مجله پژوهش های فلسفی

Journal of Philosophical Investigations

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اعضای هیات تحریریه

فرایند پذیرش مقالات

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پرسش‌های متداول

اخبار و اعلانات

پیوندهای مفید

بررسی و تحلیل گزارش ابن‌سینا از نظریة مُثل در کتاب شفاء

نوع مقاله : مقاله علمی- پژوهشی

نویسنده

دانشیار گروه فلسفه، دانشگاه تبریز، ایران

چکیده

ابن‌سینا در دو رساله از رساله‌­های کتاب شفاء به گزارش و توصیف نظریة مثُل روی آورده و سپس به نقد آن می­‌پردازد: مورد نخست فصل دهم از مقالة دوم در رسالۀ برهان از کتاب شفاء است و مورد بعدی فصل دوم از مقالة هفتم در رسالۀ الهیّات شفاء. در اینجا می‌‌کوشیم تا با ارائۀ گزارش و تحلیل مطالب ابن‌­سینا، تا حدّ ممکن جنبه‌­های گوناگون برداشت­­ وی را دربارۀ مسألۀ مُثل ترسیم و تبیین کنیم؛ در بررسی گزارش ابن‌­سینا و تحلیل آن باید به اصطلاح‌­ها و عبارت­‌های خود وی پای‌­بند باشیم تا بتوانیم هر چه بیشتر به جنبه‌­های گوناگون برداشت ابن‌سینا نزدیک شویم. بررسی نقدهای ابن‌سینا بر نظریة مُثل مجال دیگری می­‌طلبد و در اینجا تنها به تبیین توصیف و برداشت وی از این نظریه بسنده خواهد شد. در پژوهش حاضر به مواردی مانند میزان آشنائی ابن‌­سینا با مسألة مُثل، چگونگی برداشت ابن‌سینا از حقیقت مُثل، کارکرد فلسفی نظریۀ مُثل در نگاه وی خواهیم پرداخت. همین بررسی کمک خواهد نمود تا انگیزه‌­های فکری ابن‌سینا در تدارک نظریۀ جایگزین یعنی پذیرش صورت به معنی ارسطوئی کلمه بجای مثالِ افلاطونی هم نمایان شود. شایان ذکر است که در گزارش­‌های ابن­‌سینا هم با توصیف مثُل به عنوان امر کلّی و جدا از امور جزئی روبرو خواهیم شد و هم با بیان اجمالی از سه دلیل که افلاطون و افلاطونیان برای اثبات وجود مثُل به آنها متوسل می­‌شوند: دلیل از راه علوم و دانش‌­ها، دلیل از راه واحد فوق کثیر و دلیل از راه تفکر به چیزی بویژه چیز نابود شده. 

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

An Analysis of Avicenna's Report of Plato's Ideas in Al-Shifa (the book of Healing)

نویسنده [English]

  • Majid Sadr Majles

Associate Professor of Philosophy Department, University of Tabriz, Iran

چکیده [English]

Avicenna in two parts of the book of Al-Shifa (کتاب الشفاء) or The Book of Healing reports the theory of Platonic Ideas or Forms: first account is in the chapter 10 from the second book in the Demonstration Treatise (رسالة البرهان) and second account is in the chapter 2 from the seventh book in the Theology Treatise (رسالة الالهیّات). Both reports have explanations of the theory of Platonic Ideas and then some critiques of the theory. Here we will discuss only Avicenna's description and explanations of the theory of Ideas; what is Avicenna's understanding from Plato's Ideas? At the present essay it is necessary to investigate the range of familiarity that Avicenna has with Platonic Ideas, Aristotle's role in this familiarity and the philosophical functions of the Ideas in Avicenna's understanding and identification of them. First of all, Avicenna thinks that Platonic Ideas are universals and, on this description, he erects other descriptions of their truth. It is vital to know that Avicenna's familiarity with Platonic Forms is essentially mediate; that's by way of Aristotle's works including both descriptions and criticisms of those forms. Review and analysis of Avicenna's texts brings us to the three arguments of Platonists for the existence of Ideas: the argument from the sciences, the one over many arguments and the object of thought argument.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Avicenna
  • Plato
  • Aristotle
  • Plato's ideas/ forms
  • separate form
  • universal
  • sensible and rational
مراجع
ابن­‌سینا، حسین ­بن عبدالله. (۱۴۲۸ ه.ق.). رسالۀ البرهان من کتاب الشفاء، تحقیق ابوالعلاء عفیفی، (اُفست ایران)، انتشارات ذَوی‌القربی.
ابن­‌سینا، حسین بن عبدالله. (۱۳۸۴). شرح برهان شفا، جلد اول و دوم (مشتمل بر مقاله­‌های اول و دوم)، محمدتقی مصباح یزدی، تحقیق و نگارش: محسن غرویان، مرکز انتشارات مؤسسۀ آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
ابن‌­سینا، الشیخ الرئیس. (۱۳۸۸). الهیّات از کتاب شفاء، ویرایش و ترجمه ابراهیم دادجو، انتشارات امیرکبیر.
ابن­‌سینا، حسین بن عبدالله. (۱۳۷۳)، برهان شفا، ترجمه مهدی قوام صفری، انتشارات فکر روز.
ارسطو. (1367). متافیزیک (مابعدالطبیعه)، ترجمه از یونانی شرف‌الدین خراسانی (شرف)، چاپ دوم، نشر گفتار.
ارسطو. (1383). ایساغوجی و مقولات، ترجمه محمد خوانساری، مرکز نشر دانشگاهی، چاپ اول، مرکز نشر دانشگاهی.
افلاطون. (۱۳۶۷). دورة آثار افلاطون، ترجمه محمدحسن لطفی تبریزی، چاپ دوم شرکت سهامی عام انتشارات خوارزمی.
افلوطین. (۱۴۱۳ ه.ق.). اُثولوجیا، ِافلوطین عند العرب، نصوص حَقّقها و قَدّم لها عبدالرّحمن البدوی، (اُفست ایران)، انتشارات بیدار.
توازیانی، زهره. (1386). مقالۀ «ابن­سینا در چالش با نظریة مُثل افلاطون»، حکمت سینوی، شمارة ۳۸، ۲۳-۱.
تیوای، محمدعلی. (1388). مقالۀ «مشّائیان و نظریة مُثل»، فصلنامۀ فلسفه و کلام اسلامی آینة معرفت، 8(21)، ۵۹-۳۵.
تیوای، محمدعلی. (1390). مقالۀ «مثُل افلاطونی از منظر ارسطو و ابن ­سینا»، مطالعات اسلامی: فلسفه و کلام، ۴۳، (۲/۸۷)، ۲-۹.
ساکت، امیرحسین. (1400). مقالۀ «جزئی و کلّی در آثار افلاطون»، پژوهش­های فلسفی، دانشگاه تبریز، 15(37)، 975-952.
صدرمجلس، مجید. (1387). مقالۀ «افلاطون و تفکیک مثال زیبایی از مفهوم کلّی زیبایی در مهمانی»، پژوهش­های فلسفی، 2(203)، 61-83.
غفّاری، ابوالحسن. (1397). مقالۀ «تحلیل انتقادی تأویل ابن ­سینا و میرداماد از نظریة مثُل افلاطونی از منظر سیداحمد علوی و ملامحمّد آقاجانی»، فلسفۀ دین، 15(1)، ۲۹۱-۲۷۵.
گراهام، دانیل دبلیو. (1399)، پاره نوشته‌­های پیشاسقراطی، ترجمۀ بهناز دهکردی، چاپ دوم، انتشارات امیرکبیر.
مصباح یزدی، محمدتقی. (1395)، شرح الهیّات شفاء، جلد­ 3، چاپ اول، انتشارات مؤسسۀ آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره).
مطهرّی، مرتضی. (1376). درس‌های الهیّات شفا، جلد 3، چاپ اول، انتشارات حکمت.
Aristotle. (1993). On Ideas (Aristotle's Criticism of Plato's Theories of Ideas), Gail Fine, Clarendon Press Oxford.
Aristotle. (1984). The Complete Works of Aristotle, vol. 2, the revised Oxford translation & edited by J. Barnes, Princeton University Press.
Aristotel. (1988). Metaphysics (Mab'd al-Tabi'a), trans. Sh. Khorasani, 2nd Edition, publishing Goftar. (In Persian)
Aristotel. (2004). Isagoge & Categories, translated by M. Khansari, 1st Edition Academic Publishing Center. (In Persian)
Avicenna. (2005). The Metaphysics of the Healing, a parallel English- Arabic text translated, introduced and annotated by M. E. Marmura, Brigham Young University Press.
Bluck, R. C. (1955). Plato's Phaedo, International Library of Philosophy. (new print by Routledge, 2010)
Ghaffari, A. (2018). The Critical analysis of the interpretation of Avicenna and Mirdamad of the theory of the Platonic Forms based on the perspectives of Seyyed Ahmad Alavi and Molla Mohammad Aqajani, Journal of philosophy of religion, 15(1), 275-291 (In Persian) https://doi.org/10.22059/jpht.2018.230778.1005462
Graham, W. D. (2020). Fragments of Pre-Socratic writings, trans. B. Dehkordi, 2nd Edition, Amir Kabir Publications. (In Persian)
Graham, W. D. (2010). Texts of Early Greek Philosophy, The Complete Fragments and Selected Testimonies of the Major Pre-Socratic, Parts 1 and 2, Cambridge University Press.
Ibn Sina, Η. (2007). The treatise of Demonstration, from the book of Healing, research by A. Afifi, (Offset in Iran) Zawi al-Qurabi Publications (In Arabic)
Ibn Sina, H. (2005). Description of the Healing, vol. 1 & 2., Research and writing M. Garaviyan, Publications of Imam Khomeini Educational and Research Institute. (In Persian)
Ibn Sina, H. (2009). Theology (Metaphysics) from the book of healing, Editing and translation by I. Dadju, Amir Kabir Publications. (In Persian)
Ibn Sina, H. (1994). Demonstration of the Healing, trans. M. Gawam Safari, Fekr-e Rooz Publications. (In Persian)
Misbah Yazdi, M. T. (2016). Commentary of the Theology of the Healing, vol. 3, 1st Editon, Publications of Imam Khomeini Educational and Research Institute. (In Persian)
Mutahhari, M. (1997). Lessons on the Theology of the Healing, vol.3, 1st Editon, Hekmat Publications. (In Persian)
Plato. (1998). Plato Complete Works, edited with introduction & notes by J. M. Cooper, associate editor: D. S. Hutchinson, Hackett Publishing Company.
Plato. (1988). Plato Complete Works, trans. M. H. Lotfi Tabrizi, Khwarezmi Publications. (In Persian)
Plotinus. (1992). Theology (Theologia); Plotinus among the Arabs, texts by A. Badavi, Bidar Publications. (In Arabic)
Saket, A. H. (2021). Universal and particular in Plato's works, Journal of Philosophical Investigations, 15(37), 952-973. https://doi.org/10.22034/jpiut.2021.48161.2995 (In Persian)
Sadr Majles, M. (2008). Plato and separation of the Idea of Beauty from the universal concept of the Beauty in the Symposium, Journal of Philosophical Investigations, 2(203), 61-83. (In Persian)
Tawaziyani, Z. (2007). Ιbn-Sina in challenge with Plato's theory of Ideas, Avicennian Philosophy Journal, 38 (11), 24-45. (In Persian)
Tywai, M. A (2009). Perpatetics and the theory of Ideas, Ayeneh Ma‘refat, 8(2), 35-59 (In Persian)
Tywai, Μ. A. (2011). Plato's Ideas from the point of view of Aristotle and Ibn-Sina, Journal of Islamic Studies 87(2), 9-32. (In Persian)
ارسال نظر در مورد این مقاله
CAPTCHA Image
مجله پژوهش های فلسفی
دوره 18، شماره 49 - شماره پیاپی 49
مقالات
شماره 49، زمستان 1403
آذر 1403
صفحه 61-82
فایل ها
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
آمار