نوع مقاله : مقاله علمی- پژوهشی

نویسنده

• علیرضا اسمعیل زاد

عضو هیأت علمی گروه علوم سیاسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز

چکیده

کارل پوپر، به دلیل مواضع­اش راجع به فلسفه و روش علم، و نیز به خاطر جهت­گیری­هایش در اندیشة سیاسی، جایگاهی را در تاریخ اندیشه­های سدة بیستم کسب کرده است. سهم پوپر در فلسفة علم، عمدتاً به نقد و تخطئة استقراگرایی و دفاع از ابطال­گرایی مربوط می­شود و سهم اصلی او در اندیشة سیاسی به دفاعی که از جامعة باز انجام داده بر‌می­گردد. هم در روش علم و هم در اندیشة سیاسی تأکید او بر "خردباوری انتقادی" است. علم و روش آن الهام‌بخش مهمی برای کل فلسفه پوپر بوده است. اما دیدگاه­ او در فلسفه و روش علم با انتقاداتی روبرو شده است. اگر بپذیریم که فلسفة سیاسی پوپر در حدود امکانات روش­شناسی او شکل گرفته است، آنگاه برای پرداختن به ناکارآمدی­های برنامة پژوهشی او در خصوص جامعة باز باید بعضی محدودیت‌های روش­شناسی وی مورد بررسی قرار گیرد.
مقالة حاضر این ادعا را پیش می­کشد که برنامة پژوهشی پوپر در خصوص جامعة باز در حدود امکانات روش‌شناسی او شکل گرفته و با کاستی­ها و محدودیت‌هایی مواجه است. این مقاله با نگاهی انتقادی سعی می­کند محدودیت‌های برنامة پژوهشی و نیز برخی جزمیت­های "جامعة باز" پوپر را نشان دهد. به نظر می­رسد برنامة پژوهشی پوپر راجع به جامعة باز، در برابر پرسش از تکثرگرایی بنیادی- که اساس معرفتی جامعة باز است- آسیب‌پذیر می­نماید.

کلیدواژه‌ها

• جامعة ‌باز
• پوپر
• خردباوری انتقادی
• فلسفة علم
• روش‌شناسی
• اندیشة سیاسی

عنوان مقاله [English]

The Methodological Limitations of Popper's Research program on "Open Society"

نویسنده [English]

• ALIREZA ISMAILZAD

چکیده [English]

K. R. Popper, because of his standpoints on philosophy and methodology of science and also his attitudes on political thought, has gained a dignity in history of ideas of the twentieth century. Popper's significant contribution to philosophy of science is mainly concerned with the critique of "Inductionism" and defense of "Falsifiability "; and his significant contribution to political science is rooted in his defense of "Open Society". His emphasis is on "critical rationalism" in both methodology of science and political thought. Science and its method has been a great inspiration for his whole philosophy. But his perceptions on philosophy and methodology of science has been encountered some critics. If we accept that Popper's political philosophy has been created in his methodological frame work, then some of limitations of his methodology should be verified in order to reveal incompetences of his research program on "Open Society".
This article claims that Popper's research program on his "Open Society" has been created in his methodological framework and suffers some defects and limitations. This article, with a critical view, illustrates some limitations of research program and dogmatisms of Popper's "Open Society". It seems that Popper's research program on "Open Society" is vulnerable when it is judged by "fundamental pluralism" criterion- the epistemological foundation of open society.

کلیدواژه‌ها [English]

• Open society. Popper. Critical rationalism. Philosophy of science. Methodology. Political thought