نوع مقاله : مقاله علمی- پژوهشی

نویسندگان

• یوسف شاقول ¹
• مریم السادات حسینی‌سیرت ²

¹ گروه فلسفه، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه اصفهان، اصفهان.

² گروه فلسفه، دانشکده ادبیات، دانشگاه اصفهان

چکیده

با وجود اینکه اندیشه‌ی باختین و هگل در نظر اول ارتباط چندان روشنی با یکدیگر ندارند و به خصوص که باختین در اظهارنظرهای صریح خود منتقد هگل و روش دیالکتیکی اوست، اما می‌توان بر اساس اصول خود باختین خوانشی بینامتنی از متون باختین داشت و دیالوگیسم او را که در حکم چهارچوب اندیشه‌ی اوست بر اساس دیالکتیک هگل خوانش کرد.

این خوانش بینامتنی از سه بخش تشکیل شده: در بخش نخست وضعیت‌های دیالکتیکی که عبارت‌اند از وضعیت «در – خود»، «وضعیت برای – خود» و وضعیت «در – خود و برای – خود»، در دیالوگیسم باختین شناسایی می‌شوند. بخش دوم به بازبینی دیالوگیسم باختین با کمک مفاهیم منطقی «کل، جزء و فرد» از فلسفه‌ی هگل، اختصاص داده شده است. در بخش سوم نیز ادعای باختین مبنی بر مونولوگی بودن دیالکتیک هگل بررسی و رد می‌شود.

در نتیجه‌ی این خوانش بینامتنی از دیالوگیسم باختین هر چند گفت‌وگوی پنهان او با هگل آشکار می‌شود اما این گفت‌وگو هنوز به معنای تطابق صددرصدی اندیشه‌ی او با هگل نیست.

کلیدواژه‌ها

• دیالوگیسم
• باختین
• دیالکتیک
• هگل
• بینامتنیت

موضوعات

• فلسفه

عنوان مقاله [English]

Intertextual reading of Bakhtin dialogism based on Hegel dialectic

نویسندگان [English]

• yousef shaghool ¹
• Maryam Sadat Hosseini Sirat ²

¹ department of philosophy, faculty of literature and humanities, university of Isfahan, Isfahan, Iran.

² Department of Philosophy, Faculty of literature, and humanities. The University of Isfahan. Iran

چکیده [English]

Although Bakhtin and Hegel's ideas are not very clearly related at first glance, and especially since Bakhtin is critical of Hegel and his dialectical method in his explicit statements, yet, Bakhtin's principles and works let us have an intertextual reading of his texts and his dialogism, as a framework of his thought, based on Hegel's dialectic.

This intertextual reading consists of three parts: In the first part, the dialectical moments, which are "in-itself", "for-itself", and "in-and-for-itself" are identified in Bakhtin's dialogism. The second part is devoted to a review of Bakhtin's dialogism with the help of the logical concepts of "universal", "particular", and "individual" from Hegel's philosophy. In the third part, Bakhtin's claim that Hegel's dialectic is monologic is examined.

As a result of this intertextual reading, although Bakhtin's hidden dialogue with Hegel is revealed, this dialogue does not yet mean that his thought is in complete agreement with Hegel's.

کلیدواژه‌ها [English]

• Dialogism
• Bakhtin
• Dialectic
• Hegel
• Intertextuality