCHA Image
مجله پژوهش های فلسفی دانشگاه تبریز
دوره 11، شماره 20 - شماره پیاپی 20
مقالات
تابستان 1396
صفحه 179-196

فایل ها

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار