نوع مقاله : مقاله علمی- پژوهشی

نویسنده

• مینو حجت

استادیار فلسفه در مؤسسه‌ پژوهشی حکمت و فلسفه ایران

چکیده

هرچند ویتگنشتاین، خصوصاً در فلسفه‌ی پسین خود، درباره‌ی اخلاق سخن نگفته است، می‌توان به استفاده از بینش‌های او در باب شیوه‌های فلسفه‌ورزی در حوزه‌ی اخلاق امید داشت. بعضی از فیلسوفان به سراغ درباب یقین رفته و مدعی شده‌اند گزاره‌های یقینی ‌اخلاقی‌ درست همان نقشی را در زندگی اخلاقی ما ایفا می‌کنند که گزاره‌های یقینی مورد بحث ویتگنشتاین در درباب یقین برعهده دارند. من می‌خواهم نشان دهم که، درعین‌حال که این گزاره‌ها نقش مشابهی را برعهده دارند، از جهات مهمی با گزاره‌های یقینی مورد نظر ویتگنشتاین تفاوت دارند: بازی‌های‌زبانی اخلاقی متعددند و مبانی متفاوتی دارند، این مبانی خود متکی‌ به یقین معرفتی‌اند؛ درعین‌حال، مبانیِ یقینیِ بازی‌های زبانی اخلاقی نهفته‌ در عمل غریزی ما نیستند؛ و گزاره‌های بیانگر آنها گزاره‌های کلی‌ای اند که گاه ابهام دارند و گاه استثنا می‌پذیرند؛ رفع ابهام از آنها و یافتن شرایط استثناء در را به روی اختلافات و مناقشات باز می‌کند؛ همچنین، برخلاف یقین معرفتی، برای تردید در عمل به یقینیات اخلاقی بدیلی وجود دارد. همه‌ی اینها موجب تفاوت عمده‌ای میان یقین مورد بحث ویتگنشتاین با گزاره‌های یقینی اخلاقی است.

کلیدواژه‌ها

• بازی‌زبانی
• ویتگنشتاین
• در باب یقین
• یقین اخلاقی
• یقین معرفتی

موضوعات

• معرفت شناسی

عنوان مقاله [English]

A Critique of Applying Wittgenstein's Epistemic Insights to Ethics

نویسنده [English]

• Minoo Hojjat

Assistant professor at department of Philosophy -Iranian Institute of Philosophy Tehran. Iran.

چکیده [English]

In his later works, Wittgenstein does not explicitly address morality; however, we may still hope to draw on his insights in the realm of ethics. Some philosophers, referring to On Certainty, have argued that there are moral certainties that function similarly to the epistemic certainties Wittgenstein discusses. I aim to demonstrate that, although moral propositions may serve a similar role, they differ in key ways from the certainties Wittgenstein examined. Specifically, moral language games are varied, and their certainties differ, all depending on epistemic certainties. These moral certainties are not rooted in intrinsic actions; and the propositions describing them are often general, sometimes vague, and may have exceptions. Resolving this vagueness and determining when exceptions apply open the door for disagreements and disputes. Additionally, despite epistemic certainties, there are alternatives to acting in accordance with moral certainties. These features distinguish moral certainties from the certainties Wittgenstein discusses by key differences.

کلیدواژه‌ها [English]

• Language game
• Wittgenstein
• On Certainty
• moral certainty
• epistemic certainty