بررسی مقایسه‌ای و انتقادی مفهوم آزادی در اندیشه کانت و هایدگر

نوع مقاله : مقاله علمی- پژوهشی

نویسندگان

دانشجوی دکتری فلسفه، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران

چکیده

آزادی به یک معنا از مهمترین مفاهیم تاریخ فلسفه به شمار می­رود که نقش بنیادین در اندیشه فلاسفه دارد؛ اما مانند بسیاری از مفاهیم دیگر، برای بقا در شرایط جدید نیازمند بازتوصیف است. بر این اساس مقاله حاضر درصدد است ضمن بررسی مقایسه­ای دیدگاه کانت و هایدگر، برخی انتقادهای جدی به آنها را مورد توجه قرار دهد تا گامی هر چند مقدماتی در جهت بازتوصیف مفهوم آزادی برداشته باشد. کانت آزادی را امری فراپدیداری و خصیصۀ بنیادی سوژه دانسته و آن را بنیاد اخلاق معرفی می­کند. او معنای ایجابی آزادی را که در سایۀ اجتماعی شدن انسان فرصت ظهور می­یابد برمی­گزیند و آن را پایۀ اندیشۀ خویش قرار می­دهد؛ اما باید گفت که اولا درست است که قوانین اخلاق از ما صادر می­شود، ولی عمل کردن و نکردن به آنها اختیاری است. ثانیا آدمی بیشتر محصولی اجتماعی است تا نتیجه صورت محض قانون اخلاقی و قاعده امتناع اجتماع نقیضین. در مقابل، هایدگر معتقد است دازاین عین فراروی از خویش و برون‌ایستی و استعلای وجودی است و این اساس آزادی است. از این رو اگزیستانسِ(برون‌ایستی) دازاین ذاتا عین آزادی است. اما اولا روش هایدگر در توصیف نحوه وجود انسان نسبت به شیوه زندگی خنثی است. ثانیا دیدگاه هایدگر در باب آزادی نه کمکی برای آزاد زیستن می­کند و نه راهکاری برای آن نشان می­دهد. ثالثا این دیدگاه نقش دیگری و جامعه در آزاد زیستن را نادیده گرفته و تنها بر فرد دازاین تکیه می­کند. رابعا آزادی نسبتی با خشنودی و شادی ندارد.بنابر این آزادی نه به معنای رها شدن از جبرگرایی علی‌ـمعلولی، بلکه به معنای ناپوشیده‌ساختن است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Comparative and Critical Study of the Concept of Freedom in the thought of Kant and Heidegger

نویسندگان [English]

  • Issa Mousazadeh
  • Ali Aghaiepour
  • Mostafa Abedi Jigheh
PhD Candidate of Philosophy, University of Tabriz, Tabriz, Iran
چکیده [English]

In a sense, freedom is one of the most important concepts in the history of philosophy, which plays a fundamental role in the thought of philosophers, but like many other concepts, it needs to be redefined in order to survive in new conditions. Based on this, this article aims to compare Kant's and Heidegger's viewpoints and take some serious criticisms into consideration in order to take a preliminary step towards redefining the concept of freedom. Kant considers freedom to be a metaphenomenal matter and a fundamental characteristic of the subject. And he introduces it as the foundation of ethics. He chooses the positive meaning of freedom that emerges in the shadow of human socialization and makes it the basis of his thought. But it must be said that firstly, it is true that moral laws are issued by us, but acting on them is optional. Secondly, a person is more a social product than the result of the pure form of the moral law and the rule of refusal of the society of contrarians. On the contrary, Heidegger believes Dasein is the essence of transcending itself and existential transcendence, and this is the basis of freedom. Therefore, the (external) existence of Dasein is essentially the essence of freedom. But first of all, Heidegger's method in describing the way of human existence is neutral towards the way of life. Second, Heidegger's view on freedom does not help to live freely, nor does it show a solution for it. Thirdly, this view shows another role and society in living freely ignores and relies only on the individual Dasein. Fourthly, freedom has no relationship with satisfaction and happiness. Therefore, freedom does not mean getting rid of causal-disabled determinism, but it means making it naked.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Kant
  • Heidegger
  • freedom
  • self-discipline
  • metaphenomenal matter
  • extroversion

مراجع

اشتراوس، لئو. (1393). فلسفه سیاسی چیست، ترجمه فرهنگ رجایی، تهران: انتشارات علمی فرهنگی.
افلاطون. (1380). مجموعه آثار،  ترجمه محمدحسن لطفی، چاپ سوم، ج1، تهران: شرکت سهامی انتشارات خوارزمی.
انجیل عیسی مسیح. (2010). ترجمه هزاره نو (فارسی)، انگلستان: انتشارات ایلام.
بیزر، فردریک. (1396). هگل، ترجمه سید مسعود حسینی، چاپ سوم، تهران: انتشارات ققنوس.
بیمل، والتر. (1381). بررسی روشنگرانة اندیشه‌های مارتین هایدگر، ترجمه بیژن عبدالکریمی، تهران: نشر سروش.
دکارت، رنه. (1390الف). انفعالات نفس، فلسفۀ دکارت، ترجمه منوچهر صانعی­دره­بیدی، چاپ دوم، تهران: انتشارات بین‌المللی الهدی.
دکارت، رنه. (1390ب). اصول فلسفه، فلسفۀ دکارت، ترجمه منوچهر صانعی­دره­بیدی، چاپ دوم، تهران: انتشارات بین‌المللی الهدی.
سیف، سید مسعود. (1389). نقش آزادی در فلسفه اخلاق کانت، متافیزیک، 2(7-8): 92-79.
کاسیرر، ارنست. (1385). اسطوره و دولت، ترجمه یدالله موقن، تهران: انتشارات خوارزمی.
کانت، امانوئل. (1392). نقد قوه حکم، ‌ترجمه عبدالکریم رشیدیان، چاپ هفتم، تهران: نشر نی.
کانت، امانوئل. (1394الف). بنیاد مابعد­الطبیه اخلاق، ترجمه حمید عنایت؛ علی قیصری،  چاپ دوم، تهران: انتشارات خوارزمی.
کانت، امانوئل. (1394ب). رشد عقل، ترجمه منوچهر صانعی دره­بیدی، چاپ سوم، تهران: انتشارات نقش و نگار.
کانت، امانوئل. (1395). نقد عقل عملی، ترجمه انشاالله رحمتی، چاپ پنجم، تهران: انتشارات سوفیا.
فروم، اریک. (1399). گریز از آزادی، ترجمه عزت‌الله فولادوند، چاپ 22، تهران: انتشارات مروارید.
مک‌کواری، جان. (1397). هایدگر و مسیحیت، ترجمه شهاب‌الدین عباسی، تهران: نشر کتاب پارسه.
معلمی، حسن. (1388). نگاهی به معرفت­شناسی در فلسفه غرب، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
کرد نوغانی، مهدی. (1395). گلاسنهایت و مسئله اراده در اندیشه هایدگر، پژوهش‌های فلسفی، 10(18): 307-283. 
هایدگر، مارتین. (1389). هستی و زمان، ترجمه عبدالکریم رشیدیان، تهران: نشر نی.
هایدگر، مارتین. (1383). متافیزیک چیست؟ ترجمه سیاوش جمادی، تهران: نشر ققنوس.
هایدگر، مارتین. (1390). نامه درباره انسان‌گرایی در: از مدرنیسم تا پست مدرنیسم، ویرایش عبدالکریم رشیدیان، تهران: نشر نی.
هایدگر، مارتین. (1400). گفتاری در باب تفکر: گلاسنهایت، ترجمه سامی آستان، تهران: انتشارات شوند
Kant, Emmanuel. (2014A). Ethical Post-Medicine Foundation, Translated by Hamid Enayat; Ali Qeisari, 2nd edition, Tehran: Kharazmi Publications. (in persian)
 Beiser, Frederick. (2016). Hegel, Seyyed Masoud Hosseini, 3rd edition, Tehran: Qoqnoos Publications. (in persian)
Bimel, Walter. (2002). Enlightenment Review of Martin Heidegger's Thoughts, translated by Bijan Abdulkarimi, Tehran: Soroush Publishing House. (in persian)
Cassirer, Ernst. (2006). Myth and Government, Translated by Yadullah Moqen, Tehran: Kharazmi Publications. (in persian)
Descartes, Rene. (2011A). The Passiveness of the Soul, translated by Manouchehr Saneini-Darhabidi, 2nd edition, Tehran: Al-Hoda International Publications. (in persian)
Descartes, Rene. (2011b). Principles of Philosophy, translated by Manouchehr Sanei-Dara-Bidi, 2nd edition, Tehran: Al-Hoda International Publications. (in persian)
Fromm, Eric. (2019). Escape from Freedom, Translated by Ezzatullah Fouladvand, 22nd edition, Tehran: Morvarid Publications. (in persian)
Guignon, Charles. (2011). Heidegger’s Concept of Freedom, in: Interpreting Heidegger, Critical Essays, Cambridge University,
Heidegger, Martin. (1962). Kant and the Problem of Metaphysics, Bloomington,
Heidegger, Martin. (1969). The Essence of Reasons, Eveaston,
Heidegger, Martin. (2002) The Essence of Human Freedom: an introduction to philosophy, translated by Ted Sadler, Continuum,
Heidegger, Martin. (2004). What is Metaphysics, translated by Siavash Jamadi, Tehran: Qoqnoos. (in persian)
Heidegger, Martin. (2010). Being and Time, translated by Abdulkarim Rashidian, Tahram: Ney Publishing. (in persian)
Heidegger, Martin. (2011). Letter on Humanism. in: From Modernism to Postmodernism, edited by Abdulkarim Rashidian, Tehran: Ney Publishing. (in persian)
Heidegger, Martin. (2021). A Speech about Thinking: Glassenheit, Translated by Sami Astan, Tehran: Shavand Publications. (in persian)
Kant, Emmanuel. (2012). Critique of the Power of Judgment, translated by Abdulkarim Rashidian, 7th edition, Tehran: Ney Publishing. (in persian)
Kant, Emmanuel. (2014b). Roshd Aql, Translated by Manouchehr Sanei Darehbidi, 3rd edition, Tehran: Naqsh and Negar Publications. (in persian)
Kant, Emmanuel. (2015). Criticism of Practical Reason, translated by Inshallah Rahmati, 5th edition, Tehran: Sophia Publications. (in persian)
Maitland, Jeffrey. (1992). Ontology of Appreciation: Immanuel Kant Critical Assessment, Vol. III, London and New York 
McQuarrie, John. (2017). Heidegger and Christianity, translated by Shahabuddin Abbasi, Tehran: Ketab Parse Publishing. (in persian)
Moalemi, Hassan. (2010). A Look at Epistemology in Western Philosophy, Tehran: Farhang and Islamic َndisheh Research Institute. (in persian)
Kord Noghani, Mehdi. (2015). Glasenheit and the Problem of Will in Heidegger's Thought, Philosophical Investigations, 10(18): 283-307. (in persian)
Plato (2001). Collection of Works, translated by MohammadHassan Lotfi, 3rd edition, Vol. 1, Tehran: Kharazmi Publishing Company. (in persian)
Robinson, Charles. (2009). Martin Heidegger’s Critique of Freedom, Boston College,
Seif, Seyyed Massoud. (2010). The Role of Freedom in Kant's Moral Philosophy, Metaphysics, 2(7-8): 79-92. (in persian)
Strauss, Leo. (2014). What is Political Philosophy?
The Gospel of Jesus Christ. (2002). translated by New Millennium, United Kingdom: Ilam Publications. (in persian)
Wittgenstein, Ludwig. (1958). Philosophical Investigations, Translated by G. E. M. Anscombe. Oxford.
ارسال نظر در مورد این مقاله
CAPTCHA Image
مجله پژوهش های فلسفی
دوره 16، شماره 39 - شماره پیاپی 39
شماره 39، تابستان ۱۴۰۱ (ویژه نامه فلسفه تعلیم و تربیت 1)
شهریور 1401
صفحه 643-657

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار