1دکتری فلسفه‌ی علم، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران(نویسنده‌ی مسئول)
2دانشیار گروه فلسفه‌ی علم، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران
چکیده
ذاتی‌گرایی(Essentialism) نظریه‌ای متافیزیکی است که ریشه در سنت پربار ارسطو دارد. در این نظریه برخی ویژگی‌ها، هویت یک شی‌ء را تعیین می‌کنند. قائلان به چنین دیدگاهی، هر شی‌ء را دارای ذات مختص به خود می‌دانند. نفی امکان شناخت ذات اشیاء، نقدی است که بر نظریهی ذاتی‌گرایی ارسطو وارد شده است. این انکار بهویژه در آموزه‌های پوزیتیویسم منطقی با رد مابعدالطبیعه به اوج خود رسید. علاوه بر متن دست‌آوردهای دکارت، لایب‌نیتس، نیوتن، لاک، هیوم، و بحث‌های معناشناختی کریپکی و پاتنم، رویکرد نوینی از ذاتی‌گرایی در چهرهی علمی آن مطرح گردید. اِلیس با ارائهی متافیریکی نوین به این ذاتی‌گرایی کمک کرد. این ذاتی‌گرایی با طرح نوع طبیعی در چارچوب مابعدالطبیعه علم، غنای درخور توجهی یافت و انواع طبیعی و ویژگیهای ذاتی آن‌ها از جایگاه خاصی در ذاتی‌گرایی علمی برخوردار شدند. بر هر دو جریان در پیوند با مسئلهی ارجاع، ارتباط میان ویژگیهای میکروسکوپیک و ماکروسکوپیک و اینهمانی نوع طبیعی و ساختار شیمیایی نقدهایی وارد شده است. هدف این مقاله، این است که ضمن طرح ذاتی‌گرایی و نوع طبیعی از منظر فیلسوفان علم نامبرده، نشان داده شود که کدام یک از دیدگاه‌های فیلسوفان فوق، توان پاسخگویی به نقدهای موجود را دارد. پاسخ به نقدهای موجود، اهمیت توجه به واقعیت بهجای زبان را نشان می‌دهد. دستآورد چنین دیدگاهی در مباحث مربوط به جهان‌های ممکن، تمایز میان تحلیل و معناشناسی ویژگیهای گرایشی، ارجاع به آن‌ها و چرایی عدم تحویل کلی ساختاری به غیرساختاری بازتاب می‌یابد.
Rooted in Aristotelian tradition, Scientific Essentialism is an important metaphysical theory. According to this theory, some properties determine the nature of a physical entity. The proponents of such a view hold that all physical entities have their own essences. Denying the possibility of knowing the essences of the entities, some philosophers have criticized Aristotle essentialism. This criticism came to the peak with the denial of metaphysics in Logical Positivism. Essentialism was developed with a scientific appearance by philosophers such as; Kripke and Putnam. Introducing a new metaphysics, Ellis contributed in revival of essentialism. This metaphysics was enriched with the concept of natural kind, such that the natural kinds and their essential features reached an important place in scientific essentialism. Introducing scientific essentialism and natural kind thesis, this paper tries to show the capabilities of the philosopher’s views to defend the essentialism. The achievements of scientific essentialism are reflected in the topics such as; possible worlds, distinction between analysis and semantics of dispositional properties, the problem of referring to these properties, and the problem that why it is not possible to reduce the structural universal to nonstructural universal.
کلیدواژه‌ها [English]
Natural Kind, Essentialism, Scientific Essentialism, Dispositional Properties, Possible Worlds
مراجع
ارسطو(1).(1384) متافیزیک، ترجمهی شرف‌الدین خراسانی، چاپ سوم، تهران، انتشارات حکمت.
ارسطو(2).(1385) متافیزیک، ترجمهی محمدحسن لطفی، چاپ دوم، تهران، انتشارات طرح‌نو.
استیفن، ش.(1380) «نامگذاری، ضرورت و نوع طبیعی»، ترجمه مرتضی قرآیی، فصلنامهی ذهن، تابستان و پاییز، شماره 6 و 7 صص 23-44.
خراسانی، شرف‌الدین، «پیشگفتار مترجم»، در ارسطو(1384) متافیزیک، ترجمهی شرف‌الدین خراسانی، چاپ سوم، تهران، انتشارات حکمت.
زاهدی، م. ص.(1384) «کریپکی و گ‍ذر از اسم خ‍اص به ذات ف‍ردی»، مجلهیع‍ل‍وم ان‍س‍ان‍یدانشگاه ال‍زه‍را، س‍ال ۵، شماره ۵۴ صص 14-54.
دیوانی، ا .(1382) قوانین طبیعت، قم، انتشارات دانشگاه قم.
سعیدی‌مهر، م.(1383) «جهان‌های ممکن، بررسی دیدگاه سول کریپکی، الوین پلنتینگا و دیویدلوئیس»، نامه مفید، 81-108.
کریپکی، س.(1381) نامگذاری و ضرورت، ترجمهی کاوه لاجوردی، انتشارات هرمس.
Akrami, M.(2011) “Indispensability of Metaphysics to Physics in Monadistic Scientific Essentialism of Leibniz” Discourse on Metaphysics, IX. Internationaler Leibniz-Kongress unter der Schirmherrschaft des Bundesprasidenten, Vortage 1. Teil, 2011, pp. 11-17.
Bird, A. & Tobin, E.(2010)“Natural Kinds”,The Stanford Encyclopedia of Philosophyat http://plato.stanford.edu/entries/natural-kinds/
Ellis, B.(1996) “Natural Kinds and Natural Kinds Reasoning” in P.J. Riggs(ed.), Natural Kinds, Laws of Nature and Scientific Methodology, Kluwer Academic Publisher, pp.11-28.
---------(2001) Scientific Essentialism, Cambridge: Cambridge University Press.
----------(2002) The Philosophy of Nature: A Guide To the New Essentialism, Mcgill: Queen's University Press.
Ellis, B. and Lierse, C. E.(1994) “Dispositional Essentialism”Australian Journal of Philosophy, no. 72, 1994, pp.27-45.
La Porte, J.(2004) Natural Kinds and Conceptual Change, Cambridge: Cambridge University Press.
Oderberg, D.(2007) Real Essentialism, London and New York: Routledge Press.
Tobin, E.(2010) “Microstructuralism and Macromolecules: The Case of Moonlighting Proteins”,Foundations of Chemistry, 12(1), pp.41-54.
VanBrakel, J.(2000)Philosophy of Chemistry, Leuven: Leuven University Press.
Weisberg, M.(2006)“Water is not H2o” in D. Baird, et al.(eds.), Philosophy of Chemistry, pp. 337–345.
ابتدای صفحه