دوره 16 (1401)
دوره 15 (1400)
دوره 14 (1399)
دوره 13 (1398)
دوره 12 (1397)
دوره 11 (1396)
دوره 10 (1395)
دوره 9 (1394)
دوره 8 (1393)
دوره 7 (1392)
دوره 6 (1391)
دوره 5 (1390)
دوره 4 (1389)
دوره 3 (1388)
دوره 2 (1387)
دوره 1 (1386)
تعداد مقالات: 33
شهر در حکمت متعالیه و جایگاه آن در کمال انسان
دوره 16، شماره 38 ، اردیبهشت 1401، صفحه 1-28
چکیده
شهرها عصاره تمدن بشری در بستر زمان هستند که امروزه مهمترین سکونتگاه انسان معاصر به شمار می روند. ابعاد مختلف فرمی و محتوایی شهر، جایگاه بالایی در سیر تکامل یا انحطاط انسان داشته و کیفیات محیطی در مقیاس های ... بیشتر
پدیدارنگاری برنامه فلسفه برای کودکان(P4C) در آموزش ابتدایی ایران (سیاستگذاری، راهبردها و عمل)
دوره 16، شماره 38 ، اردیبهشت 1401، صفحه 29-61
چکیده
هدف اصلی این مطالعه کیفی، پدیدارنگاری برنامه فلسفه برای کودکان(P4C) در آموزش ابتدایی ایران (سیاستگذاری، راهبردها و عمل) است. هدف ثانویه بررسی تجربیات اطلاعاتی و عملی، ادراکات و احساسات متخصصان و معلمان ... بیشتر
رویکرد فلسفی به آشنایی زدایی در اشعار معاصر ایران
دوره 16، شماره 38 ، اردیبهشت 1401، صفحه 62-91
چکیده
در این مقاله سعی داریم نشان دهیم که آشنایی زدایی (Defamiliarization) اساسا رویکردی فلسفی به پدیده ها مخصوصاً در ساحت زبان و ادبیات و شعر است. در این راستا رویکرد ساختارشکنانه دریدا به مثابه تفاوط قرابت بیشتری ... بیشتر
واکاوی مفهوم زمان (یا صیروت) دلوزی در عکاسی به سبک فوتومنتاژ
دوره 16، شماره 38 ، اردیبهشت 1401، صفحه 92-118
چکیده
در این مقاله سعی داریم مفهوم زمان یا دیرند یا استمرار دلوزی را عکاسی به سبک فتومونتاژ با استناد به نقاشی های فرانسیس بیکن تحلیل و بررسی نماییم. دلوز بحث زمان را با استفاده از فلسفه برگسون در رابطه با ... بیشتر
سه مرتبه حرکت بر مبنای سه سیر فلسفی ملاصدرا: حرکت طبیعی، حرکت جوهری، تجدد امثال
دوره 16، شماره 38 ، اردیبهشت 1401، صفحه 119-153
چکیده
مورد پذیرش اهل تحقیق است که ملاصدرا سه سیر فلسفی اصالت ماهیت، اصالت وجود وحدت تشکیکی و اصالت وجود وحدت شخصی را تجربه کرده است؛ روشن است که بحث حرکت نیز به عنوان بحثی مهم و اصلی در حکمت صدرا، به تبع این ... بیشتر
طبیعت‌گرایی یا مضمون هستی‌شناختی؟ فیزیکالیسم و ذهنیت بنیادی: یک رویکرد تاریخی
دوره 16، شماره 38 ، اردیبهشت 1401، صفحه 154-185
چکیده
بیشترِ فیزیکالیست‌ها بر این باورند که فیزیکالیسم دیدگاهی است که اساساً وجود ذهنیت بنیادی را چه در قالب جوهر و چه در قالب ویژگی رد می‌کند. بنابراین، با توجه به اینکه فیزیکالیست‌ها عمدتاً از پسینی بودن ... بیشتر
مسأله «من» در نگاه گلن استراوسن
دوره 16، شماره 38 ، اردیبهشت 1401، صفحه 186-213
چکیده
یکی از مباحث مطرح در فلسفه ذهن بحث از «من» است که فلاسفه با تعابیر مختلف خود، هویت شخصی، نفس و روح از آن یاد کرده‌اند. نظریات متفاوت فلاسفه درباره هستی و حتی چیستیِ این مفهومِ به نظر ساده و بدیهی، ... بیشتر
نقش قوه خیال در تبیین وحی از دیدگاه حکیم ابن سینا و ملاصدرا
دوره 16، شماره 38 ، اردیبهشت 1401، صفحه 214-231
چکیده
این پژوهش به مقایسه و بررسی تبیین وحی در امور جزئی و نقش قوه خیال(متخیله) پیامبر در این فرایند از دیدگاه ابن سینا و ملاصدرا پرداخته است. یافته های تحقیق حاکی از آن است که منبع معارف وحیانی، عقل فعال(=فرشته ... بیشتر
بررسی و نقد آراء «لئونارد سوییدلر» درباره اخلاق جهانی
دوره 16، شماره 38 ، اردیبهشت 1401، صفحه 232-262
چکیده
اخلاق جهانی نیازی است که پدیده جهانیشدن، پژوهشگران مختلف را به‌سوی آن سوق داده است. در این میان برخی همچون لئونارد سوییدلر، الهی‌دان کاتولیک، درصدد ارائه اصول اخلاق جهانی بر پایه اشتراک ادیان برآمدهاند. ... بیشتر
کرونا و پاسخ به رنج دیگری در پرتو تکلیف گرایی کانت و مسئولیت‌پذیری نزد لویناس
دوره 16، شماره 38 ، اردیبهشت 1401، صفحه 263-286
چکیده
ویروس کرونا جوامع بشری را با آسیب‌های جسمی- روانی مواجه ساخته است. موضع اخلاقی اشخاص در مواجهه با رنج‌های مردم متفاوت است. کانت و لویناس پاسخ به ندای رنج‌دیدگان را فرصتی مغتنم برای فعل اخلاقی می‌دانند، ... بیشتر
رابطه موجبیت و مسئولیت اخلاقی در نظریه کنش سینوی
دوره 16، شماره 38 ، اردیبهشت 1401، صفحه 287-314
چکیده
مسئله اصلی این مقاله، نحوه جمع میان موجبیت و مسئولیت اخلاقی است (مسئله کلاسیک اراده آزاد). این مسئله از آنجا ناشی می شود که ما با سه شهود به ظاهر ناسازگار مواجه ایم اوّل آنکه مسئولیت اخلاقی و پاسخگو بودن ... بیشتر
قلب و ادراک زیبایی از دیدگاه علامه طباطبائی
دوره 16، شماره 38 ، اردیبهشت 1401، صفحه 315-340
چکیده
در فلسفه اسلامی به ویژه در حکمت صدرایی، برای انسان سه نحوه وجود مطابق عوالم ماده، خیال و عقل در نظر گرفته می‌شود. انسان در هر یک از این انحاء وجودی، ادراکات و افعال خاص خود را دارد اما برخی ادراکات و افعال ... بیشتر
بررسی بعد ادراکی عقل عملی در حکمت متعالیه
دوره 16، شماره 38 ، اردیبهشت 1401، صفحه 341-361
چکیده
عقل که یکی از منابع معرفت است به نظری و عملی تقسیم می شود در وجود عقل نظری و نقشش در ادراک کلیات اختلافی نیست، اما در اینکه عقل عملی وجودی مستقل از عقل نظری دارد و مدرک است اختلاف است؛ برخی فلاسفه منکر ... بیشتر
خوانش بینامتنی دیالوگیسم باختین بر اساس دیالکتیک هگل
دوره 16، شماره 38 ، اردیبهشت 1401، صفحه 362-388
چکیده
با وجود این که اندیشه باختین و هگل در نظر اول ارتباط چندان روشنی با یکدیگر ندارند و به خصوص که باختین در اظهارنظرهای صریح خود منتقد هگل و روش دیالکتیکی اوست، اما می‌توان بر اساس اصول خود باختین خوانشی ... بیشتر
تأملی در باب تفسیر کاهیل از نکته اخلاقی و فرهنگی رساله ویتگنشتاین
دوره 16، شماره 38 ، اردیبهشت 1401، صفحه 389-419
چکیده
بر اساس رساله منطقی فلسفی ویتگنشتاین، گزاره های علوم طبیعی کل گزاره های معنادار زبان اند، و بنابراین گزاره اخلاقی وجود ندارد، چرا که سخن گفتن از اخلاقیات معیار معناداری گزاره ها -که عبارت است از ... بیشتر
درون‌گرایی، نقطه تمایز معرفت شناسی دینی فیلیپس با ویتگنشتاین
دوره 16، شماره 38 ، اردیبهشت 1401، صفحه 420-447
چکیده
فیلیپس در مقام یک ایمان گرای متأثر از ویتگنشتاین، نسبت به معرفت شناسی گزاره های دینی رویکردی را اتخاذ می کند که به واسطه تفاوت-ها و تمایزهایی که با ویتگنشتاین دارد، مهم می نماید. در این مقاله ابتدا ... بیشتر
تحلیلی بر اتوس اخلاق‌نگار در هنر ارسطویی
دوره 16، شماره 38 ، اردیبهشت 1401، صفحه 448-476
چکیده
اصطلاح اتوس نخست در قرن ۵ پ.م، در معنای «سرشت»، «عادت» و «عرف»، در شخصیت قهرمانان متجلی شد. این واژه به‌تدریج جای خود را در آرای فیلسوفانی همچون افلاطون و ارسطو به توصیه‌ها و دستورات ... بیشتر
بررسی و نقد رابطه سیاست و اخلاق در هنر در پراگماتیسم پیامبرانه
دوره 16، شماره 38 ، اردیبهشت 1401، صفحه 477-504
چکیده
در پراگماتیسم پیامبرانۀ کرنل وست، اخلاق و سیاست در هنر پیوندی عمیق دارند. او فیلسوفی است که بررسی و مبارزه با نژادپرستی در مرکز تفکراتش قرار دارد. در رویکرد وست اخلاق تبدیل پایۀ زیبایی‌شناسی و سیاست ... بیشتر
ارزیابی نقدهای اچمندی به تحلیل تارسکی از مفهوم پیامد منطقی
دوره 16، شماره 38 ، اردیبهشت 1401، صفحه 505-532
چکیده
بنابر تحلیل نظریه-مدلی تارسکی از مفهوم پیامد منطقی، جمله X نتیجه منطقی مجموعه جملات Γ است اگر و تنها اگر هر مدلی برای Γ مدلی نیز برای X باشد. اچمندی اما تحلیل تارسکی را نادرست دانسته و نقدهایی علیه ... بیشتر
«زیست‌جهان» در پدیدارشناسی آلفرد شوتز
دوره 16، شماره 38 ، اردیبهشت 1401، صفحه 533-561
چکیده
زیست‌جهان به معنی جهان چنان که تجربه و زیسته می شود، مفهومی است که نخست در پدیدارشناسی هوسرل متولد شد و پس از او در زمینه های مختلف به کار رفت. آلفرد شوتز پایه گذار جامعه شناسی پدیدارشناختی، که ... بیشتر
جایگاه نظر کانت در میان نظریه‌های ناظر بر روابط دین و اخلاق
دوره 16، شماره 38 ، اردیبهشت 1401، صفحه 562-582
چکیده
چنانکه می‌دانیم، کانت یکی از مهمترین نظریه‌ها را درباره نسبت میان دین و اخلاق ارائه کرده است. توضیح و تحلیل موضع کانت در خصوص نسبت میان اخلاق و دین و تعیین جایگاه آن با معرفی مهمترین آراء مطرح در این ... بیشتر
اکسل هونت و اخلاق به‌رسمیت‌شناسی: موانع و امکانات
دوره 16، شماره 38 ، اردیبهشت 1401، صفحه 583-615
چکیده
اندیشه اخلاقی و سیاسی اکسل هونت، فیلسوف آلمانی و برجسته نسل سوم فرانکفورت، از ابتدای انتشار کتاب شناخته‌شده او، جدال برای به‌رسمیت‌شناسی، توجه بسیاری به خود جلب کرد. هونت در آثار خود در تلاش بوده است ... بیشتر
تأملی بر رابطۀ هنر با زندگی در تفکر دیویی (با تکیه بر مفهوم تجربه)
دوره 16، شماره 38 ، اردیبهشت 1401، صفحه 616-643
چکیده
کتاب «هنر به‌منزلۀ تجربه» اثر دیویی را می‌توان به‌عنوان مانیفیست زیباشناسی پراگماتیستی قلمداد کرد که در آن دیویی با بهره‌گیری از بصیرت‌های نظریۀ تکامل داروینی و اصول پراگماتیستی خود، کوشش ... بیشتر
مقایسه تحلیل‌های ارسطو و فرگه از «گزاره حملی»
دوره 16، شماره 38 ، اردیبهشت 1401، صفحه 644-669
چکیده
پرسش اصلی پیش روی این مقاله این است که چه تفاوت‌ها یا شباهت‌های مهمی میان تحلیل‌های ارسطو و فرگه از گزاره حملی وجود دارد؟ بر اساس دیدگاه مشهور و رایج، ارسطو گزاره حملی را به سه جزء موضوع، محمول و رابطه ... بیشتر
ارزیابی جایگاه معرفت‌شناختی یقین در اندیشه ویتگنشتاین، از منظر عقلانیت نقاد
دوره 16، شماره 38 ، اردیبهشت 1401، صفحه 670-705
چکیده
ویتگنشتاین در معرفت‌شناسی خود به «یقین» معتقد است ولی آن را نه از جنس معرفت بلکه فقط زیربنای آن می‌داند. در اندیشه او معرفت در بازی‌های زبانی عمومی خلاصه می‌شود، و بازی‌های زبانی بر یقینیاتی ... بیشتر
جایگاه و نقش مفهوم اتمسفر در پدیدارشناسی نوین هرمان اشمیتس
دوره 16، شماره 38 ، اردیبهشت 1401، صفحه 706-744
چکیده
در مقاله حاضر کوشش می‌شود مفهوم اتمسفر در نظام فلسفی هرمان اشمیتس، بنیان‌گذار پدیدارشناسی نوین، واکاوی شود تا از رهگذر این مفهوم راه برای فهم پدیدارشناسی نوین او بر ما گشوده گردد. مفهوم اتمسفر یکی از ... بیشتر
مطالعه ماهیّت، کارکرد و تجسم «عدد» در آگاهی اسطوره ای از منظر ارنست کاسیرر
دوره 16، شماره 38 ، اردیبهشت 1401، صفحه 745-767
چکیده
«اسطوره» از دیدگاه ارنست کاسیرر فیلسوف بزرگ نوکانتی، ابتدایی ترین و در عین حال متفاوت ترین شیوه شناختی انسان است. به زعم وی انسان برای آگاهی از هستی خود و پیرامونش، به یکباره از فرم تعقلی شناخت ... بیشتر
هنرهای زیبا در اندیشه دکتر سیدحسین نصر
دوره 16، شماره 38 ، اردیبهشت 1401، صفحه 768-791
چکیده
در مغرب زمین با ورود به دوران متجدد، تحولات عمده ای در زمینه اجتماعی، فرهنگی، هنری و... صورت گرفته است. تأثیرات این روند در عرصه هنر با پیدایش مفهوم «هنرهای زیبا» در قرن هجدهم، به عنوان یکی از مفاهیم ... بیشتر
بررسی انتقادی رابطه دین و سیاست در رساله الهیاتی ـ سیاسی اسپینوزا
دوره 16، شماره 38 ، اردیبهشت 1401، صفحه 792-814
چکیده
نگارندگان این مقاله می‌کوشند تا در بررسی انتقادی رابطه دین و سیاست در رساله الهیاتی‌ـ سیاسی نشان دهند که باروخ اسپینوزا با آنکه در پی جداسازی دو نهاد دین و سیاست از هم نیست، هم‌هنگام، می‌کوشد دین ... بیشتر
سکوت فارابی: جایگاه منزل در مدینه فاضله
دوره 16، شماره 38 ، اردیبهشت 1401، صفحه 815-837
چکیده
فارابی جدی‌ترین فیلسوف سیاسی در عالم اسلام و واضع ایدۀ مدینه فاضله است، با این حال در آثار او اشارات محدودی به بحث از تدبیر منزل وجود دارد که در همان اشارات محدود هم شاهد گفتار منسجمی درباره زنان، جنسیت ... بیشتر
روشنگری و سلطه: نقدی بر تحلیل‌های فوکو از گفتمان رهایی‌بخش روشنگری
دوره 16، شماره 38 ، اردیبهشت 1401، صفحه 838-868
چکیده
میشل فوکو عمدتاً به عنوان یکی از چهره‌های معاصر جنبش ضد روشنگری شناخته می‌شود. تحلیل‌های او از نوعی خودفریبی در نهادهای سیاسی‌اجتماعیِ به‌میراث‌رسیده از روشنگری پرده می‌دارد که به دلایلی به‌ظاهر ... بیشتر
رابطۀ ضرورت بیرونی و درونی و علم در نزد هگل
دوره 16، شماره 38 ، اردیبهشت 1401، صفحه 869-897
چکیده
یکی از مهمترین جنبه‌های فلسفۀ هگل موضوع ضرورت است. در اینجا معنای ضرورت به خودی خود، مورد بحث نیست. بلکه با حفظ معنای مورد نظر آن، نظر به دو قید بکار رفتۀ بیرونی و درونیِ ضرورت، در سخنان هگل است. از سوی ... بیشتر