نوع مقاله : مقاله علمی- پژوهشی

نویسنده

• مجید صدرمجلس

دانشیار گروه فلسفه، دانشگاه تبریز

چکیده

ابن­‌سینا در دو رساله از رساله‌­های کتاب شفاء به گزارش و توصیف نظریة مثُل روی آورده و سپس به نقد آن می­‌پردازد: مورد نخست فصل دهم از مقالة دوم در رسالة برهان از کتاب شفاء است و مورد بعدی فصل دوم از مقالة هفتم در رسالة الهیّات شفاء. در اینجا می­‌کوشیم تا با ارائة گزارش و تحلیل مطالب ابن‌سینا، تا حدّ ممکن جنبه­‌های گوناگون برداشت­­ وی را در بارة مسألة مُثل ترسیم و تبیین کنیم؛ در بررسی گزارش ابن ­سینا و تحلیل آن باید به اصطلاح­‌ها و عبارت‌­های خود وی پای­بند باشیم تا بتوانیم هر چه بیشتر به جنبه‌‎­های گوناگون برداشت ابن‌سینا نزدیک شویم. بررسی نقدهای ابن‌سینا بر نظریة مُثل مجال دیگری می­‌طلبد و در اینجا تنها به تبیین توصیف و برداشت وی از این نظریه بسنده خواهد شد. در پژوهش حاضر به مواردی مانند میزان آشنائی ابن‌­سینا با مسألة مُثل، چگونگی برداشت ابن‌سینا از حقیقت مُثل، کارکرد فلسفی نظریة مُثل در نگاه وی خواهیم پرداخت. همین بررسی کمک خواهد نمود تا انگیزه‌­های فکری ابن‌سینا در تدارک نظریة جایگزین یعنی پذیرش صورت به معنی ارسطوئی کلمه بجای مثالِ افلاطونی هم نمایان شود. شایان ذکر است که در گزارش‌­های ابن­‌سینا هم با توصیف مثُل به عنوان امر کلّی و جدا از امور جزئی روبرو خواهیم شد و هم با بیان اجمالی از سه دلیل که افلاطون و افلاطونیان برای اثبات وجود مثُل به آنها متوسل می‌شوند: دلیل از راه علوم و دانش‌­ها، دلیل از راه واحد فوق کثیر و دلیل از راه تفکر به چیزی بویژه چیز نابود شده.

کلیدواژه‌ها

• ابن‌سینا
• افلاطون
• ارسطو
• نظریة مُثل
• صورت مفارِق
• کلّی
• محسوس و معقول

موضوعات

• فلسفه

عنوان مقاله [English]

An Analysis of Avicenna's Report of Plato's Ideas In the Kitab Al-Shifa (the Healing)

نویسنده [English]

• Majid Sadremajles

Associate professor of philosophy, university of Tabriz

چکیده [English]

Avicenna in two parts of the Kitab Al-Shifa (کتاب الشفاء) or The Book of Healing reports the theory of Platonic Ideas or Forms: first account is in the chapter 10 from the second book in the Demonstration Treatise (رسالة البرهان) and second account is in the chapter 2 from the seventh book in the Theology Treatise (رسالة الالهیّات). Both reports have explanations of the theory of Platonic Ideas and then some critiques of the theory. Here we will discuss only Avicenna's description and explanations of the theory of Ideas; what is Avicenna's understanding from Plato's Ideas? At the present essay it is necessary to investigate the range of familiarity that Avicenna has with Platonic Ideas, Aristotle's role in this familiarity and the philosophical functions of the Ideas in Avicenna's understanding and identification of them. First of all, Avicenna thinks that Platonic Ideas are universals and on this description he erects other descriptions of their truth. It is vital to know that Avicenna's familiarity with Platonic Forms is essentially mediate; that's by way of Aristotle's works including both descriptions and criticisms of those forms. Review and analysis of Avicenna's texts brings us to the three arguments of Platonists for the existence of Ideas: the argument from the sciences, the one over many argument and the object of thought argument.

کلیدواژه‌ها [English]

• Avicenna
• Plato
• Aristotle
• Plato's Ideas/ Forms
• Separate Form
• Universal
• Sensible and Rational