وجود معرفت شهودی و معنای آن همواره محل نزاع در بین مفسّران افلاطون بوده است؛ برخی اصلاً قائل به چنین شناختی نزد افلاطون نبوده و عدهای که آن را پذیرفتهاند، در عقلانی یا عرفانی بودن آن اختلافنظر دارند. این نوشته میکوشد تا نشان دهد، معرفت از نگاه افلاطون به استدلال عقلی منحصر نبوده و فراتر از آن، متضمن نوعی رؤیت عقلی نیز هست؛ زیرا نزد افلاطون از یک سو، درک عقلی امور به معنای درک ویژگیهای مشترک اشیا است که در قالب قضایا و احکام ارائه میگردد. از سوی دیگر، اگر تبیین همه چیز به صورت تبیین عقلی و معلّل ساختن آنها به مثل و تبیین خود مثل در تعلیل آنها به علت فاعلی و غایی خیر است، دیگر چنین تعلیلی در خصوص خود مثال خیر مطرح نخواهد بود؛ زیرا او خیر و زیبایی بالذات است؛ لذا معرفت وی بدین اعتبار فراتر از درک عقلی در قالب احکام کلی و مفهومی خواهد بود؛ شناختی بیواسطه از نوع رویارویی و رؤیت که در قالب قضایا درنمیآید. این شهود، هرچند معرفتی است ناگهانی و کوتاه؛ اما بهزعم افلاطون ثابت و راسخ است و بر سیری دیالکتیکی تکیه دارد. دربارهی متعلَّق آن نمیتوان چیزی گفت و نگاشت؛ بلکه فقط میتوان با وجودِ راهنما، از طریق اشراق مستقیم، آن را تجربه کرد؛ خاص فیلسوف است، نه هر فردی؛ زیرا فقط فیلسوف است که توانسته است نفس خود را سراسر مطیع عقل- یعنی همان پارهی الهی روح و خویشاوند مثل- گرداند و در نتیجه استحقاق چنین تجربهای را پیدا کند.
Over the last centuries, the being of intuitive knowledge and its meaning have been conflicted by Plato’s interpreters. Some interpreters have not accepted such knowledge at all, but the real conflict is between those who accept that knowledge. The big challenging question, for them, is that if they are rational or mystical knowledge. In this paper, we tried to show that knowledge in Plato’s viewpoint is not only intellectual, but beyond, it also implies an intellectual vision. Because, for Plato, on the one hand, intellectual perception of things means perception of common characters of them which they are represented in the form of judgments and propositions. On the other hand, if the explanation of everything is through the Reason and Ideas, and the explanation of the Ideas themselves is through the agent and final cause of the Good, hence there will not be such an explanation about the Good itself, because it is a Good and Beautiful in itself. Then its knowledge is beyond intellectual perception in the form of conceptual and general judgments. Instead, it will be direct knowledge, and a vision that cannot be expressed in the form of proposition. This intuition although is a sudden and short knowledge; but according to Plato, it is stable and definite, and is based on a dialectical process. We cannot say and write anything about its object; but we can only experience it with the help of leader and by a direct illumination. It belongs to philosopher, not anybody; because it is only philosopher who can turn his soul thoroughly to be obedient to Intellect- that is the same part of soul which is kinsman of Ideas- and, in conclusion, as deserving of such a knowledge.
کلیدواژه‌ها [English]
Plato, knowledge, Intuition, the Good, Vision, Dialectic, Recollection
مراجع
استیس، والتر ترنس. (1386)، تاریخ انتقادی فلسفه‌ی یونان، ترجمه یوسف شاقول، قم، دانشگاه مفید.
بریه، امیل. (1374)، تاریخ فلسفه، ج1، ترجمه علیمراد داوودی، تهران، نشر دانشگاهی.
بورمان، کارل. (1375)، افلاطون، ترجمه حسن لطفی، تهران، طرح نو.
صدرمجلس، مجید. (1387)، «افلاطون و تفکیک مثال زیبایی از مفهوم کلی زیبایی در مهمانی»، پژوهشهای فلسفی، بهار و تابستان 87، سال 51، شماره مسلسل 203، تبریز، نشریه دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تبریز.
فلوطین. (1366)، دوره آثار، ترجمه محمدحسن لطفی، تهران، خوارزمی، 2جلد.
وال، ژان. (1370)، بحث در مابعدالطبیعه، ترجمه یحیی مهدوی و همکاران، تهران، خوارزمی.
Copleston. S. J, Frederick (1993), A History of Philosophy Vol. I: Greece and Rom: From the Pre-Socratics to Platinus; Image books Doubleday, New York and London.
Crombie, I. M(1962),An Examination of Plato’s doctrines, Tow V, Routledge & Kegan Paul, London.
Fine, Gail(1999), Plato’s Metaphysics and Epistemology, oxford university press, New York.
ـــــــــ (2004), Plato on Knowledge and Forms: Selected Essay Gail Fine, Oxford University Press, U.S.A.
Gosling, J. C. B.(1973), Plato, Routledge & Kegan Paul, London.
Guthrie, W.K.C. (1975), A History of Greek Philosophy; Plato: The man and his dialogues earlier period; Vol. IV, Cambridge university Press, London.
ـــــــــــــــــــــــــــــ (1978), A History of Greek Philosophy: The Later Plato and Academy; Vol. V, Cambridge University Press, London, New York.
Lewis, Frank. A. (1981), “Knowledge and the Eyewitness: Plato Theaetetus201a-c”; Canadian Journal of Philosophy, Volume XI, Number 2.
Liddell H.G & Scott. R, (1996), Greek-English Lexicon: With a Revised Supplement by Sir Henry Stuart Johns, Clarendon press, Oxford.
Plato (1997), complete works; Edited with John M. Cooper, Hackett publishing company, Inc., U.S.A.
Taylor, A.E. (1955), Plato the Man and His Works; Methuen and co. ltd, London.
Zeller, Eduard (1980), outlines of the history of Greek philosophy; translated by: l. R. Palmer,Dover Publication, New York.
ــــــــــــــــــ(1876), Plato and Older Academy; translated by: Frances Alleyni, Sarah and Goodwin Alfred, Longmans, Green and Co, London.
ابتدای صفحه