انتقادات ویکو به تفکّر دکارتی، به منزله یکی از مهم‌ترین سرآغازگاه‌های ظهور تفکّر تاریخی

نوع مقاله : مقاله علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای فلسفه، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

2 دانشیار گروه فلسفه، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی،‌ تهران، ایران.

چکیده

خاستگاه اندیشه تاریخی ویکو به عنوان پیشگام متفکّران تاریخی‌اندیش طرح انتقادات از روش دکارتی است. تفکّر تاریخی‌اندیش، نحوۀ اندیشیدن را متأثر از شرایط زمانی و تاریخی می‌داند و به تاریخی‌بودن هرگونه فهم، تفکّر و تعقّل قائل است. در مقابل تفکّر غیرتاریخی به همسانی تعقّل در همه شرایط و به عبارتی به یک نوع عقلانیّت قائل است. انتقاد ویکو به تفکّر دکارتی ناظر به همین دیدگاه است. ویکو، تلاش دکارت برای یقینی‌کردن همه علوم با ملاک وضوح و تمایز را مورد نقد قرار می‌دهد و معتقد است که در علوم انسانی و از جمله تاریخ، نمی‌توان به این وضوح و تمایز دست یافت. ویکو - برخلاف دکارت- به صیرورت و تحوّل دائمی ذات و سرشت انسان و به تبع آن تفکّر و تعقّل وی در طول تاریخ معتقد است و این تحوّل را بر اساس دوره‌های مختلف تاریخ و شکل‌های متناظر آن مورد توجّه قرار می‌دهد. ویکو حاصل روش دکارتی را که مبتنی بر تحلیل و انفکاک است، گسست انسان از تاریخ و اجتماع می‌داند. از نظر ویکو معرفت راستین درباره هر چیز، دانش از راه علل یا به عبارتی دانش تاریخی درباره آن است. ویکو گرچه تاریخ را ساخته آدمی می‌داند، امّا هدایتگر آن را مشیّت الهی معرّفی می‌کند. در این مقاله کوشش شده است تا از رهگذر مقایسة تفکر تاریخی ویکو با تفکر ذات‌گرایانه دکارتی و ریاضیاتی‌گرایی وی به فهم بهتری هم از سرشت تفکّر تاریخی و هم تفکّر ذات‌گرایانه و غیر تاریخی نائل شویم.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Vico's Critique of Cartesian Thought as one of the most important beginings of the emergence of historical thinking

نویسندگان [English]

  • Maryam Darbanian 1
  • Bijan Abdolkarimi 2
1 PhD Candidate of philosophy, Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
2 Associate Professor of Philosophy Department, North Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
چکیده [English]

As a pioneer of historical thinkers, Vico laid out the origins of his historical thought in his critique of Cartesian mathematicalism. Descartes' effort, is not to attain the truth, but to attain certainty with the criterion of clarity and distinction. He sought to make all the sciences sure in this way. On the base of this point of view, all humanities, including history are excluded from the sphere of sciences, which means forgetting much heritage of the past. Vico considers Descartes’ unhistorical and static understanding of human nature as the most important philosophical problem of French philosopher. For Vico the nature of man and consequently his thinking and Reason have transformed throughout the history. Vico justifies this transformation in different periods of history with corresponding forms of reasoning. On the base of his epistemological rule, namely “the real is constructive”, Vico conceives making something as the condition of knowing it. Therefore, he believes that history and all human achievements, are man-made and intrinsically constructed and hence are recognizable through empathetic insight and the power of imagination. Vico believes that the outcome of Cartesian philosophy is nothing other than human being’s disconnection from history and society. For Vico, the true knowledge of everything is knowledge through its causes or, in other words, historical knowledge about it. Although Vico considers history as the result of man-made activites, he conceives divine providence as the leader and guide of history. In Vico's view, understanding history in any given period is possible through a proper understanding of the intellectual framework and principles governing that period.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Vico
  • Descartes
  • the transformation of human essence
  • the history of thought

مراجع

استنفورد، مایکل. (1384). درآمدی بر تاریخ‌پژوهی، ترجمه مسعود صادقی، تهران: انتشارات سمت.
ادواردز، پل. (1375). مجموعه مقالات از دایره‌المعارف فلسفه، ترجمه بهزاد سالکی، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
برلین، آیزایا. (1398). ویکو و هردر، ترجمه ادریس رنجی، تهران: انتشارات ققنوس.
برلین، آیزایا.  (1392). قدرت اندیشه، ترجمه عزت‌الله فولادوند، تهران: نشر ماهی.
دورانت، ویل. (1370). تاریخ تمدن (روسو و انقلاب، جلد دهم، بخش اول)، ترجمه ضیاءالدین علائی طباطبائی، تهران: انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی.
رمبِرگ، بیوِرن؛ گسدال، کریستین. (1393). هرمنوتیک، دانشنامه فلسفه استنفورد، ترجمه مهدی محمدی، تهران: انتشارات ققنوس.
زرین‌کوب، عبدالحسین. (1370). تاریخ در ترازو، درباره تاریخ‌نگری و تاریخ‌نگاری، تهران: امیرکبیر.
زمانیها، حسین. (1394). بررسی و تحلیل شیوه‌های تفکّر در فلسفه ویکو و نقدهای وی بر دکارت از این منظر، نشریه هستی و شناخت، 2(1): 88-73.
کالینگوود، آر. جی. (1385). مفهوم کلی تاریخ، ترجمه علی اکبر مهدیان. تهران: اختران.
کالینگوود، آر. جی. (1390). اصول تاریخ و نوشتارهای دیگر در فلسفه تاریخ، ترجمه عبدالرضا سالار بهزادی، تهران: نشر نی.
مجتهدی، کریم. (1388). فلسفه تاریخ، تهران: انتشارات سروش.
مجتهدی، کریم. (1381). تاریخ فلسفه، تهران: انتشارات سروش.
Berlin, Isaiah. (2019). Vico and Herder, translated by Idris Ranji, Tehran: Ghoghnoos Publication. (in persian)
Berlin, Isaiah. (2013). The power of thought, translated by Ezzatollah Fooladvand, Tehran: mahii Publication. (in persian)
Berlin, Isaiah. (1980). Vico and Herder Two studies in the History of Ideas, London: Chatto & Windus.
Collingwood, R. J. (2006). The general concept of history, translated by Ali Akbar Mahdian. Tehran: Akhtaran Publication. (in persian)
Collingwood, R. J. (2011). Principles of history and other writings in the philosophy of history, translated by Abdolreza Salar Behzadi, Tehran: Ney Publication. (in persian)
Croce, Benedetto. (2007). The Philosophy of Giambattista Vico, translated by R. G. Collingwood, USA: Transaction Publishers.
Descartes, Rene. (1958). Philosophical Writings, translated by. N. K. Smith, NY: The Modern Library.
Durant, Weil. (1991). The story of civilization, (Rousseau va enghelab, jelde 10, bakhshe 1), translated by Ziauddin Alaei Tabatabai, Tehran: Islamic Revolution Publications and Education. (in persian)
Edwards, Paul. (1996). Encyclopaedia of Philosophy collection of articles, translated by Behzad Saleki, Tehran: Institute of Humanities and Cultural Studies. (in persian)
Inwood, Michael. (1999). A Heidegger Dictionary, USA: Blackwell.
Lollini, Massimo. (2012). On Becoming Human: The Verum Factum Principle and Giambattista Vico’s Humanism, in: MNL, Vol. 127, No.1, John Hopkins University Press.
Mazzotta, Giuseppe. (1999). The New Map of the World, the Poetic Philosophy of Giambattista Vico. USA: Princeton University Press.
Mojtahedi, Karim. (2002). History of philosophy, Tehran: Soroush Publication. (in persian)
Mojtahedi, Karim. (2009). Philosophy of history, Tehran: Soroush Publication. (in persian)
Pompa, Leon. (1990). Human Nature and Historical Knowledge, NY: Cambridge University Press.
Rumberg, Bjorn; Gassdal, Christian. (2014). Hermeneutics, Stanford Encyclopedia of Philosophy, translated by Mehdi Mohammadi, Tehran: Ghoghnoos. (in persian)
Stanford, Michael. (2005). Introduction to historical research, translated by Massoud Sadeghi, Tehran: Samt Publication. (in persian)
Vico, Giambattista. (1948). The New Science of Giambattista Vico. Translated from the 3rd edition (1744) Thomas Goddard Bergin; Max Harold Fisch. Ithaca, New York: Cornell University Press.
Vico, Giambattista. (1975). The Autobiography of Giambattista Vico. Translated by Thomas Goddard Bergin and Max Harold Fisch. Ithaca, N.Y.: Cornell University Press.
Vico, Giambattista. (1988). On the Most Ancient Wisdom of the Italians Unearthed from the Origins of the Latin Language, Including the Disputations with the Giornale de’ Letterata d’Italia. Translated with an Introduction and Notes by L. M. Palmer. Ithaca and London: Cornell University Press.
Vico, Giambattista. (1990). On the Study Methods of Our Time, Translated by Elio Gianturco. Reissued with a Preface by Donald Phillip Verene and including “The Academies and the Relation between Philosophy and Eloquence”, Translated by Donald Phillip Verene, Ithaca, N.Y: Cornell University Press.
Zamaniha, Hussein. (2015). Reviewing and analyzing the ways of thinking in Vico's philosophy and his criticisms of Descartes, Journal of Being and Cognition, 2(1): 73-88. (in persian)
Zarrinkub, Abdolhossein. (1991). History in scales, about historiography, Tehran: Amir Kabir publication. (in persian)
ارسال نظر در مورد این مقاله
CAPTCHA Image
مجله پژوهش های فلسفی
دوره 16، شماره 39 - شماره پیاپی 39
شماره 39، تابستان ۱۴۰۱ (ویژه نامه فلسفه تعلیم و تربیت 1)
شهریور 1401
صفحه 561-576

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار