نوع مقاله : مقاله علمی- پژوهشی

نویسندگان

• علیرضا شفیعیون ¹
• حسین کلباسی اشتری ²

¹ دانشگاه تهران، دانشکده الهیات، قم

² گروه فلسفه/ دانشکده ادبیات و زبان‌های خارجی /دانشگاه علامه طباطبائی

چکیده

یونانیان به‌دنبال کسب تمامی فضائل فردی و جمعی و در نهایت نیل به نیک‌بختی بودند. در تعالیم سنتی ایشان تنها فضیلتی که حاصل از توجه خدایان و برای خانواده و شهر بود، ارزشمند شمرده می‌شد. اما ایشان به‌تدریج دریافتند که خدایان بدون دلایل معقول و موجه، معیار اخلاق و فضیلت‌های فردی و جمعی آن‌ها بوده‌اند. در نتیجه باورهای سنتی ایشان به‌تدریج شروع به تغییر کرد. در اثنای چنین تغییراتی، سوفیست‌ها، خود را مربیان نسل جدید یونان معرفی کردند. از نظر ایشان، پایبندی به قوانین و ضرورت‌های فرافردی که معیار آن‌ها خدایان بودند، امری بیهوده است و نیکبختی و فضیلت آدمی با تکیه بر طبیعت انسانی و خواسته‌های طبیعی او در جهت تقویت قدرت سیاسی شکل می‌گیرد.

اما جهان‌بینی اخلاقی سقراطی نه با نظام اخلاقی سوفیست‌ و نسل جدید یونانیان و نه با تعاریف سنتی اخلاق، سازگاری داشت. سقراط به‌خوبی نشان داد که اگر نظام اخلاقی بر پایۀ حقیقت بنا نشود، تمامی اصول نظری و عملی در جامعه نادرست بوده و نه‌تنها منجر به غایت یک نظام اخلاقی، یعنی نیک‌بختی انسان نمی‌شود بلکه نتایج زیان‌باری را در ابعاد فردی و اجتماعی رقم می‌زند. در نظام اخلاقی او، فضیلت محدود به امور جزئی نبوده بلکه نوعی کمال انسانی است که علاوه‌بر امور سیاسی در تمامی امور زندگی انسان، شأن تکاملی و رشدیافتۀ آدمی می‌باشد. در نظر او تمامی فضائل به‌جهت بهره‌مندی از ایدۀ خیر سودمند بوده و پایۀ تمامی فضائل را دانایی به ایدۀ خیر می‌داند که به انسان توانایی تشخیص نیک و بد را داده و او را به نیک‌بختی می‌رساند.

کلیدواژه‌ها

• نظام اخلاقی سوفیست
• نظام اخلاقی سقراط-افلاطون
• فضیلت
• نیک‌بختی
• ایدۀ خیر

موضوعات

• فلسفه

عنوان مقاله [English]

Socrates-Plato's Ethical System and the critique of sophistic morality in classical Greece

نویسندگان [English]

• Alireza Shafieyoon ¹
• hossein kalbasi Ashtari ²

¹ faculty of theology,, University of Tehran, Qom, Iran

² Philosophy Dep. literature and foreign languages faculty, Allaeh Tabataba'i University

چکیده [English]

Greek society was in the search for virtues and prosperity, at the end. In their traditional teachings, only the virtues obtained from the gods' attention and related to society were cherished. However, they gradually found out that the gods were their paragon for morals and virtues for no rationale. On this ground, their traditional beliefs started to change gradually. During the course of these changes, Sophists introduced themselves as the tutors of the new Greek generation. In their opinion, adherence to necessities beyond individuals is pointless, and human virtuosity is meaningless; Humans' prosperity is formed due to their nature and their natural demand of political power reinforcement.

Yet Socrates's point of view was adaptable neither to sophists and the new Greek generation's moral system nor to traditional definitions of morality. Socrates demonstrated that if a moral system is not built on truth, all of the principles in the society are incorrect, creating harmful results instead of resulting in humans' prosperity as the extremity of every moral system. In his ethical system, virtue is not limited to minor matters. Still, it is a kind of human maturity that contains humans' grown dignity in every aspect of life in addition to political issues. In his view, all of the virtues are lucrative due to taking advantage of the idea of goodness. He believes that the knowledge of the concept of goodness is the foundation of all virtues, giving the human the might to identify evil and virtuous and leads him to prosperity.

کلیدواژه‌ها [English]

• Sophist'
• s moral system, Socrates-Plato Ethical system, virtue, prosperity, the concept of goodness