نوع مقاله : مقاله علمی- پژوهشی

نویسنده

• احمدرضا معتمدی

استادیار، دانشگاه صدا و سیما، تهران، ایران.

چکیده

کانت، زیبایی‌شناسی را در حکم ذوق منحصر می‌کند. قوه حاکمه، داوری زشت و زیبا را در نسبت با خوشایندی از صورت عین خارجی صادر می‌کند. وی حکم زیبا‌شناختی را نیز چون حکم شناختی، یک حکم پیشینی تلقی می‌کند و آنرا ذیل مقولات ماتقدم ذهنی «کمیت»، «کیفیت»، «نسبت» و «جهت» درج می‌کند. با این رویکرد، حکم زیبا‌شناختی در عین اینکه حکم «شخصی» است، باید طبق الزام پیشینی کمیت، از «کلیت» و اعتبار عمومی نیز برخوردار باشد و در همان صورت «غایت‌مند»ی‌اش، به دلیل درج در مقوله پیشینی «نسبت» باید فاقد «غایت» باشد. همچنین مقوله ماتقدم کیفیت، حکم ذوق را ملزم به عدم تعلق می‌نماید؛ بدین الزام، در فرایند صدور حکم زیبا‌شناختی هیچ علاقه مفهومی نباید دخیل باشد، حال آنکه قوه متخیله با همه امکانات مصوره‌اش صرفاً می‌تواند در بازی آزاد، به تحریض قوه فاهمه بپردازد و بدون مفهوم‌سازی آن به تنهایی نمی‌تواند حکم کلی صادر کند. این نوشتار درصدد تبیین آن‌ است که کانت در نقد قوه حاکمه، علیرغم توفیق در برقراری نسبت میان ساحت ضروری طبیعت (نقد عقل نظری) و سپهر آزادی اخلاقی (نقد عقل عملی)، نه تنها در ژرفنای ذهنی‌گروی و موضوعیت نفسانی(subjectivity) درغلطیده است، بلکه تعارضات و ناسازگاری‌هایی را نیز بر زیبایی‌شناسی خود تحمیل کرده است، که در جای خود قابل نقد و بررسی است.

کلیدواژه‌ها

• کانت
• زیبایی‌شناسی
• قوه حاکمه
• ذهنی
• عینی
• حکم ذوق

موضوعات

• فلسفه

عنوان مقاله [English]

Kant's Aesthetics Subjectivity

نویسنده [English]

• Ahmadreza Motamedi

Associate Professor, University of IRIB, Tehran, Iran.

چکیده [English]

Kant limits aesthetics to judgment of taste. The faculty of judgment issues ugly and beautiful arbitration in relation to the pleasure of the external object. Kant considers aesthetic judgment as a cognitive judgment a priori sentence, and inserts it under the title a priori mental categories, indicates: "quantity", "quality", "modality", and "relation". With this approach the aesthetic judgment while being a "singular judgment", must be accordance with the a priori of quantity requirement, have "generally" and "including validity", and so on its "purposiveness" from, because of the inclusion in the a priori category of "relation" must have no purpose. Also the a priori category of quality requires the judgment of taste not to interest, this requirement in the issuance process of aesthetic judgment no conceptual interest should be involved, while the imagination faculty despite all possibilities can only simulate the understanding faculty, and without its conseptualazion cannot issue a general judgment.

کلیدواژه‌ها [English]

• Imagination
• Subjectivity
• a Priori
• Aesthetics
• Category
• Judgment
• Faculty of Taste