دوره 19 (1404)
شماره 50
مقالات
شماره 50 بهار 1404
دوره 18 (1403)
دوره 17 (1402)
دوره 16 (1401)
دوره 15 (1400)
دوره 14 (1399)
دوره 13 (1398)
دوره 12 (1397)
دوره 11 (1396)
دوره 10 (1395)
دوره 9 (1394)
دوره 8 (1393)
دوره 7 (1392)
دوره 6 (1391)
دوره 5 (1390)
دوره 4 (1389)
دوره 3 (1388)
دوره 2 (1387)
دوره 1 (1386)
دوره و شماره: دوره 19، شماره 50 - شماره پیاپی 20، مقالات، فروردین 1404، صفحه 1-549 (شماره 50 بهار 1404)
تعداد مقالات: 29
بررسی مفهوم آزادی استعلایی و نسبت آن با مسئولیت اخلاقی از منظر کانت براساس مفهوم دیگری نزد لکان
دوره 19، شماره 50 ، فروردین 1404، صفحه 1-18
چکیده
آگاهی غیرقصدی و بی‌واسطه پیشاپیش هیچ نسبتی با دیگری ندارد. در حالی که آزادی همواره با دیگری در نسبت است و نسبت نداشتن با دیگری اساسا پای آزادی را به میان نمی‌کشد. از این رو آزادی هیچ‌گاه مسئله آگاهی نمی‌شود. ... بیشتر
رابطه عواطف و ظرفیت اخلاقی در فناوری‌های هوش مصنوعی
دوره 19، شماره 50 ، فروردین 1404، صفحه 19-40
چکیده
فناوری‌های هوش مصنوعی، در مقایسه با مصنوعات پیشین دارای قابلیت‌هایی جدید هستند که مسائل اخلاقی متفاوتی را مطرح می‌کند. از جمله این مسائل، بحث درباره عاملیت اخلاقی هوش مصنوعی است. مسئله عاملیت اخلاقی ... بیشتر
کاوشی در متعلّقاتِ نقد اخلاقی در دنیای هنر
دوره 19، شماره 50 ، فروردین 1404، صفحه 41-58
چکیده
هدف: موضوع اصلی جستار حاضر یافتن متعلّقات نقد اخلاقی در دنیای هنر است. این پژوهش می‌کوشد تا نشان دهد که دامنه نقد اخلاقی فراتر از آثار هنری است، که سنّتاً مهمّ‌ترین موضوع نقد اخلاقی بوده است. بنابراین، ... بیشتر
تمایز انتولوژیکال در اندیشه هایدگر: راه‌حلی برای معمای رابطه میان وجود، موجود و دازاین در کتاب وجود و زمان
دوره 19، شماره 50 ، فروردین 1404، صفحه 59-78
چکیده
این مقاله به بررسی سه گزاره ظاهراً متعارض در کتاب وجود و زمان میپردازد که به ارتباط میان موجودات، وجود و دازاین اشاره دارند. این تعارض از آنجا ناشی می‌شود که هایدگر از یک سو موجودات را مستقل از دازاین ... بیشتر
سیر تطور اندیشه‌های هوسرل در باب زمان و ظهور نخستین نشانه‌های گذر از متافیزیک حضور
دوره 19، شماره 50 ، فروردین 1404، صفحه 79-98
چکیده
برنتانو در تأملات خویش تلاش کرد تا با طرح «تداعی اولیه» مسائل مربوط به ادراک اشیای زمانی را حل کند، اما هوسرل با انتقاد از برنتانو تأملات او را ناکافی دانست و در تلاشی پیگیر سعی کرد تا در دوران‌های ... بیشتر
ارزیابی و مقایسۀ دو نظریۀ منطق ربط و نظام تابع‌ارزشی منطق پایۀ گزاره‌ها بر اساس روش‌شناسی استنتاج بهترین تبیین و مدل کمّی پریست
دوره 19، شماره 50 ، فروردین 1404، صفحه 99-118
چکیده
ظهور منطق‌های غیرکلاسیک در چند دهۀ اخیر، مسأله گزینش معقول میان منطق‌ها را به میان کشیده است. در این مقاله با این فرض که نظریه‌های منطقی از نظریات علمی مستثنی نیستند و بر اساس روش‌شناسی پسینی استنتاج ... بیشتر
استدلال علّی فودور و پیش‌فرض ناموجه ترتب؛ بررسی استدلال ایگن
دوره 19، شماره 50 ، فروردین 1404، صفحه 119-134
چکیده
در این مقاله، استدلال فودور به نفع تفردگرایی روان‌شناختی و واکنش ایگن را بررسی می‌کنم. طبق استدلال علّی فودور روان‌شناسی التفاتی فهم‌عرفی، حالات ذهنی را با توجه به محتوای وسیع متفرد می‌سازد. تفاوت ... بیشتر
معانی و کارکردهای تناقض از نگاه سیمون وی
دوره 19، شماره 50 ، فروردین 1404، صفحه 135-152
چکیده
نوع مواجهۀ فیلسوفان با تناقض آنچنان بنیادین و حائز اهمیت است که در تاریخ فلسفه جریان‌ساز بوده است. سیمون وی از جمله فیلسوفانی است که نگاه متفاوتی به مسئله تناقض دارد. مسئلۀ اصلی این پژوهش مفهوم‌شناسی ... بیشتر
ارزیابی الگوی پاکینگهورن درخصوص سازوکار فعل الهی در جهان طبیعی
دوره 19، شماره 50 ، فروردین 1404، صفحه 153-172
چکیده
جان پاکینگهورن (1930-2021) از چهره‌های شاخص حوزۀ علم و الهیات است که رویکردی ویژه درخصوص تبیین سازوکار فعل الهی در جهان طبیعی دارد. هدف این نوشتار ارائۀ شرحی روشن از رویکرد او و بررسی برخی از مهمترین نقدهای ... بیشتر
شناسایی مؤلفه‌های انسان فرهیخته از منظر فلسفی
دوره 19، شماره 50 ، فروردین 1404، صفحه 173-192
چکیده
هدف پژوهش حاضر، شناسایی مؤلفه‌های فلسفی انسان فرهیخته بود. رویکرد پژوهش، کیفی با پارادایم تفسیری بود و از روش‌های پژوهش اسنادی - کتابخانه‌ای، توصیفی - تحلیلی و روش پژوهش «تحلیل فلسفی» از نوع تحلیل ... بیشتر
پیامد ذهن‌شناسی کانت با تکیه بر نظریه مطابقت
دوره 19، شماره 50 ، فروردین 1404، صفحه 193-204
چکیده
در عصر جدید پرداختن به مسائل معرفتشناسی در کانون توجه قرارداشت. برای کانت نیز معرفتشناسی دغدغه اصلی بود اما تمایز کانت در پرداختن به مسائل معرفت‌شناختی نسبت به گذشتگان در این نکته قرار‌‌‌دارد که ... بیشتر
بررسی آرای رواقی مارکوس اورلیوس مبتنی بر تحلیل آماری کتاب تأملات
دوره 19، شماره 50 ، فروردین 1404، صفحه 205-224
چکیده
در سال‌های اخیر مکتب رواقی که ماهیتی اخلاقی دارد، به‌عنوان نوعی شیوه زندگی مورد توجه قرار گرفته است. آراء و باورهای مارکوس‌‌اورلیوس که از مهمترین فلاسفه رواقی است از تنها اثر باقیمانده او ... بیشتر
پدیدارشناسی هرمنوتیکی هنر بزرگ؛ تلاش هایدگر برای عبور از زیبایی‌شناسی
دوره 19، شماره 50 ، فروردین 1404، صفحه 225-244
چکیده
هایدگر معتقد است فهم متافیزیکی از هنر و نظریه‌های زیبایی‌شناسانه سایه‌ای سنگین بر نسبت ما با هنر و آثار هنری انداخته است. این موضوع هم به ساحت فهم و درک آثار هنری (در مقام مخاطب) و هم به ساحت ابداع آثار ... بیشتر
فرآیند انتقال معنا در ترجمه از منظر پُل ریکور
دوره 19، شماره 50 ، فروردین 1404، صفحه 260-245
چکیده
ملاحظات متنی و زبانی نظام‌های معنایی و ساختاری متن ترجمه را نشان می‌دهند. از سوی دیگر، تعامل و یا عدم تعامل نشانه‌های متنی زبان مبدا و زبان مقصد می‌تواند فرآیند انتقال معنا را دچار چالش کند. ... بیشتر
براهین اتحاد عاقل و معقول در فلسفه افلاطون
دوره 19، شماره 50 ، فروردین 1404، صفحه 261-282
چکیده
اتحاد عاقل و معقول آموزه‌ای است که بیان صورت نهایی فلسفی خود را در فلسفه ملاصدرا بازیافته است؛ اما این اصل به بیان خودِ ملاصدرا و به شهادت متون فلسفی، ریشه در سنت فلسفی یونان باستان دارد. به عنوان ... بیشتر
خوانش انتقادی دیدگاه غزالی در سرنوشت سازی انسان توسط خویش
دوره 19، شماره 50 ، فروردین 1404، صفحه 283-300
چکیده
تبیین میزان تأثیر انسان در هستی و نقش او در تعیین و تغییر سرنوشت خویش، از مهمترین مباحث کلامی است که در فلسفه و کلام اسلامی، هماره مورد توجه اندیشمندان و دانشمندان مکاتب گوناگون فلسفه و کلام اسلامی ... بیشتر
بررسی انتقادی رویکرد علّامه طباطبائی درباره تعلّق ذاتی نفس به بدن در دیدگاه ملّاصدرا
دوره 19، شماره 50 ، فروردین 1404، صفحه 301-314
چکیده
«ذاتی بودن تعلّق نفس به بدن» از جمله دیدگاه‌های بدیع ملّاصدرا است. وی با ناتمام دانستن دیدگاه فیلسوفانی همانند افلاطون، ارسطو و ابن‌سینا در این موضوع، نظریّۀ ابتکاری خود یعنی جسمانیّة الحدوث ... بیشتر
مفهوم «ادراک» در فلسفه اسلامی
دوره 19، شماره 50 ، فروردین 1404، صفحه 315-334
چکیده
این مقاله به بررسی مفهوم «ادراک» در فلسفه اسلامی میپردازد و به ویژه تأثیر فیلسوفان معروفی چون ابن‌سینا، شیخ اشراق و ملاصدرا را در این زمینه مورد تحلیل قرار می‌دهد. ادراک از دیدگاه این فیلسوفان ... بیشتر
تأثیر دین بر هویت فردی و اجتماعی از نگاه فارابی و کیرکگور
دوره 19، شماره 50 ، فروردین 1404، صفحه 335-346
چکیده
این پژوهش به بررسی و مقایسه نظرات فارابی، فیلسوف اسلامی، و سورن کیرکگور، فیلسوف دانمارکی و پیشگام اگزیستانسیالیسم مسیحی، در مورد نقش دین در شکل‌گیری هویت فردی و اجتماعی پرداخته است. هدف اصلی این پژوهش ... بیشتر
واکاوی تفکرات ارسطو و سوفسطائیان درباره حکومت مطلوب
دوره 19، شماره 50 ، فروردین 1404، صفحه 347-364
چکیده
تعیین حکومت مطلوب و تبیین مهمترین مؤلفه‌های آن، همواره یکی از موضوعات مهم و چالش برانگیز حقوقدانان، سیاستمداران و فیلسوفان بوده است. امروزه، تعریف‌های مختلفی از حکومت مطلوب ارائه شده و در ... بیشتر
نقش و تأثیر کارل مارکس در شکل‌گیری مفهوم دولت رفاه
دوره 19، شماره 50 ، فروردین 1404، صفحه 365-382
چکیده
دولت رفاه یکی از مفاهیم مهم حقوق عمومی بوده و اساس حکومت‌داری مدرن تلقی می‌شود. هرچند امروزه برخی، دوره دولت رفاه را پایان‌یافته می‌دانند و ادعا دارند که جهان وارد عصر دولت فرا تنظیم‌گر شده است اما ... بیشتر
ترسیم هندسه هستی‌شناسی فضا-زمان براساس مبانی معرفت‌شناختی ملاصدرا و انیشتین
دوره 19، شماره 50 ، فروردین 1404، صفحه 383-404
چکیده
هدف از این نوشتار، تبیین کیفیت ایجاد و بررسی ذاتیات فضازمان بر اساس فلسفه صدرایی و قیاس آن با گزارههای فیزیکال است. در این مقاله به‌نحو توصیفی تحلیلی دو مسئله مورد کنکاش قرار گرفت، یکی از حیث معرفتشناسی ... بیشتر
ارزیابی و تحلیل دیدگاه ذهنِ بدن‌مند
دوره 19، شماره 50 ، فروردین 1404، صفحه 405-436
چکیده
این مقاله با نگاهی به رویکردهای نابدنمند به ذهن، به بررسی دیدگاه ذهنِ بدن‌مند میپردازد. برپایۀ رویکردهای نابدنمند به ذهن، بدن در شکل‌گیری ذهن هیچ نقش بنیادینی ندارد. ذهن و بدن دو چیز متفاوت ... بیشتر
اهمیت روش آموزش‌محور دانش منطق و معرفتشناسی نوصدرایی برای تعریف اصطلاحات علمی؛ موردپژوهی تعریف اصطلاح «تکنولوژی»
دوره 19، شماره 50 ، فروردین 1404، صفحه 437-464
چکیده
هدف: جامعه دانشگاهیان پدیده تکنولوژی با این مسئله مزمن مواجه هستند که از تکنولوژی تعریف دقیق، جامع و واحدی نشده است و حتی برخی‌شان دستیابی به چنین تعریفی را غیرممکن یا بی‌فایده دانسته‌اند. ... بیشتر
مفهوم تجربه نزد هگل و وایتهد: شناخت و فراشناخت
دوره 19، شماره 50 ، فروردین 1404، صفحه 465-488
چکیده
بحث از تجربه نزد هگل و وایتهد با یک مبنای اساسی و شبیه به‌هم، مطرح اما در دو مسیر کاملاً متفاوت بسط مییابد. مبنای این دو فیلسوف در مورد تجربه گره زدن بحث از آن به چیستی هستی است؛ هر چند این موضوع نیز ... بیشتر
تحلیل و بررسی تأثیر فلسفۀ پویشی وایتهد در تحوّل الهیاتی با تمرکز بر مسألۀ «شدن»
دوره 19، شماره 50 ، فروردین 1404، صفحه 489-506
چکیده
«فلسفه پویشی» وایتهد به‌عنوان یک نگرش نوین و تأثیرگذار در حوزه فلسفه معاصر، به بررسی روابط اندام‌وار و پیوسته میان عناصر مختلف هستی و فرآیندها میپردازد. این رویکرد، که برخاسته از بینش‌های فلسفی ... بیشتر
بازیهای فکری-فلسفی فبک؛ چیستی، ویژگی‌ها و کارکردها
دوره 19، شماره 50 ، فروردین 1404، صفحه 506-528
چکیده
ضرورت ورود بازی‌ها به محتواهای آموزشی در مدارس، اخیراً روشن شده است. قابلیت‌هایی در بازی‌ها شناخته شده که می‌تواند موجب تسهیل آموزش و ترغیب دانش‌آموزان به مشارکت در فعالیت‌های آموزشی شود. برنامه ... بیشتر
گذار از عدالت اخلاقی به عدالت حقوقی و تعریف جدیدی از دولت سیاسی در فلسفه ارسطو
دوره 19، شماره 50 ، فروردین 1404، صفحه 529-549
چکیده
در این مقاله نگارنده سعی در توضیح امری کمتر دیده شده در اندیشه اخلاقی و سیاسی ارسطو را دارد که همان بعد حقوقی است که ارسطو اتفاقاً بین اخلاق و سیاست در جهت پیوند این دو در فصل پنجم کتاب اخلاق نیکوماخوس ... بیشتر