1دانشجوی دکتری فلسفه، دانشگاه اصفهان(نویسنده‌ی مسئول)
2دانشیار گروه فلسفه، دانشگاه اصفهان
چکیده
تأثیرپذیری مارکس از هگل امری است مورد اتفاق و خصوصاً تأثیرپذیریاش از بخش ارباب و بنده پدیدارشناسی روح، اگرچه نظریهای مشهور اما برای برخی مانند آرتور، افسانهای بیش نیست. امثال سارتر و هیپولیت که تحت تأثیر کوژو، منشأ شهرت این نظریه هستند بدون ذکر هیچ شاهدی، طرح مدعا کرده‌اند. مارکوزه به نقل جملهای از دستنوشتههای اقتصادی و فلسفی 1844 مارکس اکتفا کرده است و آرتور را بر آن داشته است تا با محوریت این اثر مارکس و نقد مارکوزه، بر نظریه تأثیرپذیری مهر ابطال بزند. استدلال آرتور این است که مارکس هیچ ارجاعی به ارباب و بنده ندارد و نقدی که به هگل درباره مفهوم «کار» وارد میکند به دلیل تفاوتش با رویکرد هگل به «کار» در ارباب و بنده، ناظر بر این بخش از پدیدارشناسی نیست. در نقد استدلال آرتور می‌توان گفت رد دلیل، نافی مدعا نیست و باید به دیگر آثار مارکس هم مراجعه کرد. هگل در ارباب و بنده، کار را رها کننده بنده از حیث طبیعی‌اش، دگرگون کننده، سازنده و عامل فعلیت و آزادی می‌داند و دقیقاً همین عناصر با همین واژهها در دو اثر مهم مارکس، گروندریسه و کاپیتال، در ارتباط با کار انسان مطرح شده‌اند. متأسفانه واژه تأثیرپذیری بدون اینکه دقیقاً مشخص شود به چه معنا است، مورد استفاده‌ی موافقین و مخالفین نظریه‌ی مذکور واقع شده است. تامل در کاربرد این واژه نشان می‌دهد ارجاع یا عدم ارجاع به متن اثر یک صاحبرأی نمیتواند دلیل منطقی‌ای بر تأثیرپذیری یا عدم تأثیرپذیری دیگران از او باشد. در مورد مارکس، علاوه بر موارد یکسانی تلقی فلسفی او از «کار» با دیدگاه هگل در ارباب و بنده، استفاده فراوان او از کلید واژه‌های هگلی خاص این بخش از پدیدارشناسی به ضمیمه اعترافش بر شاگردی هگل، شاهدی قوی بر تأثیرپذیری او در مفهوم کار از ارباب و بنده هگل میباشد.
Study in Arthur's thesis about Marx's Being influenced by Hegel's Master-Servant in Labor
نویسندگان [English]
Mojtaba Seifi1؛ Mohammad Meshkat2
چکیده [English]
No one is denying that Hegel had a strong influence on Marx, especially influenced by the Master-Servitude of Phenomenology of Spirit. For people like Arthur, however, it is not more than a Myth. Sartre and Hyppolite who influenced by Kojeve are the creators of this famous theory, but, they have claimed this without any evidences. Based on Marcuse’s citation of Marx's Economic and Philosophical Manuscripts of 1844, Arthur begins to criticize the theory. His argument is that Marx never refers to this section of Phenomenology of Spirit. Here, I argue that Marx used the keywords of this section in his other writings such as; Gauderies and Capital. Furthermore, it can be said that the meaning of very influence is not clear enough.
کلیدواژه‌ها [English]
Hegel, Marx, Master-Servant, Labor, Arthur
مراجع
- انتخابی، نادر.(1383). جدال علم و فلسفه در اندیشه مارکس، تهران:انتشارات هرمس. چاپ اول.
- لوکاچ، گئورگ.(1374). هگل جوان: پژوهشی در رابطه دیالکتیک و اقتصاد، تهران: نشر مرکز. چاپ اول.
- مارکس، کارل.(1359). ایدئولوژی آلمانی، ترجمه زوبین قهرمان، تهران: نشر یاور. چاپ اول.
- ----------.(1378). گروندریسه: مبانی نقد اقتصاد سیاسی، ترجمه باقر پرهام و احمد تدین، تهران: انتشارات آگاه.
- عنایت، حمید.(1358). خدایگان و بنده، تهران: انتشارات خوارزمی، چاپ سوم.
- مجتهدی، کریم.(1383). پدیدارشناسی روح بر حسب نظر هگل، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی، چاپ سوم.
- Arthur C.J.(1986). Dialectics of Labour: Marx and his Relation to Hegel, Oxford: Basil Blackwell
- -----------.(2002). The New Dialectic and Marx’s Capital, Brill.
- Hegel, G.W.F.(1977). The Phenomenology of Spirit, Trans. A.V.Miller, Oxford: Oxford University Press.
- --------------.(2010). The Phenomenology of Spirit, Trans., Terry Pinkard, Cambridge University Press.
- Honneth, Axel(2008). From desire to recognition: Hegel’s account of human sociality, in HEGEL’S Phenomenology of Spirit: A Critical Guide. by DEAN MOYAR and MICHAEL QUANTE, Cambridge University Press.
- Hyppolite, Jean.(1974). Genesis and Structure of Hegel’s Phenomenology of Spirit, Trans. Samuel Cherniak & John Heckman, Evanston: northwestern University Press.
- Leo Rauch & David Sherman.(1999). Hegel’s Phenomenology of self-consciousness, Albany: SUNY Press.
- Marx, karl.(1968). Misère de la philosophie: Réponse à la Philosophie de la misère de Proudhon, Université du Québec à Chicoutimi
- ----------.(2010). Capital: a Critique of Political Economy, vol. 1, Progress Publishers, Moscow, USSR.
- Musto, Marcello.(2008). Karl Marx’s Grundrisse: foundations of the critique of political Economy 150 years later, Routledge.
- Pippin, Robert B.(2011). Hegel on Self-Conciousness: Desire and Death in the Phenomenology of Spirit, Princeton University
- Sayers, Sean.(2003). Creative Activity and Alienation in Hegel and Marx, in Historical Materialism, Vol. 11 pp.107-128, Leiden: Koninklijke Brill NV.
Starosta, Peter D. Thomas.(2014). Interpretations of the grundrisse, In Marx’s Laboratory. Brill, Leiden.
ابتدای صفحه