نوع مقاله : مقاله علمی- پژوهشی

نویسندگان

• علی سلمانی ¹
• سپهر سلیمی ²

¹ دانشیار گروه فلسفه هنر، دانشگاه بوعلی‌سینا، ایران

² دانشجوی دکتری فلسفه هنر، دانشگاه بوعلی سینا، ایران

چکیده

کانت بحث از فرم را در دقیقة سوم نقد قوۀ حکم مطرح می­‌کند. از نظر او آنچه در داوری امر زیبا مشترک است و می‌­توان آن را از همۀ افراد انتظار داشت فرم است. برخلاف فرم، ادراک حسی یک اُبژه­، بسته به توانایی ادراکی افراد متفاوت است. راجر فرای و کلایو بل به‌عنوان منتقدانی فرمالیست، مفهوم فرم کانتی را در قرن بیستم مطرح نموده و با تاکید بر آن به‌­عنوان تنها عامل زیباساز آثار هنری در دوران مدرن، نقش بی‌­بدیلی در بسط و توسعۀ دیدگاه کانت در خصوص فرم هنری ایفا نموده‌­اند. این نوشتار بر آن است تا ضمن روشن‌سازی ادعای فرمالیست­‌ها در خصوصِ فرم و بررسی آن در آثار کانت، به بررسی نسبت میان این مفهوم در اندیشة فرمالیست­‌هایی چون فرای و بل با زیباشناسیِ کانت بپردازد. بررسی این موضوع که فرمالیسم هنری فرای و بل تا چه اندازه‌­ای از زیباشناسی کانت و دیدگاه فرمالیستی مطرح شده در نقد قوة حکم متأثر شده است، اصلی‌­ترین مسألۀ این مقاله است. لذا باید روشن شود که آیا از لابه‌لای عبارات کانت در نقد قوۀ حکم، فرمالیسم هنری ادعا شده؛ استخراج می­‌شود یا نه؟ با بررسی‌­های انجام شده مشخص شد، اگرچه فرمالیست­‌ها برای تایید ادعای فرمالیستی خود می‌­توانند به برخی عبارات کانت در نقد قوة حکم (و نه به همة مطالب او در نقد قوة حکم در مورد فرم) اشاره کنند، اما این کار را گزینشی انجام می­‌دهند و همین امر سبب می­شود کلیت دیدگاه کانت در مورد فرم را آن­چنان که باید درک نکنند. فرم برای کانت صرفا چینش زمانی-فضایی نیست (اگر چه آن را نیز در بر می‌­گیرد) بلکه هر نوع چینش اجزا و مواد در یک ابژۀ طبیعی یا اثر هنری که غایت­مند بدون غایت است، فرم زیبا نامیده می­‌شود. 

کلیدواژه‌ها

• فرمالیسم
• کانت
• کلایو بل
• راجر فرای
• ایده‌های زیباشناختی

موضوعات

• معرفت شناسی

عنوان مقاله [English]

The Elucidation of the Concept of Kant's Aesthetic Form and Its Relation to Roger Fry and Clive Bell's Thought

نویسندگان [English]

• Ali Salmani ¹
• Sepehr Salimi ²

¹ Associate Professor of Philosophy of Art. Bu-Ali Sina University. Iran

² Ph.D. Candidate of Philosophy of art. Bu-Ali Sina University. Iran

چکیده [English]

Kant is known as the pioneer of artistic formalism. Art critics and commentators on Kant's works have also confirmed this claim. Kant discusses the form first in the critique of pure reason and then in the third moment of the critique of the power of judgment. According to Kant, what is universal in the judgment of the beauty and could be expected from all people is the form. Unlike the form, the sensory perception of an object varies depending on the perceptual ability of people. Roger Fry and Clive Bell, as formalist critics and artists, put forward Kant's concept of form in the 20th century, and by emphasizing it as the only act of beautifying works of art in the modern era, they played an irreplaceable role in the expansion and development of Kant's view on the concept of form in modern art. This article aims to investigate the relationship between this concept in the thought of formalists and in Kant's aesthetics. It was determined by the conducted investigations that, although formalists consider form to be a kind of temporal-spatial arrangement of the sensuous intuitive manifolds, in terms of their emphasis on the emotional expression of form in contrast to Kant's emphasis on the purposiveness without purpose of the form and the creation of the free harmony of imagination and understanding, there is a great difference between Kant's thought and Fry and Bell's formalist thought.

کلیدواژه‌ها [English]

• formalism
• Kant
• Clive Bell
• Roger Fry
• aesthetic ideas