نوع مقاله : مقاله علمی- پژوهشی

نویسندگان

• الهه صادقیان ¹
• احمد فاضلی ²

¹ دانشجوی دکتری فلسفه اخلاق دانشگاه قم

² گروه اخلاق - دانشکده الهیات و معارف اسلامی - دانشگاه قم

چکیده

مسئولیت اخلاقی یکی از مؤلفه‌های اساسی اخلاق است که درک ما از مسئولیت پاسخگویی، سرزنش و ستایش را شکل می‌دهد . بر اساس درونی‌گرایی مسئولیت، مسئولیت اخلاقی بر حالات ذهنی درونی، همچون باورها، تمایلات و نیت‌ها، مبتنی است. این نظریه رویکردی بدیع اما گسستی بنیادین از چارچوب‌های سنتی محسوب می‌شود؛ چارچوب‌هایی که در تعیین مرزهای اخلاقی بر پیامدها، شرایط و روابط بین‌فردی تمرکز دارند. در حالی که این نظریه تصویری ساده و جامع از مسئولیت اخلاقی ارائه می‌دهد، با مشکلات نظری جدی‌ای مواجه است که انسجام و کارآمدی عملی آن را به چالش می‌کشند. این نظریه به‌ویژه در تبیین مواردی همچون غفلت، جهل مجرمانه و جنبه‌های ارتباطی مسئولیت اخلاقی، که در تعاملات انسانی نقشی محوری دارند، ناکام می‌ماند. مقاله پیش‌رو با رویکردی تحلیلی-انتقادی به بررسی درونی‌گرایی مسئولیت و کاستی‌های نظری و عملی آن می‌پردازد. در این راستا، این مقاله مواضعی را بررسی می‌کند که هم پیش‌فرض‌های درونی‌گرایانه، با تأکید بر کنترلی که عاملان بر اعمال خود دارند، و هم عوامل بیرونی و بین‌فردی را دربرمی‌گیرند تا تصویری کامل‌تر و دقیق‌تر از مسئولیت اخلاقی ارائه دهند. همچنین، بخشی از این مقاله به تحلیل مطالعات موردی اختصاص دارد که در آن‌ها، محدودیت‌های درونی‌گرایی مسئولیت‌ در مقایسه با دیدگاه‌های جایگزین به تصویر کشیده می‌شود. و در پایان اشاره می‌شود که اگرچه ‌درونی‌گرایی مسئولیت رویکردی نوآورانه و ابزاری جدید در مباحث مسئولیت اخلاقی ارائه می‌دهد، این رویکرد درونی‌گرایانه در نهایت قادر به ارائه‌ی نظریه‌ای جامع و قابل‌استفاده از مسئولیت اخلاقی نمی‌باشد.

کلیدواژه‌ها

• مسئولیت اخلاقی
• درونی‌گرایی مسئولیت
• دور منطقی
• استحقاق
• انتقال مسئولیت
• چالش‌های رابطه‌محور

موضوعات

• فلسفه

عنوان مقاله [English]

Responsibility-Internalism Collapses: Conceptual, Normative, and Relational Challenges

نویسندگان [English]

• Elahe Sadeqian ¹
• Ahmad Fazeli ²

¹ PhD Student, Department of Moral Philosophy, University of Qom, Qom, Iran.

² Department of Ethics - Faculty of Theology and Islamic Studies - University of Qom

چکیده [English]

Moral responsibility is a fundamental component of ethics, shaping our understanding of accountability, blame, and praise. Responsibility-internalism, which holds that moral responsibility is grounded in some internal mental states, such as beliefs, desires, and intentions, represents a novel yet radical departure from traditional frameworks that focus on the outcome, circumstances, and interpersonal relationships to draw the moral line. While this theory presents a simple, self-contained picture of moral responsibility, it faces serious theoretical problems that challenge its coherence and practical utility. It specifically cannot adequately explain cases of negligence, culpable ignorance, and the relational aspects of moral responsibility that are central to human interactions. This paper offers a critical-analytic examination of responsibility-internalism and its theoretical and practical shortcomings. It examines positions that would incorporate both internalist assumptions, emphasizing the control agents possess over their actions, and externalist and interpersonal factors, aiming to offer a more complete and nuanced conception of moral liability. Some of the paper is devoted to discussing case studies in which the limitations of responsibility-internalism relative to its alternatives are illustrated. And it concludes that although responsibility-internalism offers a novel take and a new tool in the discussions of moral responsibility, such an internalist approach ultimately fails to provide a full and usable theory of moral responsibility.

کلیدواژه‌ها [English]

• moral responsibility
• responsibility-internalism
• circularity
• desert
• responsibility-transfer
• relational challenges