نوع مقاله : مقاله علمی- پژوهشی

نویسندگان

• رقیه سهراب نوی ¹
• حسن فتحی ²
• مجید صدرمجلس ³
• مسعود امید ⁴

¹ دانشجوی دکتری گروه فلسفه گرایش یونان باستان دانشگاه تبریز

² دانشیار فلسفه گروه فلسفه دانشکده ادبیات فارسی و زبان های خارجی دانشگاه تبریز

³ دانشیار گروه فلسفه دانشکده ادبیات فارسی و زبان های خارجی دانشگاه تبریز

⁴ دانشیار گروه فلسفه دانشکده ادبیات فارسی و زبان های خارجی انشگاه تبریز

چکیده

واژه «دونامیس» یکی از مفاهیم بنیادین در تفکر یونان باستان است که در طول تاریخ معانی متعددی به خود گرفته است. در دوران اسطوره‌ای، این واژه عمدتاً به معنای قدرت جسمانی، قدرت نظامی، نفوذ اجتماعی و نیروی سیاسی بوده است. با شروع دوران فلسفی، به ویژه در آثار افلاطون، معنای آن گسترش یافت و شامل ظرفیت عددی، توان بالقوه، امکان و حتی قدرت اقتصادی شد. ارسطو نقش مرکزی در بازتعریف و توسعه مفهوم «دونامیس» دارد و آن را به یکی از ارکان اصلی فلسفه خود تبدیل کرد. از نظر ارسطو، معنای اصلی دونامیس در حوزه طبیعت، «مبدأ حرکت و تغییر» است، اما این مفهوم در سایر حوزه‌های فلسفی نیز گسترش یافته است: در اخلاق به معنای «استعداد»، در سیاست به معنای «قدرت» و در منطق به معنای «امکان» و معانی دیگر به کار رفته است. این پژوهش با رویکردی تحلیلی-تطبیقی تلاش می‌کند معانی مختلف «دونامیس» در حوزه‌های گوناگون را شناسایی و تفکیک کند تا از خلط مفهومی و سوء برداشت در تفسیر فلسفه ارسطو جلوگیری شود. هدف اصلی ارائه معنای جدید نیست، بلکه روشن‌سازی معانی مختلف «دونامیس» در زمینه‌های نظری گوناگون است تا خوانندگان آشنا با متون فلسفی، هنگام مواجهه با آثار ارسطو و شرح‌های آن، درک دقیق‌تر و روشن‌تری از این مفهوم بنیادین داشته باشند و از اشتباهات تفسیری دوری کنند.

کلیدواژه‌ها

• دونامیس
• ارسطو
• مبدا تغییر
• قدرت
• استعداد
• امکان

موضوعات

• فلسفه

عنوان مقاله [English]

Meanings of Dunamis in Aristotle’s Philosophy

نویسندگان [English]

• Rogaieh SohrabNavi ¹
• Hasan Fathi ²
• Majid Sadr Majles ³
• Masoud Omid ⁴

¹ Ph. D Candidate of Philosophy, University of Tabriz

² Assistant Professor of Philosophy, Department of Philosophy, Faculty of Literature and Foreign Languages, University of Tabriz

³ Assistant Professor of Philosophy, Department of Philosophy, Faculty of Literature and Foreign Languages, University of Tabriz

⁴ Assistant Professor of Philosophy, Department of Philosophy, Faculty of Literature and Foreign Languages, University of Tabriz

چکیده [English]

The term "dunamis" is a fundamental concept in ancient Greek thought that has held various meanings throughout its history. In the mythological era, it primarily referred to physical power, military strength, social influence, and political force. With the advent of philosophy, especially in Plato’s works, its meaning expanded to include numerical capacity, potential ability, possibility, and even economic power. Aristotle plays a central role in redefining and developing "dunamis," making it a key pillar of his philosophy. For Aristotle, its primary meaning in nature is the "source of movement and change," but its conceptual scope extends across philosophy: in ethics as "capacity," in metaphysics as a "mode of being," in politics as "power," and in logic as "possibility," among others. This study, through an analytical-comparative approach, aims to identify and clarify the various meanings of "dunamis" across different fields, preventing conceptual confusion and misinterpretation in Aristotelian philosophy. The main goal is not to propose a new meaning but to illuminate the diverse senses of "dunamis" so readers familiar with philosophical texts can better understand Aristotle’s works and their commentaries, avoiding interpretive errors.

کلیدواژه‌ها [English]

• Dunamis
• Aristotle
• principle of change
• power
• potency
• possibility