نوع مقاله : مقاله علمی- پژوهشی

نویسندگان

• مریم دربانیان ¹
• بیژن عبدالکریمی ²

¹ گروه فلسفه، دانشکده الهیات و فلسفه، دانشگاه آزاد واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران

² دانشگاه آزاد واحد تهران شمال

چکیده

خاستگاه اندیشه تاریخی ویکو به عنوان پیشگام متفکّران تاریخی‌اندیش طرح انتقادات از روش دکارتی است. تفکّر تاریخی‌اندیش، نحوۀ اندیشیدن را متأثر از شرایط زمانی و تاریخی می‌داند و به تاریخی-بودن هرگونه فهم، تفکّر و تعقّل قائل است. در مقابل تفکّر غیرتاریخی به همسانی تعقّل در همه شرایط و به عبارتی به یک نوع عقلانیّت قائل است. انتقاد ویکو به تفکّر دکارتی ناظر به همین دیدگاه است. ویکو، تلاش دکارت برای یقینی‌کردن همه علوم با ملاک وضوح و تمایز را مورد نقد قرار می‌دهد و معتقد است که در علوم انسانی و از جمله تاریخ، نمی‌توان به این وضوح و تمایز دست یافت. ویکو - برخلاف دکارت- به صیرورت و تحوّل دائمی ذات و سرشت انسان و به تبع آن تفکّر و تعقّل وی در طول تاریخ معتقد است و این تحوّل را بر اساس دوره‌های مختلف تاریخ و شکل‌های متناظر آن مورد توجّه قرار می‌دهد. ویکو حاصل روش دکارتی را که مبتنی بر تحلیل و انفکاک است، گسست انسان از تاریخ و اجتماع می‌داند. از نظر ویکو معرفت راستین درباره هر چیز، دانش از راه علل یا به عبارتی دانش تاریخی درباره آن است. ویکو گرچه تاریخ را ساخته آدمی می‌داند، امّا هدایتگر آن را مشیّت الهی معرّفی می‌کند. در این مقاله کوشش شده است تا از رهگذر مقایسة تفکر تاریخی ویکو با تفکر ذات‌گرایانة دکارتی و ریاضیاتی‌گرایی وی به فهم بهتری هم از سرشت تفکّر تاریخی و هم تفکّر ذات‌گرایانه و غیر تاریخی نائل شویم.

کلیدواژه‌ها

• "ویکو"
• "دکارت"
• "صیرورت ذات بشر"
• "تفکّر تاریخی"

عنوان مقاله [English]

Critique of Cartesian abstract thinking from the perspective of Vico's historical thinking

نویسندگان [English]

• Maryam Darbanian ¹
• Bijan Abdolkarimi ²

¹ Department of Philosophy, Faculty of Theology and Philosophy, Azad University of Science and Research Branch, Tehran, Iran

² Azad university

چکیده [English]

The origins of Vico's historical thought as a pioneer of historical thinkers are the critique of Cartesian method. Historical thinking considers the way of thinking to be influenced by temporal and historical conditions and considers the historical-being of any understanding, thinking and reasoning. In contrast, non-historical thinking believes in the similarity of reason in all circumstances, in other words, in a kind of rationality. Vico's critique of Cartesian thinking reflects this view. Vico criticizes Descartes' attempt to ensure that all sciences are based on the criterion of clarity and distinction, and argues that this clarity and distinction cannot be achieved in the humanities, including history. Unlike Descartes, Vico believes in the constant evolution of human nature and, consequently, her thinking and reasoning throughout history, and considers this evolution based on different periods of history and their corresponding forms. Vico considers the result of the Cartesian method, which is based on analysis and separation, to be the separation of man from history and society. For Vico, true knowledge of anything is knowledge through causes, or in other words, historical knowledge about it. Although Vico considers history to be man-made, its guide introduces it as divine providence. In this article, we have tried to gain a better understanding of both the nature of historical thought and the essentialist and non-historical thinking by comparing Vico's historical thought with Cartesian essentialist thought and her mathematical thinking.

کلیدواژه‌ها [English]

• "Vico"
• "Descartes"
• " The evolution of human nature"
• " Historical thinking"