براهین اتحاد عاقل و معقول در فلسفه‌ افلاطون

نوع مقاله : مقاله علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، گروه فلسفه، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

2 استاد گروه فلسفه، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران.

3 دانشیار گروه فلسفه، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

چکیده

اتحاد عاقل و معقول آموزه‌­ای است که بیان صورت نهایی فلسفی خود را در فلسفه­ ملاصدرا بازیافته است؛ اما این اصل به بیان خودِ ملاصدرا و به شهادت متون فلسفی، ریشه در سنت فلسفی یونان باستان دارد. به عنوان نمونه اصل اتحاد عاقل و معقول را می‌­توان نزد افلاطون، ارسطو و حتی پارمنیدس بازشناخت. انئادهای افلوطین سرشار از مباحث مرتبط با اتحاد عاقل و معقول و تبیین و کاربرد این اصل مهم فلسفی هستند. ادبیات پژوهشی در خصوص پیشینه­ یونانی این نظریه هم‌­اکنون بسیار فقیر است. از آنجا که بررسی سیر تحول تاریخی ایده‌­های فلسفی نقشی مهم در تعمیق شناخت فلسفی و روشن ساختن نسبت­‌های درونی میان نحله‌­های فلسفی دارد، این مقاله تلاش می‌­کند تا مساهمتی در جهت بررسی سیر تطور این اندیشه­ مهم فلسفی باشد و گام نخست در این راستا، مبرهن ساختن وجود چنین اندیشه‌­ای نزد متفکران پیشین و در این مورد خاص افلاطون، است. بنابراین ابتدا با واکاوی متون مکتوب افلاطون‏، دلایل و براهین وی بر این اصل مورد بررسی قرار می­‌گیرند و پس از به دست­دادن صورت­‌بندی کلی وی از این اصل، به بررسی این مسئله پرداخته می­‌شود که پذیرش یا عدم پذیرش اتحاد عاقل و معقول چگونه تفاوت‌­های مهم و معناداری در تفسیر و فهم فلسفه­ افلاطون و نیز دست­یابی به فهمی کامل‌­تر از نسبت فلسفه­ وی با فلسفه­ ارسطو و فلسفه­ اسلامی ایجاد خواهد کرد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Plato's Arguments for Unity of Intelligent and Intelligible

نویسندگان [English]

  • Ali Owlanj 1
  • Said Binaye-Motlagh 2
  • Ali Karbasizadeh 3
1 Ph.D. Candidate, Department of Philosophy, University of Isfahan, Isfahan, Iran
2 Professor, Department of Philosophy, University of Isfahan, Isfahan, Iran
3 Associate Professor, Department of Philosophy, University of Isfahan, Isfahan, Iran
چکیده [English]

Unity of intelligent and intelligible has its supreme formation in philosophy of Mulla-Sadra. But this fact according to many philosophical texts is rooted in the philosophy of ancient Greek. For instance, it is recognizable in Plato, Aristotle and even Parmenides. Plotinus’s Enneads are ample of arguments about union of intelligent and intelligible and explanations and applications of this important philosophical principle. This essay tries to trace this principle in Plato by investigating his own texts. Of course, this is not going to be a kind of imposing Sadra’s philosophical views on Plato but rather to unveil common fundamental weltanschauungs and to show innate correlations and beyond-historical kinship of this philosophies. This essay tries to achieve this kinship in Plato by reconstructing his arguments for union of intelligent and intelligible and by this means contributes to study the historical development of this idea. To accept or deny the union of intelligent and intelligible makes important and meaningful divergences on reading and understanding Plato. The conclusions of Unity of intelligent and intelligible in interpreting plato’s Doctrines are discussing at the end with some instances. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Plato
  • Intellect
  • Unity of Intelligent and Intelligible
  • Philosophical Psychology

مراجع

ارسطو. (1376). درباره نفس (دآنیما)، ترجمه علی‌مراد داودی، انتشارات حکمت.
ارسطو. (1377). متافیزیک، ترجمه شرف‌الدین خراسانی، انتشارات حکمت.
آشتیانی، جلال‌الدین. (1380). شرح حال و آرای فلسفی ملاصدرا، دفتر تبلیغات اسلامی.
افلاطون. (1380). آثار کامل افلاطون، ترجمه محمدحسن لطفی، انتشارات خوارزمی.
بورمان، کارل. (1389). افلاطون، ترجمه محمدحسن لطفی، انتشارات طرح نو.
پرس، جرالد آ. (1398). افلاطون: راهنمایی برای سرگشتگان، ترجمه ایرج آذر‌فزا، انتشارات علمی و فرهنگی.
تیلور، آلفرد ای. (1393). ارسطو، ترجمه حسن فتحی، انتشارات حکمت.
حسن‌زاده آملی، حسن. (1375). دروس اتحاد عاقل به معقول، انتشارات قیام.
دیبا، حسین. (1388). نگرشی نوین به مسئله اتحاد عاقل و معقول، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
علیزاده، بیوک. (۱۳۸۰الف). نگاهی به پیشینه نظریه اتحاد عاقل و معقول، فصلنامه متین، 3(12-11)، ۱۱۰-۱۲۷.
علیزاده، بیوک. (۱۳۸۰ب). مبانی نظریه اتحاد عاقل و معقول، فصلنامه متین، 4(17).‌ ۱۲۳-۱۴۸.
فلوطین. (1366).‌ آثار کامل فلوطین، ترجمه محمدحسن لطفی، انتشارات خوارزمی.
هوسرل، ادمون. (1381).‌ تأملات دکارتی، ترجمه عبدالکریم رشیدیان، انتشارات نی.
یگر، ورنر. (1377). پایدیا، ترجمه محمدحسن لطفی، انتشارات خوارزمی.
Alizadeh, B. (2001A). An Approach to the History of the Theory of Rational and Reasonable Unity, Quarterly Journal Matin, 3(11-12), 110-127.
Alizadeh, B. (2001B). Fundamentals of the Theory of the Wise and Reasonable Unity, Quarterly Journal Matin, 4(17), 123- 148. (in Persian)
Aristotle. (1997). De Anima, Trans. A. M. Davoudi, Hekmat. (in Persian)
Aristotle. (1998). Metaphysics, Trans. SH. Khorasani, Hekmat. (in Persian)
Ashtiany, Jalal Addin (2001) Sharh-e Hal Va Ara-ye Falsafi-ye Mulla Sadra, Islamic Propaganda Office. (in Persian)
Bormann. K. (2010). Platon, Trans. M. H. Lotfi, Tarh-e No. (in Persian)
Diba, H. (2009). A New Approach to the Issue of Wise and Reasonable Unity, Imam Khomeini Education and Research Institute. (in Persian)
Friedlander, P. (1958). Plato an Introduction, Trans. H. Meyerhoff, Panthenon Books.
Gerson, L. P. (2005). Aristotle and other Platonists, Cornell University Press.
Hassanzade-ye-Amoli, H. (1996). Lessons from the Union of the Wise with the Reasonable, Ghiam Pub. (in Persian)
Helmig C. (2012). Forms and Concepts, De Gruyter.
Hussel, E. (2002). Cartesian Meditations, Trans. A. Rashidin, Ney Pub. (in Persian)
Hyland, D. A. (2004). Questioning Platonism, State University of New York Press.
Jaeger, W. (1998). Paideia, Trans. M. H. Lotfi, Kharazmi Pub. (in Persian)
Perl, E. (2014). The Motion of Intellect on the Neoplatonic Reading of Sophist 248e-249, The International Journal of the Platonic Tradition, 8 (2014), 135-160.
Plato. (1997). Plato Complete Works, Ed. J. M. Cooper, Hackett Publishing Company.
Plato. (2001). ‌Plato Complete Works, Trans. M. H. Lotfi, Kharazmi Pub. (in Persian)
Plotinus. (1987). Plotinus Complete Works, Trans. M. H. Lotfi, Kharazmi Pub. (in Persian)
Press, G. A. (2019). Plato: A Guide for Perplexed, Trans. Iraj Azarfaza, Elmi Va Farhangi Pub. (in Persian)
Taylor, A. E. (2014). Aristotle, Trans. H. Fathi, Hekmat (in Persian)
Van, R. G. (2016). Plato’s Gods, Routledge.
ارسال نظر در مورد این مقاله
CAPTCHA Image
مجله پژوهش های فلسفی
دوره 19، شماره 50 - شماره پیاپی 20
شماره 50 بهار 1404
1404
صفحه 261-282

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار