دوره 18 (1403)
دوره 17 (1402)
دوره 16 (1401)
دوره 15 (1400)
دوره 14 (1399)
دوره 13 (1398)
دوره 12 (1397)
دوره 11 (1396)
دوره 10 (1395)
دوره 9 (1394)
دوره 8 (1393)
دوره 7 (1392)
دوره 6 (1391)
دوره 5 (1390)
دوره 4 (1389)
دوره 3 (1388)
دوره 2 (1387)
دوره 1 (1386)
تعداد مقالات: 37
بررسی رگههای کانتی در تفکر ویتگنشتاین اول و دوم
دوره 17، شماره 43 ، مرداد 1402، صفحه 1-19
چکیده
علیرغم فعالیت فلسفی ویتگنشتاین در بریتانیا و تعلق فکری وی به فلسفه تحلیلی، عناصر غیرتحلیلی نیز در افکار وی وجود دارد که این عناصر ریشه در تفکر آلمانی، به ویژه فلسفه انتقادی کانت دارد. پس میتوان ... بیشتر
مطالعه قیاس ارسطویی با نگاهی به رویکردهای استلزامی و استنتاجی
دوره 17، شماره 43 ، مرداد 1402، صفحه 20-46
چکیده
منطق ارسطو، قدیمی‌ترین ساختار نظام‌مند استدلالی، همواره در کانون توجه بوده است. پیرامون قیاس و رابطه فی‌مابین مقدمات و نتیجه بیش از سایر موضوعات در طول قرن‌ها بحث و جدل شکل گرفته است. در قرن بیستم پس ... بیشتر
تحلیلِ روایتِ تاریخی_هگلیِ دانتو از استحالۀ شیء روزمره به اثر هنری
دوره 17، شماره 43 ، مرداد 1402، صفحه 47-65
چکیده
آرتور دانتو (2013-1924) فیلسوفِ معاصر، برای دستیابی به تعریفِ هنر، ضمن ردِّ دیدگاههای پیشین و مخالفتِ صریح با ذات‌گراییِ مفهومِ هنر، با نگاهِ کاملاً متفاوتی، درصددِ تبیینِ رویکردی جدید در مواجهه با آثار ... بیشتر
درون‌ماندگاری فرّار است! نقدی بر خوانش نظریة زبان یلمزلف به‌مثابه «نقد عقل محض زبانی»
دوره 17، شماره 43 ، مرداد 1402، صفحه 66-88
چکیده
مقالة حاضر نقدی است بر خوانش صفایی (۱۴۰۰) از گلوسم‌شناسی یلمزلف به‌مثابه «نقد عقل محض زبانی». صفایی در خوانش انتقادی خود از کتاب تمهیدات، با ارجاع به انگارة شناختی کانت و چند رویکرد دیگر، نظریة ... بیشتر
فروکاهش‌گرایی یا نوخاسته‌گرایی؟
دوره 17، شماره 43 ، مرداد 1402، صفحه 89-111
چکیده
هدف علم، تبیین واقعیت و جهان است و هدف فلسفه نیز هستی‌شناسی. دیدگاههای فلسفی بر نظریات علمی و نظریات علمی بر نحوه جهان‌بینی و هستی‌شناسی تأثیر مستقیم داشته است. از اوایل قرن بیستم هیمنۀ جریان علمیِ ... بیشتر
نظام اخلاقی سقراط-افلاطون و نقد اخلاق سوفیستی در یونان دورۀ کلاسیک
دوره 17، شماره 43 ، مرداد 1402، صفحه 112-131
چکیده
یونانیان به‌دنبال کسب تمامی فضایل فردی و جمعی و در نهایت نیل به نیک‌بختی بودند. در تعالیم سنتی ایشان تنها فضیلت‌های اسطوره‌ای ارزشمند شمرده می‌شد. اما ایشان به‌تدریج دریافتند که خدایان بدون دلایل ... بیشتر
اثرپذیری کیرکگور از کانت در معرفت‌شناسی
دوره 17، شماره 43 ، مرداد 1402، صفحه 132-152
چکیده
میان کانت و کیرکگور در حوزه‌های گوناگون شناخت، اخلاق، ایمان و هنر میتوان مطالعه‌ای مقایسه‌‌ای انجام داد. در این مقاله به مقایسه‌ی آرای این دو فیلسوف در مبحث معرفت‌شناسی می‌پردازیم. بنیاد اساسی ... بیشتر
گذار از رویکرد کارکردگرا در فلسفه ذهن به رویکرد بدن‌مند
دوره 17، شماره 43 ، مرداد 1402، صفحه 153-175
چکیده
رویکرد «کارکردگرا» رویکردی معیار در دهههای اخیر در فلسفة ذهن و علوم شناختی است که با الهام از علوم کامپیوتر و در مقابل انتقادهای وارد بر نظریات پیشین شکل گرفت و مغز را سامانه پردازشگری میداند ... بیشتر
بررسی تحلیلی ایده بیلدونگ هردر و استنتاج مؤلفه‌های مفهومی تربیت بر پایه آن
دوره 17، شماره 43 ، مرداد 1402، صفحه 176-198
چکیده
هدف اصلی این پژوهش بررسی تحلیلی مفهوم بیلدونگ مورد نظر هردر می‌باشد که با مبنا قراردادن آن بتوان برای نظام تعلیم و تربیت مؤلفه‌های مفهومی نوینی ارائه داد. هردر با عنایت به تاریخ و فرهنگ غایتی را برای ... بیشتر
ساختارشکنی تعلیم و تربیت دینی در عصر پستمدرن
دوره 17، شماره 43 ، مرداد 1402، صفحه 199-210
چکیده
در این مقاله سعی داریم نشان دهیم که در عصر پستمدرن با به زیر سوال رفتن مبانی هستیشناختی الهیات و نفی مطلقانگاری و استقبال از کثرتگرایی و نسبیانگاری، تعلیم و تربیت دینی در چارچوبی ضدواقع ... بیشتر
نگاهی به رویکردهای اخیر در معرفت‌شناسیِ فضیلتِ اعتمادگرا
دوره 17، شماره 43 ، مرداد 1402، صفحه 211-234
چکیده
در این مقاله ابتدا منطقِ حاکم بر برخی از مهمترین تحولات در شاخۀ اعتمادگرا از معرفت‌شناسیِ فضیلت به تصویر درمی‌آید. برای تحققِ این هدف در بخش 2 تحلیلِ سه‌گانۀ سوزا از معرفت به مثابۀ دستآوردی معرفتی ... بیشتر
خوانش فارابی از اوسیای ارسطو
دوره 17، شماره 43 ، مرداد 1402، صفحه 235-255
چکیده
فارابی در ده اثر خود از جوهر و مشتقات آن به صورت پراکنده سخن گفته است. در این آثار، پیدرپی به نقلقولهایی از ارسطو و تفسیر فارابی از آن نقلقولها برخورد میکنیم. فارابی انتخاب لفظ جوهر ... بیشتر
درهم تنیدگی فلسفه سیاسی دولت و مبانی فکری اقتصاد لیبرال در آراء آدام اسمیت
دوره 17، شماره 43 ، مرداد 1402، صفحه 256-276
چکیده
بحثهایی که امروزه تحت عنوان نظریههای اقتصاد کلاسیک و نظام لیبرال میراثدار آن مطرح میگردد، بیشتر بر نقش انقلاب صنعتی در شکلگیری این نظام تاکید دارد، حال آن که به نظر میرسد؛ برای فهم صحیح ... بیشتر
پرسش از نسبت سیاست و اخلاق: برقراری گفتگویی مفروض بین هانا آرنت و ایمانوئل لویناس
دوره 17، شماره 43 ، مرداد 1402، صفحه 277-298
چکیده
این مقاله تلاش کرده است تا از طریق برقراری گفتگویی مفروض بین هانا آرنت و امانوئل لویناس نشان دهد که جوهر سیاست را باید در فراسوی «سیاست واقعی» و کارگزار آن یعنی دولت جستجو کرد و چون چنین است، ... بیشتر
تناقض ذاتیِ نظریه معرفت کانت: بررسی نظریه معرفت کانت بر اساس ملاک کانت در تشکیل معرفت
دوره 17، شماره 43 ، مرداد 1402، صفحه 299-319
چکیده
کانت در نظریه معرفتش، روشی انحصاری برای حصول«علم» ارائه میکند: «علم = اطلاق مقولات بر داده های شهود حسی». محصول اطلاق مقولات بر داده های شهود حسی، قضایای تألیفی پیشینی است؛ قضایایی ... بیشتر
تقریری تازه از نقد داماسکیوس بر مبدأ متعالیِ نوافلاطونی
دوره 17، شماره 43 ، مرداد 1402، صفحه 320-337
چکیده
مهمترین مشخصة تفکر نوافلاطونی در نظر گرفتن مبدئی فوق عقل و ورای وجود است؛ مبدئی که مطلقاً ناگفتنی است و هیچ عنوانی شایستهاش نیست و تنها به طریق سلب میتوان راجع به آن سخن گفت؛ اما چنین مبدأ متعالیای، که ... بیشتر
شهر انسان‌محور در فلسفه مدرن
دوره 17، شماره 43 ، مرداد 1402، صفحه 338-363
چکیده
با ظهور آنچه که انقلاب فلسفی خوانده شده است، روشن است که بدون رویه‌ها و مسائل اندیشهای لازم، هر علمی صرفاً تداوم جهان پذیرفته‌شده در وضعیت فعلی است، و نقش اصلی خود به عنوان عمل انتقادی را در برابر ... بیشتر
وهم انگاری و مسئله ذهن
دوره 17، شماره 43 ، مرداد 1402، صفحه 364-383
چکیده
نظریات فلسفه ذهن در نسبت پاسخ به مسئله ذهن، به وهمانگاری و غیروهمانگاری تقسیم میشوند؛ وهمانگاری در مورد مسئله ذهن قائل به وهمی بودن هر آن چیزی است که نفس خوانده میشود و به لحاظ مسئله ... بیشتر
جزئی و کلی در آثار ارسطو
دوره 17، شماره 43 ، مرداد 1402، صفحه 384-399
چکیده
دو اصطلاح καθόλου و καθ’ ἕκαστον نخستین بار در آثار ارسطو به معنای کلی و جزئی مطرح شده است. افلاطون غالباً اصطلاح ὅλον را به کار می‌برد که به معنای ... بیشتر
بررسی جایگاه و شرایط گفتگوی بین ادیان
دوره 17، شماره 43 ، مرداد 1402، صفحه 400-417
چکیده
فرض کنید دینِ متعالی به عنوان حقیقتی شامل کل زندگی هر انسانی تقریر شود، در این صورت شایسته است که ما فراتر از یک الهیات تطبیقی وابسته به گفتگو، جهت اعتبار بخشی به وجود خود به موضوع کلی گفتگو بین ادیان ... بیشتر
حواس چشایی و بویایی از دیدگاه حکمت متعالیه و علوم اعصاب
دوره 17، شماره 43 ، مرداد 1402، صفحه 418-435
چکیده
حس چشایی و بویایی از حواسی است که مورد توجه فیلسوفان اسلامی مانند ملاصدرا و دانشمندان علوم اعصاب بوده است. در فلسفه و علوم اعصاب چشایی و بویایی وسیلهای برای درک بوها و مزهها است. در مورد چگونگی درک ... بیشتر
تخیل تولیدی در نقاشی از نگاه ریکور
دوره 17، شماره 43 ، مرداد 1402، صفحه 436-451
چکیده
مطالعۀ تخیل همواره در حوزۀ هنر و زیبایی‌شناسی دارای اهمیت خاصی بوده و این امر در نظام فلسفی ریکور نقشی محوری ایفا میکند که مطالعۀ مجزای این بخش از فلسفۀ او کمتر مورد توجه قرار گرفته است. ریکور با ارائۀ ... بیشتر
نقد و بررسی روش نگرش فرمالیستی به هنر
دوره 17، شماره 43 ، مرداد 1402، صفحه 452-467
چکیده
هنگامی که ایمانوئل کانت در دقیقه سوم نقد قوه حکم از امر زیبا به مثابه امری که صورت و فرم آن از غایتمندی بدون غایت برخوردار باشد بحث نمود، راه برای طرح نظریات متعددی در قلمرو هنر گشوده شد. یکی از این نظریات ... بیشتر
استدلال استقرائی تأییدی سوئینبرن به مثابه بهترین تبیین خداباوری
دوره 17، شماره 43 ، مرداد 1402، صفحه 468-488
چکیده
آیا تبیینهای خداناباورانه می‌توانند جهان و انسان را تبیین کنند؟ آیا استدلال‌های قیاسی خداباورانه می‌توانند تبیین معقولی از جهان ارائه نمایند؟ بسیاری از فیلسوفان دین معاصر براین باورند که استدلال‌های ... بیشتر
مفهومگرایی الهی، راهحلی برای چالش افلاطونگرایی و نقد کریگ بر آن
دوره 17، شماره 43 ، مرداد 1402، صفحه 489-509
چکیده
مفهومگرایی راهحلی برای حل مشکلی است که افلاطونگرایی برای خداباوری ایجاد میکند. این دیدگاه که توسط آلوین پلانتینگا و گِرِگ ولتی، دو فیلسوف معاصر آمریکائی، ارائه شده است، معتقد به واقعگرایی ... بیشتر
پاسخی نوتومیستی به مسئله رنج حیوانی: مرور و ارزیابی دیدگاه کایل کلتز
دوره 17، شماره 43 ، مرداد 1402، صفحه 510-531
چکیده
رنج حیوانی و مسئله شر به تازگی به عنوان چالشی برای خداباوری، بسیار موردتوجه قرار گرفته است. کلتز با نگرشی نوتومیستی در صدد پاسخگویی به این مسئله است. این مقاله بررسی و ارزیابی دفاعیه کلتز را به عهده دارد. ... بیشتر
تحلیل و بررسی خلاقیت به مثابه اصل غایی در فلسفۀ وایتهد
دوره 17، شماره 43 ، مرداد 1402، صفحه 532-552
چکیده
آلفرد نورث وایتهد (1861-1947) بر این باور است که در هر نظام فلسفی یک امر غایی وجود دارد که اساس آن به شمار میآید. در فلسفۀ ارگانیسم او، که اصالت را به صیرورت و پویش میدهد، این امر غایی عبارت است از خلاقیت. ... بیشتر
افلاطون در آستانۀ دورانِ مدرن: پدرانِ افلاطون‌پژوهیِ مدرن از فیچینوُ تا ماربورگی‌ها
دوره 17، شماره 43 ، مرداد 1402، صفحه 553-573
چکیده
گرچه افلاطون همواره در تاریخِ فلسفه محترم بوده، روندِ کلّیِ فلسفه تا ابتدای دورانِ مدرن ارسطویی است. حتی نوافلاطونیان نیز، به استثنای فلوطین، کمابیش به شیوه ارسطویی می‌نوشتند و نوشته‌های او را بیش ... بیشتر
بررسی و تحلیل پدیدارشناسی دین شانتپیه و ارزیابی نقادان آن
دوره 17، شماره 43 ، مرداد 1402، صفحه 574-595
چکیده
عموم دینپژوهان گاهی شانتپیه دلاسوسایه را بنیانگذار پدیدارشناسی دین میدانند. این پژوهش نخست به تبیین دیدگاه شانتپیه درباره پدیدارشناسی دین می‌پردازد و ضمن تحلیل پدیدارشناسی دین شانتپیه که ... بیشتر
بررسی عالم خیال منفصل از منظر پدیدارشناسی هنری کُربن در داستان نوجوان بر اساس داستان سورنا و جلیقة آتش از مسلم ناصری
دوره 17، شماره 43 ، مرداد 1402، صفحه 596-613
چکیده
هنری کُربن فیلسوف فرانسوی است که پدیدارشناسی هوسرل را با فلسفه اسلامی و به خصوص حکمت شیخ اشراق و ملاصدرا پیوند زد. عالم خیال منفصلی که از این پیوند حاصل شد، دنیای برزخی است که حوادث و رویدادها در آن بین ... بیشتر
تکوین و تطوّر مفهوم جوهر در فلسفه؛ از افلاطون تا هیوم
دوره 17، شماره 43 ، مرداد 1402، صفحه 614-633
چکیده
یکی از مفاهیم بنیادین فلسفه که تاریخی به درازای تاریخ فلسفه دارد مفهوم جوهر است. اگرچه این مفهوم در طی قرون متمادی دستخوش تحولات ژرفی شد و لایه‌های مختلفی به خود گرفت، به دلیل پیوند وثیقش با عقل عرفی ... بیشتر
تبیین معرفت‌شناختی تجربه در اندیشه دکارت
دوره 17، شماره 43 ، مرداد 1402، صفحه 634-649
چکیده
چنین می‌نماید که با توجه به مبانی فکری دکارت، به‌سادگی نمیتوان دربارة امکان تجربه در فلسفة او سخن گفت چراکه او در شاهکار فلسفی‌اش، تأملات در فلسفة اولی، از همان آغاز با طرح شک افراطی بساط عالم حس را ... بیشتر
این‌باوری و ذات‌باوری؛ اینهمانی یا تمایز
دوره 17، شماره 43 ، مرداد 1402، صفحه 650-673
چکیده
ذات‌باوری و این‌باوری نظریه‌‌هایی برای تبیین مسئله فردیت در اشیاء هستند. برخی فیلسوفان این دو مکتب فلسفی را یکی در نظر می‌گیرند و برخی دیگر با این ایده مخالف هستند. در این میان به نظر میرسد نمیتوان ... بیشتر
مقایسه تطبیقی زمینه‌های فلسفی دو داستان «حی‌بن‌یقظان» و «رابینسون کروزو»
دوره 17، شماره 43 ، مرداد 1402، صفحه 674-694
چکیده
هدف این پژوهش، مقایسه زمینه‌های فلسفی موجود در داستان حی‌بن‌یقظان و رابینسون کروزو می‌باشد. روش پژوهش بصورت توصیفی- تحلیلی با بهره‌گیری از شیوه تحلیل محتوا همراه با رویکرد استقرایی است. در ... بیشتر
بررسی مفهوم ذهن و جایگاه عقل نزد هیوم در باور به علّیت با رویکرد طبیعتگرایانه
دوره 17، شماره 43 ، مرداد 1402، صفحه 695-714
چکیده
معمولا در بیان دیدگاه هیوم از علّیت بر ابعاد سلبی و نتایج شکاکانه آن متمرکز میشوند. در حالی که طبق تفسیر طبیعتگرایانه، دغدغه هیوم تبیین ماهیت انسان و تعیین محدوده فهم بشر است. هدف او این نیست که رابطه ... بیشتر
گزارشی انتقادی از ترجمه فارسی دو فصل کِندی و فارابی در تاریخ فلسفه اسلامی نصر- لیمن
دوره 17، شماره 43 ، مرداد 1402، صفحه 715-741
چکیده
کتاب تاریخ فلسفه اسلامی حدود یک ربع قرن پیش از این، با ویرایش دو چهره سرشناس در زمینه فلسفه اسلامی یعنی سید حسین نصر و اولیور لیمن، از سوی انتشارات راتلج (Routledge) منتشر شد. جمعی از پژوهشگران در نگارش اثر ... بیشتر