نوع مقاله : مقاله علمی- پژوهشی
نویسندگان
1 دانشیار گروه فلسفه، دانشگاه خوارزمی، تهران. ایران
2 استادیار گروه فلسفه، دانشگاه خوارزمی، تهران. ایران
3 دانشجوی دکتری حکمت متعالیه، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران
چکیده
مهمترین مساله در تقسیم‌بندی انواع حکمت -یکی از مهمترین مباحث مطرح در فلسفه اسلامی-، دلیلی است که حکمای اسلامی بویژه ابن‌سینا برای حصر اقسام حکمت نظری اقامه کرده‌اند. دلیل حصر اقسام حکمت نظری، با یک تقسیم ثنایی دائر بین نفی و اثبات، اقسام را به چهار قسم (که البته قسم چهارم آن محال است) تقسیم می‌کند. این حصر عقلی، اموری که به اراده و اختیار انسان نمی‌باشد یعنی حکمت نظری را به اموری تقسیم می‌کند که: تصور آنها بطور ذهنی و خارجی بی‌نیاز از ماده است که اصطلاحا فلسفه اولی است، یا در ذهن بی‌نیاز از ماده است ولی در خارج محتاج به ماده است که این قسم هم ریاضیات است و یا اموری هستند که چه در ذهن و چه در خارج محتاج به ماده هستند که این قسم را طبیعیات می‌نامند. قسم چهارمی هم در تقسیم قابل فرض است که در ذهن محتاج به ماده باشد ولی در خارج غیرمحتاج به ماده که این قسم صرف یک فرض است و تحقق خارجی ندارد. در این مقاله نشان داده خواهد شد که این حصر موارد نقض متعددی داشته و قابل دفاع نیست. برخی از علوم مانند علم منطق، که از نظر این فلاسفه از اقسام علوم نظری هم هست خارج از این حصر بوده و این حصر معقولات ثانیه منطقی را پوشش نمی‌دهد. همچنین الهیات بالمعنی الاخص و مجردات مثالی نیز با تقسیم فوق قابل تبیین نخواهند بود.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
Analyzing and Critic of Ibn Sina’s Explanation on Triple Division of Theoretical Wisdom
نویسندگان [English]
- Qodrotallah Qorbani 1
- Rouhallah Souri 2
- Sajad Dalir 3
1 Associate Professor of Philosophy, Kharazmi University, Tehran, Iran.
2 Assistant Professor of Philosophy, Kharazmi University, Tehran, Iran
3 PhD Candidate of Transcendent Wisdom, Kharazmi University, Tehran, Iran
چکیده [English]
Ibn Sina, as a Muslim Philosopher, has given a famous triple division of knowledge and wisdom that is relying on Aristotelian philosophical tradition. Ibn Sina tries to rationalize his triple division of knowledge and wisdom based on many properties of its subject matter. In his view, the subject matter of human being’s knowledge has three kinds, first it mentally and externally needs to matter, and second it mentally is in needless to matter, but externally needs to it, third it mentally and externally is in needless to matter. Based on this foundations, he introduces three kinds and divisions of wisdom including theology, mathematics and physics. But if we consider his philosophical and epistemological foundations regarding the subject matter of knowledge, there can be appeared some problems and contradictions concerning the knowledge of logic, mathematics and theology, as the knowledge of God. Since based on Ibn Sina’s theory, logic, mathematics and theology, as the science of God, can’t be considered as one sections of wisdom.
کلیدواژه‌ها [English]
- Theoretical Wisdom
- Restricted Division
- Logic
- Theology
- Ideal Substances
- Ibn Sina, Hossin ibn Abdullah (1980) Uyoun Al Hikmah (The Sources of Wisdom), edit. Abdolrahman Badavi, Beirut: Darul Qalam Press.
- Ibn Sina, Hossin ibn Abdullah (1985) The Logic of Illuminationists, Qom: Marashi Najafi Press. (in Persian )
- Ibn Sina, Hossin ibn Abdullah (1995) Isharat & Tanbihat, Edit. KhajehNasir Tousi & Qutbuddin Razi, Tehran: Ketab Press. (in Persian)
- Ibn Sina, Hossin ibn Abdullah (2007) Theology of Al Shifa, edit. Ibrahim Madkour, Qom: Zavelqorba Press. (in Persian)
- Javadi Amoli, Abdollah (2007) Rahiq Makhtoum; A Commentary on Mulla Sadra’s Wisdom, 1, Qom: Isra Press. (In Persian)
- Sabzavari, Mulla Hadi (2007) The Commentary on Manzoumeh, Qom: Zavelqorba Press. (In Persian)
- Sohrawardi, Shahaboddin (2017) Complex of Works, edit. Henry Corbin, Tehran: Iranian Association of Wisdom & Philosophy. (In Persian)
)
ارسال نظر در مورد این مقاله