رابطه خطوط و فرم‌های هندسی در ایجاد درک متافیزیکی بر پایه آراء هگل

نوع مقاله : مقاله علمی- پژوهشی

نویسنده

دانشیار گروه هنر و معماری، واحد بیرجند، دانشگاه آزاد اسلامی، بیرجند، ایران

چکیده

محیط طبیعی یا مصنوع، متشکل از خطوط، فرم­ها و احجامی است که در انسان حس و ذهنیتی ایجاد می‌کند که با حواس پنجگانه احساس می­‌شود و گاه منجر به درک متافیزیکی خاصی از محیط می­‌گردد؛ مثلاً گاه یک محیط ترسناک و یا ممکن است آرام‌­بخش ادراک ­شود. در طبیعت، هندسه‌­ای پنهان است که امروزه برخی از قوانین ریاضی و هندسه اقلیدسی و نااقلیدسی آن شناسایی شده است. افلاطون معتقد است، هندسه، روح را به سمت حقیقت می­‌کشاند؛ در حالی که هنر دروغ را نمایان می­کند. فلاسفه­ ایدئالیست، نوعی اولویت را برای ذهن قائل بودند. هگل از جمله فلاسفه­‌ای است که ایدئالیست محسوب می‌­شود و به نقش روح در اثر هنری اعتقاد وافری داشته است. از این رو اندیشه هگل به گونه­ای مرتبط با روح اثر و هندسه است. این پژوهش در پی پاسخ به این پرسش است که رابطه هنر و هندسه چگونه است و قوانین هندسی چه نقشی در ادراک متافیزیکی فضا دارد و اندیشه و آراء هگل چه تأثیری در بیان روح پدیدارها در شکل هندسی دارد؟ روش این پژوهش توصیفی- تحلیلی است. پژوهش حاضر بیشتر به مبحث آراء هگل درباره تاریخ هنر و اهمیت روش هندسی در کنار روش دیالکتیک برای ادراک و شناخت پدیدارها می‌­پردازد. هگل هنر را همان زیبایی می­‌داند؛ چرا که با روح سروکار دارد. از نظر وی آبژه در درون خود منفیت دارد؛ با ویرانی آبژه میل مجدد ظاهر می‌­شود. میل از پدید آمدن منفیت است؛ موضوعی که بعدها در قرن بیستم ژیژک و لکان مفصل از آن بهره برده­‌اند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The Relationship between Lines and Geometric Forms in Creating Metaphysical Understanding Based on Hegel's Ideas

نویسنده [English]

  • Ahmad Heidari
Associate Professor, Department of Art and Architecture, Birjand Branch, Islamic Azad University, Birjand, Iran
چکیده [English]

The natural or artificial environment consists of a series of lines, forms and volumes that create a feeling and mentality in humans that is felt with the five senses and sometimes leads to a specific metaphysical understanding of the environment; for example, sometimes a frightening environment is perceived and sometimes a relaxing one. There is a hidden geometry in nature, some of whose mathematical laws and Euclidean and non-Euclidean geometry have been identified today. Hegel is one of the philosophers who is considered an idealist and strongly believed in the role of the soul in a work of art. Hence, Hegel's thought is somehow related to the soul of the work and geometry. This research seeks to answer the question of what is the relationship between art and geometry, what role do geometric laws play in the metaphysical perception of space, and what effect do Hegel's thoughts and ideas have on expressing the spirit of phenomena in geometric form? The present research mainly deals with the topic of Hegel's ideas about the history of art and the importance of the geometric method along with the dialectical method for the perception and recognition of phenomena. Hegel considers art to be the same as beauty; because it deals with the spirit. In his opinion, the object has negativity within itself; with the destruction of the object, desire reappears. Desire is the emergence of negativity; a topic that later in the twentieth century, Žižek and Lacan have used in detail.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Art
  • Geometry
  • Hegel
  • Fractal
  • Non-Euclidean

مراجع

اردلان، نادر و بختیار، لاله. (1391). حس وحدت، ترجمه ونداد جلیلی، تهران، علم معمار.
اسپنسر، لوید. (۱۳۷۹). هگل؛ قدم اول، ترجمه فاطمه مینایی، تهران، شیرازه.
استرن، رابرت. (۱۳۹۳). هگل و پدیدار شناسی روح، ترجمه محمد مهدی اردبیلی و سید محمدجواد سیدی، تهران، ققنوس.
استیس، ترنس. (۱۳۹۲). فلسفه هگل، ترجمه حمید عنایت، تهران، علمی و فرهنگی.
اسلامی، زینب. (۱۳۸۹). بازنگاهی معاصر به فلسفه ریاضیات هگل، آینه معرفت، 10(4)، ۸۵-۱۰۴.
باقرزاده- مشکی‌باف، محسن و حبیبی، محسن. (1398). افشای کلیت نهفته در تکینگی: تحلیل بخش یقین حسی از کتاب پدیدارشناسی روح هگل، پژوهش­های فلسفی، 13(29)، 78-68. https://doi.org/10.22034/jpiut.2019.30366.2162
بلخاری قهی، حسن. (1394). قدر، نظریه هنر و زیبایی در تمدن اسلامی، تهران، سوره مهر.
بورکهارت، تیتوس. (1392). هنر مقدس (اصول و روش‌ها)، جلال ستاری، چاپ هفتم، تهران، سروش.
بورکهارت، تیتوس. (۱۳۸۶). مبانی هنر اسلامی، ترجمۀ امیر نصری، تهران، حقیقت.
بهنسی، عفیف. (۱۳۸۵). هنر اسلامی. ترجمۀ محمودپور آقاسی. تهران، سوره مهر.
بیزر، فردریک. (1391). هگل. ترجمۀ سیدمسعود حسینی، تهران، ققنوس.
پلامناتز، جان پتروف. (1367). شرح و نقدی بر فلسفه اجتماعی و سیاسی هگل، ترجمۀ حسین بشیریه، تهران، نشر نی.
دونت، ژاک. (1377). هگل، ترجمۀ محمدجعفر پوینده، تهران، فکر روز.
سینگر، پیتر. (1379). هگل، ترجمۀ عزت‌الله فولادوند، تهران، طرح نو.
شوپنهاور، آرتور. (۱۳۵۸). هنر و زیباشناسی، ترجمۀ دکتر فواد روحانی، تهران، زریاب.
فری، لوک. (۱۳۹۰). انسان زیبایی‌شناس؛ ابداع ذوق و سلیقه در عصر دموکراتیک، ترجمۀ مهشید نونهالی، تهران، نشر شور.
کرم قشقایی، علی‌اصغر و اردلانی، حسین. (۱۴۰۰). هندسه در نگارگری به مثابه هنر قدسی در آثار کمال‌الدین بهزاد، نگره، 16(۵۹): 23-41. https://doi.org/10.22070/negareh.2021.5905.2608
کریچلو، کیت. (۱390). تحلیل مضامین جهان شناختی نقوش اسلامی، سید حسین آذرکار، تهران، حکمت.
گرابار، اولگ. (1396). شکل­گیری هنر اسلامی، ترجمۀ مهدی گلچین عارفی، تهران، سینا.
گنون، رنه. (1394). متافیزیک شرقی (در جستارهایی دربارۀ عقلانیت)، ترجمۀ احمد موسوی خوئینی، تهران، ترجمان.
لطفی، فاطمه و جمشیدی، مهران. (1399). بررسی مفاهیم هندسه فراکتال و ارتباط با هنر و تزئینات اسلامی (مطالعه موردی: ارتباط هندسه فراکتال باگره شمسه چهار). پنجمین همایش بین‌المللی افق‌های نوین در مهندسی عمران، معماری و شهرسازی. تهران.
لوسی اسمیت، ادوارد. (1382). جهانی شدن و هنر جدید، ترجمۀ علیرضا سمیعی آذر، تهران، نظر.
لولر، رابرت. (۱۳۶۸). هندسه مقدس، ترجمۀ هایده معیری، تهران، موسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
لوویت، کارل. (1386). از هگل تا نیچه: انقلاب در اندیشه سده‌ نوزدهم، ترجمۀ حسن مرتضوی، مشهد، نیکا.
مرادخانی، علی. (۱۳۸۴). هگل و فلسفه مدرن، تهران، مهر نیوشا.
مشکات، محمد. (1401). رابطه ضرورت بیرونی و درونی و علم نزد هگل، پژوهش‌های فلسفی، 16(38)، 869-892. https://doi.org/10.22034/jpiut.2021.46541.2869
میریان، میثم. (۱۳۹۰). نقش فراکتالها در هندسه، ریاضیات و ارتباط آن با نقوش اسالمی در ابنیه‌ها و مساجد ایران، کتاب ماه هنر، شماره ۱۵۹، 86- 95.
نجیب‌اوغلو، گلرو. (۱۳۷۹). تزیین در معماری اسلامی، ترجمۀ مهرداد قیومی بیدهنی، تهران، روزنه.
نصیرزاده-­بکرآباد، علیرضا و اصغری، محمد. (1401). وحدت به مثابۀ ایده­آل فلسفۀ هگل، پژوهش­های فلسفی، 16(39): 533- 545. https://doi.org/10.22034/jpiut.2022.47428.2941
نوروزی، رضاعلی و حاجیانی، فهیمه. (1401). تحلیلی بر موانع تربیت عقلانی از دیدگاه هگل، پژوهش­های فلسفی، 16(40): 531-539. https://doi.org/10.22034/jpiut.2022.52075.3245
هدایتی، صالحه السادات. زنگی، بهنام و شیخی، هانیه. (۱400). تحلیل کاربرد هندسة فراکتال در نشانه­های فرهنگی ایرانی (مطالعة موردی نشان دانشگاههای ایران)، فصلنامه هنرهای کاربردی، ۱(۱)، 92-107.  https://doi.org/10.22075/aaj.2021.23188.1103
هگل، گئورگ ویلهلم فردریش. (1336). عقل در تاریخ، ترجمۀ حمید عنایت، تهران، دانشگاه شریف.
هگل، گئورگ ویلهلم فردریش. (1382الف). درسگفتارهایی پیرامون فلسفه زیبایی‌شناسی، ترجمۀ زیبا جبلی تهران، آبنگاه.
هگل، گئورگ ویلهلم فردریش. (1382ب). فنومنولوژی روح (پدیدارشناسی ذهن)، ترجمۀ زیبا جبلی، تهران، انتشارات شفیعی.
هگل، گئورگ ویلهلم فردریش. (1387). پیشگفتار پدیدارشناسی جان، ترجمۀ باقر پرهام، تهران، آگاه.
هگل، گئورگ ویلهلم فردریش.(1391). مقدمه­ای بر زیبایی‌شناسی، ترجمۀ ستاره معصومی، تهران، آرشام.
هگل، گئورگ ویلهلم فردریش. (1397). فلسفه هنر، ترجمه نیلوفر آقا ابراهیمی، تهران، تمدن علمی.
هولگیت، استیون. (1393). دانشنامه فلسفه استنفورد زیبایی شناسی هگل، ترجمۀ گلنار نریمانی، تهران، ققنوس.
Ardalan, N. & Bakhtiar, L. (2012). The Sense of Unity, Trans. V.Jalili, Elm-e Memar Pub. (In Persian).
Bagherzadeh-Meshkibaf, M. & Habibi, M. (2019). Revealing the Universality Hidden in the Singularity an Analysis of the Section of Sensual Certainty from Hegel's Phenomenology of Spirit, Journal of Philosophical Investigations, 13(29), 68-78. (In Persian).
Bahnesi, A. (2006). Islamic Art. Trans. Mahmoudpour, Soureh Mehr. (In Persian).
Beiser, F. (2012). Hegel (The Routledge Philosophers), Trans. S. M. Hosseini, Qoqnos Pub. (In Persian).
Bolkhari-Ghahi, H. (2015). Qadr, Theory of Art and Beauty in Islamic Civilization, Soureh Mehr Pub. (In Persian).
Burckhardt, T. (2007). A collection of Articles from Titus Burckhardt So-Called Fundamentals of Islamic Art, Trans. A. Nasri, Haghighat Pub. (In Persian).
Burckhardt, T. (2013). Sacred Art in East and West: Its Principles and Methods, trans. J. Sattari, 7th Edition, Soroush Pub. (In Persian).
Chaudhary, S. (2017). The Role of Five Elements of Nature in Temple Architecture, International Journal of Scientific & Engineering Research, 8(7): 1149-1162.
Critchlow, K. (2011). Islamic patterns: an analytical and cosmological approach, Trans. S. H. Azarkar, Hekmat Pub. (In Persian).
D’ Hondt, J. (1998). Hegel in his Time, trans. M. J. Pooyandeh, Fekr Rooz Pub. (In Persian).
Emmerich, D. G. (1970). Course in Constructive Geometry: Morphology, University of Washington. approach, London & New York, Routledge, Taylor & Francis Group.
Eslami, Z. (2010). A Contemporary Look at Hegel's Philosophy of Mathematics, Journal of Ayeneh Ma'refet, 8(25): 85-104. (In Persian).
Ferry, L. (2011). Homo Aestheticus: linvention du gout a lage democratique, trans. M. Nunhali, Shoor Publishing. (In Persian).
Gombrich, E. H. (1984). The Father of Art History: A Reading of the Lectures on Aesthetics of GWF Hegel (1770–1831), in Tributes: Interpreters of Our Cultural Tradition, pp. 51–69, Oxford, Phaidon.
Grabar, O. (2017). The formation of Islamic art, trans. M. Golchin Arefi, Sina Pub. (In Persian).
Guenon, R. (2015). Eastern Metaphysics (In Essays on Rationality), trans. A. Mousavi Khoeini, Tarjang Pub. (In Persian).
Habibi, S. M. (2007). Historiology of the architecture of Iran. Tehran, University of Tehran Press.
Hardy, G. H. (1967). A Mathematician’s Apology, Cambridge university of press.
Hedayati, S., Zangi, B. & Sheikhi, H. (2013). Analysis of the Application of Fractal Geometry in Iranian Cultural Signs (Case Study of the Signs of Iranian Universities), Journal of Applied Arts, University of Semnan, 1(1): 107-93. (In Persian). https://doi.org/10.22075/aaj.2021.23188.1103
Hegel, G. W. F. (1957). Vorlesungen uber die Philosophie der Geschichte Einleitung, trans. H. Enayat, Sharif University Press. (In Persian).
Hegel, G. W. F. (1975). Aesthetics: Lectures on Fine Art, 2 volumes, trans T. M. Knox, Oxford, University Press.
Hegel, G. W. F. (1977). Phenomenology of Spirit, trans. A. V. Miller, with analysis of the text and foreword by J. N. Findlay. Oxford University Press.
Hegel, G. W. F. (2003a). Aesthetics: lectures on fine art, trans. Z. Jebeli, Abengah Pub. (In Persian).
Hegel, G. W. F. (2003b). Phanomenologie des Geistes, trans. Z. Jebeli, Shafiei Pub. (In Persian).
Hegel, G. W. F. (2008). Phenomenology of Spirit, trans. B. Parham, Aghah Pub. (In Persian).
Hegel, G. W. F. (2012). Introduction to Aesthetics, trans. S. Masoumi, Arsham Pub. (In Persian).
Hegel, G. W. F. (2018). The Philosophy of Art, trans. N. Agha Ebrahimi. Tamadon Elmi Pub. (In Persian).
Henry, R. (2007). Pattern, Cognition and Contemplation: Exploring the Geometric, Journal of the Iran Society (Art of Iran, Public lecture at the Middle East Association on 27 April).
Houlgate, S. (2014). Stanford Encyclopedia of Philosophy: Hegel's Aesthetics, Trans.G. Narimani, Qoqnoos. (In Persian).
Ivins, W. M. Jr. (1964). Art & Geometry: A Study In Space Intuitions, 22 ratings by Goodreads, Dover New York.
Kappraff, J. (1986). A Course in the Mathematics of Desin. Comp and Maths. 12(3-4): 913-948.
Kappraff, J. (1990). Connections: The Geometric Bridge Between Art and Science. World Scientific Pub.
Karam Qashqai, A. A. & Ardalani, H. (1991). Geometry in Painting as Sacred Art in the Works of Kamal al-Din Behzad. Journal of Negareh. 16(59), 23-41. (In Persian).
https://doi.org/10.22070/negareh.2021.5905.2608.
Lawlor, R. (2019). Scared Geometry: philosophy and practice, trans. H. Moeiri, Cultural Studies and Research Institute. (In Persian).
Lotfi, F. & Jamshidi, M. (2019). Exploring the Concepts of Fractal Geometry and its Relationship with Islamic Art and Decorations (Case Study: Relationship of Fractal Geometry to Bagare Shamse Chahar). Fifth International Conference on New Horizons in Civil Engineering, Architecture and Urban Planning. Tehran. (In Persian).
Lowith, K. (2007). From Hegel to Nietzche: the revolution in nineteenth, Trans. H. Mortazavi, Nika Pub. (In Persian).
Lucy Smith, E. (2003). Globalization and New art Photo, Trans. A. Samiei Azar, Nazar Pub. (In Persian).
Meshkat, M. (2001). The Relationship between External and Internal Necessity and Science in Hegel, Journal of Philosophical Investigations, 16(38): 869-892. (In Persian). https://doi.org/10.22034/jpiut.2021.46541.2869
Mirian, M. (2011). The Role of Fractals in Geometry, Mathematics and Its Relationship with Islamic Motifs in Iranian Buildings and Mosques, Journal Ketab-e Mah-e Honar, No. 159: 86-95. (In Persian).
Moradkhani, A. (2005). Hegel and Modern Philosophy, Mehr Nyusha. (In Persian).
Myers, B. S. (1959). Encyclopedia of word Art, MC Graw-Hill, University of Michigan.
Nasirzadeh-Bakerabad, A. & Asghari, M. (2001). Unity as the Ideal of Hegel's Philosophy, Journal of Philosophical Investigations, 16 (39): 533-545. (In Persian) https://doi.org/10.22034/jpiut.2022.47428.2941
Necipoglu, G. (2000). The Topkapi Scroll -Geometry and ornament in Islamic architecture. with an essay on the geometry of the muqarnas, Trans. M. Qayumi-Bidehani, Rozaneh Pub. (In Persian).
Norouzi, R. A. & Hajiani, F. (1401). An Analysis of the Obstacles to Rational Education from Hegel's Perspective, Journal of Philosophical Investigations, 16 (40): 531-539. (In Persian). https://doi.org/10.22034/jpiut.2022.52075.3245
Pacey, A. (1992). The Maze of Ingenuity: Ideas and Idealism in the Development of Technology. Mitpress Pub.
Plamenatz, J. P. (1988). Man and Society Political and Social Theory: Bentham through Marx, trans. H. Bashirieh, Ney Publishing. (In Persian).
Rubin, M. (1979). Architecure and Geometry, Université du Québec à Montréal.
Schopenhauer, A. (1979). The World as Will and Representation, vol.3, trans. F. Rouhani, Zaryab Pub. (In Persian).
Singer, P. (1999). Hegel, trans.E. Foladvand, Tarh No. (In Persian).
Spencer, L. (2010). Hegel for Beginners, Trans. F. Minaei, Tehran, Shiraz Pub. (In Persian).
Stace, T. (2013). The Philosophy of Hegel, Trans. H. Enayat, Elmi va Farhangi Pub. (In Persian).
Stern, R. (2014). Hegel and the Phenomenology of the Spirit, Trans. M. Ardebili & S. M. J. Seyyedi, Qoqnoos. (In Persian).
Wolfgang, E. L. (2009). Fractal Geometry of Architecture. Implementation of the Box-Counting Method in a CAD-software, The New Realm of Architectural Design, pp. 697–704.
Yovel, Y. (2005). Hegel's Preface to the Phenomenology of Spirit, Princeton & Oxford.
Zevi, B. (1957). La storia dell’architettura per gli architetti moderni, in: L’architettura, cronache e storia, No. 23.
ارسال نظر در مورد این مقاله
CAPTCHA Image
مجله پژوهش های فلسفی
دوره 19، شماره 52 - شماره پیاپی 52
مقالات
شماره 52 پاییز 1404
آذر 1404
صفحه 97-118

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار