نوع مقاله : مقاله علمی- پژوهشی
نویسندگان
1 استادیار دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اهر
2 استادیار دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تبریز
چکیده
مسئلۀ شر بیش از آن که به وجه قرینهای و با اتکا به برخی شرور گزاف و ظاهراً بیهدف یا انبوهی ناملایمات زندگی انسان، وجود خداوند و اوصاف کمالی او را به چالش کشد، در ساختاری منطقی، اعتقاد به خداوندی عالم، قادر و خیر محض را با وجود شرور در جهان هستی به طور منطقی ناسازگار مییابد. پیداست که اعتبار این استدلال منطقی در گرو صدق یا محتمل الصدق بودن گزارۀ الحاقی آن خواهد بود و این در حالی است که انگاره نظام احسن برآمده از علم عنایی خداوند از منظر فیلسوفانی چون ملاصدرا با عطف نظر به وجوهی چون تضاد و تزاحم در جهان مادی، جزءنگری انسان این جهانی، نسبیت شرور، دخول بالعرض شر در قضای الهی و ... بر نادرستی این گزارۀ الحاقی پای میفشرد. مقاله پیشرو میکوشد تا با نگاهی دقیق به استدلال منطقی ملحدین و گزارۀ الحاقی مورد نظر آنان، دفاع ملاصدرا در برابر مسئله منطقی شر را مطرح و تاب و توان آن را بررسی کند.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
A Study of the Logical Problem of Evil and Solidity of Mulla Sadra’s Idea of the Best Ordering of Things against It
نویسندگان [English]
- Tavakkol Kuhi Giglou 1
- Seyyed Ebrahim Aghazadeh 2
1 Assistant Professor, Islamic Azad University, Ahar branch
2 Assistant Professor, Islamic Azad University, Tabriz branch
چکیده [English]
The problem of evil, by a logical framework, has seen the belief in a knowledgeable, almighty and purely good God logically inconsistent with the existence of evil in the universe, rather than challenging the existence of God and His attributes of perfection evidentially, relying on some absurd and apparently aimless evils or massiveness of human life difficulties. It is clear that the validity of this logical reasoning depends on the truth or probability of its annexational proposition, whereas, from the perspective of philosophers like Mulla Sadra, the idea of the best ordering of things based on the God’s providential knowledge insists on the falsehood of this annexational proposition regarding the conflict and interference in the material world, the limited point of view of human beings living in this world, occurrence of evil by accident through Divine destiny etc. This paper aims to examine the logical reasoning of atheists and their annexational proposition, then propose Mulla Sadra’s defence against the logical problem of evil and study its strengths.
کلیدواژه‌ها [English]
- logical problem of evil
- providential knowledge
- the best ordering of things
- evidential problem of evil
- annexational proposition
- قرآن کریم
- ابن‌سینا، ابن على حسین بن عبداللّه، الهیات شفا، تحقیق حسن حسن‌زاده آملى، قم، دفتر تبلیغات اسلامى، 1376 ش.
- ابن‌سینا، ابی علی حسین بن عبداله، الاشارات والتنبیهات، قم، نشر البلاغه، 1383، ج 3.
- بهمنیار، ابوالحسن، التحصیل، تصحیح و تعلیق مرتضی مطهری، تهران، دانشگاه تهران، چاپ دوم، 1357.
- پترسون، مایکل و دیگران، عقل و اعتقاد دینى، درآمدى بر فلسفه دین، ترجمه احمد نراقى و ابراهیم سلطانى، تهران، طرح نو، چاپ چهارم، 1383 ش.
- پلانتینگا، الوین، فلسفه دین؛ خدا، اختیار و شر،ترجمه محمد سعیدی مهر، قم، انتشارات طاها، 1376.
- جوادى آملى، تحریر تمهید القواعد، قم: انتشارات الزهرا، چاپ اول، 1372 ش.
- شیرازى، قطب‌الدین، شرح حکمة الاشراق، به اهتمام عبد اللّه نورانى، تهران، موسسه مطالعات اسلامى، دانشگاه تهران- مک گیل، 1380.
- عین القضاة، ابوالمعالى، عبداللّه بن محمد بن على، نامههاى عین القضاة همدانى، به اهتمام علینقى منزوى و عفیف عسیران، بىجا، بىنا، چاپ دوم، 1362 ش، ج 2.
- غزالى، محمد بن محمد، کیمیاى سعادت، تهران، انتشارات علمى و فرهنگى، 1386 ش، ج 2.
- فیاض لاهیجى، عبدالرزاق، گوهر مراد، تهران، انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، 1373.
- کاپلستون، فردریک، تاریخ فلسفه، ج 1، یونان و روم، ترجمه سید جلال الدین مجتبوی، تهران، انتشارات سروش، چاپ چهارم، 1380.
- ملاصدرا، صدرالدین محمد شیرازی، الحکمته المتعالیه فی الاسفارالاربعه ،بیروت، دارالاحیاء التراث العربی، چاپ چهارم، 1410 ق.
- ملاصدرا، صدرالدین محمد شیرازى، مفاتیح الغیب، تصحیح، تعلیق و مقدمه نجفقلى حبیبى، تهران، بنیاد حکمت اسلامى صدرا، 1386ش.
- میرداماد، محمد بن محمد، القبسات، به اهتمام دکتر مهدی محقق، تهران، انتشارات دانشگاه تهران، 1376.
- Alston, William P., “History of Philosophy of Religion”, in Rutledge Encyclopedia of Philosophy, 1998, V. 8.
- Astley, J. and others, Problems in Theology: A Selections of Key Readings, evil, London and New York, T and T Clark, 2003.
- Hume, David, Dialogues Concerning Natural Religion, Printed in 1779.
- Keny, Anthony, What is Faith? New York, Oxford university press, 1992.
- Leibniz, G.W., Theodicy, E.M. Huggard (trans), New York, The library of liberal Arts, 1966.
- Leibniz, Gottfried W., The Monadology and other Philosophical Writings, trans. And ed. R. Latta, Oxford, Oxford University Press, 1898.
- Mackie, J. L., The Miracle of Theism Arguments For and against the existence of God, Oxford, Oxford University Press, 1982.
- Mackie, John, “Evil and omnipotence”, in the Philosophy of Religion, ed. Basil Mitchell, London, Oxford University Press, 1986.
- Niven, W.D., “Good and Evil”, in Encyclopedia of Religion and Ethics, Hastings J. (ed), vol.6, New York, Charles Scribner's Sons, 1908-1926.
- Pojman, Louis p. Philosophy of Religion, Toronto, Mayfield publishing Company, 2001.
- Rowe, William L., “The problem of evil and some varieties ok atheism”, in Marilyn M. Adams and Robert M. Adams (ed.s) The problem of evil, New York, Oxford University Press-1990.
- Rowe, William L., God and the problem of Evil, London, Blackwell, 2001.
- Wainwright, William J., Philosophy of Religion, Belmont, Wadsworth Publishing Company, 2nd, 1999.
- Yandel, Keith E., Philosophy of Religion: A Contemporary Introduction, London and New York, Rutledge, 2002.
)
ارسال نظر در مورد این مقاله