سیامک عبدالهی؛ منصور نصیری
چکیده
نظریات فلسفه ذهن در نسبت پاسخ به مسئله‌ی ذهن، به وهم‌انگاری و غیروهم‌انگاری تقسیم می‌شوند؛ وهم‌انگاری در مورد مسئله‌ی ذهن قائل به وهمی بودن هر آن چیزی است که نفس خوانده می‌شود، و به لحاظ مسئله‌ی ...
بیشتر
نظریات فلسفه ذهن در نسبت پاسخ به مسئله‌ی ذهن، به وهم‌انگاری و غیروهم‌انگاری تقسیم می‌شوند؛ وهم‌انگاری در مورد مسئله‌ی ذهن قائل به وهمی بودن هر آن چیزی است که نفس خوانده می‌شود، و به لحاظ مسئله‌ی مورد بررسی با وهم‌انگاری اراده‌ی آزاد و وهم‌انگاری آگاهی متفاوت است؛ اما به لحاظ این‌که از فیزیکالیسم بهره می‌برند، با هم اشتراک دارند. نگارندگان تقریر اخیر از وهم‌انگاری را نزد نوروفیلسوفان و دنیل دنت استقراء کرده‌اند. مقاله‌ی حاضر به تبیین چیستی وهم‌انگاری نفس، یعنی تبیین دو دیدگاه مذکور درباب مسئله‌ی ذهن و نهایتاً مقایسه‌ی تطبیقی آن‌ها اختصاص دارد. برای این منظور از روش فیش‌برداری کتابخانه‌ای بهره برده‌ایم. و به این نتیجه رسیدیم که اینهمانی ذهن-مغز که اساسی‌ترین مبنای فیزیکالیستی وهم‌انگاری است تبعات فراوانی دارد؛ از جمله تبدیل شدن انسان به ماشین، یگانه انگاشتن انسان با سایر حیوانات و بروز برخی ایده‌های خاص در مورد ایده‌ی زامبی فلسفی. چنین وهمانگاریای، نفس و آن‌چه بر آن بنا نهاده شده است (مانند هویت شخصی غیرمادی، تبیین غیرفیزیکال آگاهی، وجود اراده آزاد، اخلاق متافیزیکی و ...)، همه را توهمی میخواند و معتقد است برای این مفاهیم، تبیین‌های فیزیکال به دست آمده یا به دست خواهد آمد. وجه اشتراک دو نظریه مذکور هم، در وهمی خواندن مفاهیم ذهنی و مخالفت با دوگانه‌انگاری براساس مبانی فیزیکالیستی-فرگشتی، و وجه اختلاف آن‌ها در حذف‌انگاری است. ناگفته پیداست که هر نظریه‌ای از جمله وهم‌انگاری، قابل نقادی است؛ اما نگارندگان به دلیل رعایت حدود مقاله‌نویسی از آوردن آن‌ها معذورند.
