نوع مقاله : مقاله علمی- پژوهشی

نویسندگان

• جمال سروش ¹
• احسان ترکاشوند ²

¹ استادیار گروه فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه ملایر، ملایر، ایران

² استادیار گروه معارف دانشگاه ملایر، ملایر، ایران.

چکیده

عقل که یکی از منابع معرفت است به نظری و عملی تقسیم می شود در وجود عقل نظری و نقشش در ادراک کلیات اختلافی نیست، اما در اینکه عقل عملی وجودی مستقل از عقل نظری دارد و مدرک است اختلاف است؛ برخی فلاسفه منکر وجود عقل عملی مستقل از عقل نظری و برخی قائل به آن هستند. با توجه به ظاهر عبارات ملاصدرا ابتدا به نظر می رسد که وی به دو ملاک (انفکاک و افعال وجودی متناقض) وجود عقل عملی را مستقل از عقل نظری می داند و به دلیل اسناد مفاهیمی مانند (استنباط، فکر، تروی، حدس و الهام، اعتقاد و حکم) که ملازم ادراک هستند، ادراک جزئی را به آن نسبت می دهد. اما در این نوشتار به روش توصیفی - تحلیلی بعد از خدشه صغروی (نه کبروی) در دو ملاک مذکور و با توجه به این که همه انواع ادراکات جزئی قوای مناسب به خود (مانند حاسه، متخیله و متوهمه) را دارند به این نتیجه منتهی شدیم که نه عقل عملی وجودی مستقل از عقل نظری دارد و نه ادراکی جزئی به آن قابل استناد است و از این روی ملاصدرا را باید قائل به همین دیدگاه بدانیم.

کلیدواژه‌ها

• عقل
• عقل نظری
• عقل عملی
• بعد ادراکی عقل عملی

موضوعات

• معرفت شناسی

عنوان مقاله [English]

Examining the perceptual dimension of practical reason in transcendent wisdom

نویسندگان [English]

• Jamall Soroush ¹
• Ehsan Torkashvand ²

¹ Assistant Professor of Islamic Philosophy and Theology Department, University of

² Assistant Professor of Education Department, University of Malayer, Malayer, Iran.

چکیده [English]

Reason, which is one of the sources of knowledge, is divided into theoretical and practical; There is no difference in the existence of theoretical intellect and its role in the perception of generalities. But there is a difference in the fact that practical intellect has an existence independent of theoretical intellect and is evidence; Some philosophers deny the existence of practical reason independent of theoretical reason and some believe in it; The second group, some deny the perceptual dimension and some believe in evidence of its partiality. Considering the appearance of Mulla Sadra's expressions, it seems at first that he considers the existence of practical intellect to be independent of theoretical intellect by two criteria (separation and contradictory existential verbs) and because of documents such concepts as inference, thought, Troy, conjecture. And inspiration (belief, and judgment), which are associated with perception, attribute partial perception to it. However, in this paper, we came to this conclusion by descriptive-analytical method after minor (not cobra) damage in the two mentioned criteria and considering that all types of partial perceptions have appropriate powers (such as sense, imagination and delusion). That neither practical intellect has an existence independent of theoretical intellect nor can a partial perception be invoked to it, and therefore we should consider Mulla Sadra to be of the same view.

کلیدواژه‌ها [English]

• Reason
• theoretical reason
• practical reason
• perceptual dimension of practical reason