نوع مقاله : مقاله علمی- پژوهشی

نویسنده

• فاطمه بنویدی

استادیار فرهنگستان هنر جمهوری اسلامی ایران

چکیده

تمرکز اصلی این پژوهش بر مطالعات پدیدارشناختی موسیقی از منظر تجربه گوش‌ دادن به موسیقی با تأکید بر آرای میکل دوفرن است. این پژوهش به بررسی شرایط امکان ادراک موسیقایی می‌پردازد و اینکه چگونه توصیف‌های پدیدارشناختی از تجربیات موسیقایی در درک تجربیات عینی ما ایفای نقش می‌کند. برای پاسخ دادن به این پرسش که هدف اصلی پژوهش است با روش توصیفی‌ـ تحلیلی و با رویکردی پدیدارشناختی مبتنی بر دیدگاه میکل دوفرن تلاش می‌شود کاربردهای پدیدارشناسی در توصیف و روشن کردن تجربه گوش دادن به موسیقی تبیین شود. دوفرن سه مرحله برای ادراک زیبایی‌شناختی قائل است: 1. حضور 2. بازنمود و خیال 3. تأمل و احساس. ازنظر او، فرایند ادراک یک فرایند دیالکتیکی روبه‌پیشرفت است. برای این ادراک تماشاگر باید فعال باشد تا بتواند به عمق ابژة زیبایی‌شناختی و بیان آن دست یابد. او نتیجه می‌گیرد که اوج ادراک زیبایی‌شناختی در احساس پیدا می‌شود که نحوة بیان اثر را آشکار می‌کند. یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد که در یک نگاه پدیدارشناختی، مواجهه با یک اثر هنری در فرایندِ آگاهانة شناخت اثر، تجربه اثر در زمان و مکان، فرایند اجرا و فرایند رشد درونی رخ می‌دهد. این موضوع اگرچه در گزارش دوفرن از تجربة زیبایی‌شناختی به‌طورکلی برجسته‌ است اما مشخصاً مواجهه با موسیقی را به‌عنوان یک فرایند از تغییر و رشد توضیح می‌دهد. همچنین این نتیجه حاصل می‌شود که در تجربه گوش دادن به موسیقی، تجربه‌های معمولی ما از درک زمان و مکان، بدن و احساس و از تجربه شخصی و اجتماعی دگرگون‌شده و شنونده به یک شرکت‌‌کننده فعال در این فرایند تبدیل می‌شود. چنین تجربه‌ای نه‌تنها می‌تواند فهم اجرا و فهم نظری ما از موسیقی را افزایش دهد، بلکه باعث می‌شود دریافت‌کنندگان نه‌تنها اثر هنری، بلکه فرایند خودسازی را کشف ‌کنند.  

کلیدواژه‌ها

• پدیدارشناسی موسیقی
• ادراک موسیقایی
• تجربه گوش دادن به موسیقی
• میکل دوفرن

موضوعات

• فلسفه

عنوان مقاله [English]

Phenomenology of Musical Perception from the Point of View of Mikel Dufrenne

نویسنده [English]

• Fatemeh Benvidi

Assistant Professor, Iranian Academy of the Arts, Iran

چکیده [English]

The main focus of this research is on the phenomenological studies of music from the perspective of the experience of listening to music, with an emphasis on the views of Mikel Dufrenne. This research examines the conditions of musical perception and how phenomenological descriptions of musical experiences play a role in understanding our objective experiences. To answer this question, which is the main goal of the research, with a descriptive-analytical method and a phenomenological approach based on Mikel Dufrenne's point of view, an attempt is made to explain the applications of phenomenology in describing and clarifying the experience of listening to music. Dufrenne considers three stages for aesthetic perception: 1) presence; 2) representation and imagination; and 3) reflection and feeling. According to him, the process of perception is an evolving dialectical process. For this perception, the audience must be active to reach the depth of the aesthetic object and its expression. He concludes that the peak of aesthetic perception is found in the feeling that reveals the way the work is expressed. The findings of this research show that in a phenomenological view, encountering a work of art occurs in the conscious process of recognizing the work, experiencing the work in time and place, the process of execution, and the process of inner development. Although prominent in Dufrenne's account of aesthetic experience in general, it specifically describes the encounter with music as a process of change and development. It also results that in the experience of listening to music, our usual experiences of understanding time and place, body and feeling, and personal and social experience are transformed, and the listener becomes an active participant in this process. Such an experience can not only increase our understanding of performance and theoretical understanding of music but also make the receivers discover not only the work of art but also the process of self-development.

کلیدواژه‌ها [English]

• music phenomenology
• music understanding
• music listening experience
• Mikel Dfrenne