نوع مقاله : مقاله علمی- پژوهشی
نویسنده
استادیار، گروه علوم سیاسی، دانشگاه پیام نور تهران، تهران، ایران
چکیده
هدف این مطالعه بررسی مبانی فلسفی الگوهای حکمرانی منعکس شده در گفتمان‌های انتخاباتی نامزدهای ریاست جمهوری ایران بین سال‌های ۲۰۰۵ تا ۲۰۲۵ و برجسته کردن چگونگی شکل‌گیری سبک‌های حکمرانی توسط این الگوها است. این تحقیق با رویکرد تحلیل اسناد کیفی و با تمرکز بر منابع اولیه مانند بیانیه‌های انتخاباتی، بیانیه‌های انتخاباتی، مصاحبه‌ها و گزارش‌های رسانه‌ای انجام شد. از یک روش مقایسه‌ای برای ارزیابی ابعاد هستی‌شناختی، معرفت‌شناختی و روش‌شناختی هر گفتمان ریاست جمهوری استفاده شد. چارچوب‌های نظری فلسفه علم، به‌ویژه در مورد الگوهای اثبات‌گرا، تفسیرگرا و انتقادی، دریچه‌ای برای تحلیل فراهم کردند. این مطالعه نشان داد که گفتمان محمود احمدی‌نژاد، یک الگوی تفسیرگرا با عناصر اثبات‌گرا را در خود جای داده است که بر روایت‌های فرهنگی و سیاست‌های توسعه‌ای قابل اندازه‌گیری تأکید دارد. گفتمان حسن روحانی ترکیبی از الگوهای انتقادی و اثبات‌گرا را منعکس می‌کند که اصلاحات ساختاری را با حکمرانی مبتنی بر شواهد متعادل می‌کند. رویکرد ابراهیم رئیسی در درجه اول تفسیرگرا با عناصر انتقادی بود و بر آرمان‌های انقلابی و عدالت اجتماعی تمرکز داشت. گفتمان نوظهور مسعود پزشکیان بیشترین همسویی را با پارادایم انتقادی داشت و در عین حال تکنیک‌های پوزیتیویستی را برای توسعه سیاست‌ها در خود جای داده بود. در طول دوره ۲۰۰۵ تا ۲۰۲۵، یک تغییر فلسفی تدریجی مشاهده شد که از بسیج نمادین به سمت نقد ساختاری و استراتژی‌های حکومتداری عمل‌گرایانه حرکت می‌کرد. این پارادایم‌های در حال تکامل، به طور قابل توجهی بر اولویت‌های سیاست‌گذاری، مدل‌های مشارکت شهروندی و ساختارهای حکومتداری در ایران تأثیر گذاشتند.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
A Philosophical Reflection on Governance Paradigms in Iran (Based on the Last Four Presidential Discourses)
نویسنده [English]
- Bahram Sarmast
Assistant Professor, Department of Political Science, Payame Noor University of Tehran, Tehran, Iran
چکیده [English]
This study aims to examine the philosophical foundations of governance paradigms reflected in the election discourses of Iranian presidential candidates between 2005 and 2025, highlighting how these paradigms shape governance styles. The research employed a qualitative document analysis approach, focusing on primary sources such as campaign statements, election manifestos, interviews, and media reports. A comparative method was used to evaluate the ontological, epistemological, and methodological dimensions of each presidential discourse. Theoretical frameworks from the philosophy of science, particularly regarding positivist, interpretivist, and critical paradigms, provided the lens for analysis. The study found that Mahmoud Ahmadinejad’s discourse embodied an interpretivist paradigm with positivist elements, emphasizing cultural narratives and measurable developmental policies. Hassan Rouhani’s discourse reflected a hybrid of critical and positivist paradigms, balancing structural reforms with evidence-based governance. Ebrahim Raisi’s approach was primarily interpretivist with critical elements, focusing on revolutionary ideals and social justice. Masoud Pezeshkian’s emerging discourse aligned most closely with the critical paradigm while incorporating positivist techniques for policy development. Across the period from 2005 to 2025, a gradual philosophical shift was observed, moving from symbolic mobilization toward structural critique and pragmatic governance strategies. These evolving paradigms significantly influenced policymaking priorities, citizen participation models, and governance structures in Iran. The philosophical roots embedded in election discourses play a decisive role in shaping governance approaches in Iran. Understanding these paradigmatic orientations offers deeper insights into the evolution of political practices and state-citizen relations.
کلیدواژه‌ها [English]
- Governance Paradigms
- Philosophical Analysis
- Interpretivism
- Critical Theory
- Governance Evolution
)
ارسال نظر در مورد این مقاله