نوع مقاله : مقاله علمی- پژوهشی

نویسندگان

• محمدمهدی اردبیلی ¹
• علیرضا آزادی ²

¹ دانشجوی دکتری فلسفه، دانشگاه تبریز

² استادیار گروه فلسفه، دانشگاه تبریز

چکیده

هرچند هگل نخستین کسی نبود که پای تاریخ را به فلسفه باز کرد، اما بی‌تردید جایگاه تاریخ در متافیزیک تا پیش از هگل هیچ گاه چنین والا نبوده است. هگل تاریخ را وارد جوهر و جهان کرد، به این معنا که جوهر ذاتا پدیده‌ای تاریخی است و تاریخ همانا تجلی روح جهان است. تقریبا صد سال پس از هگل، فیلسوف دیگری سربرآورد که به تعبیری مفهوم تاریخ و رابطۀ آن با هستی را احیاء کرد. وی تلقی غیرتاریخی پدیدارشناسی استادش هوسرل (صرف‌نظر از نوشته‌های واپسین هوسرل) را به نوعی پدیدارشناسی تاریخمند بدل ساخت و برای دازاین، یعنی یگانه راه مواجهه با حقیقت هستی، ذاتی تاریخی قائل شد. به اختلافات و اشتراکات هگل و هایدگر بر سر مفهوم تاریخ و تاریخ‌مندی تاکنون بسیار پرداخته شده است. اما ریشۀ تمام این مباحث، یعنی نگاه این دو متفکر به مفهوم «زمان» عمدتاً کمتر مورد توجه قرار گرفته است. مقالۀ پیشِ رو ابتدا می‌کوشد تا تبیینی تقریبی از رویکرد هگل و هایدگر نسبت به مفهوم «زمان»، به دست دهد. سپس با اشاره به انتقادات هایدگر بر هگل (به ویژه برداشت هگل از زمان) در انتهای کتاب هستی و زمان، بکوشد تا در حد توان هگل را از برخی از این انتقادات مبرا کند و حتی برخی از آنها را در خصوص خود فلسفۀ هایدگر وارد بداند.

کلیدواژه‌ها

• زمان
• دازاین
• هستی و زمان
• پدیدارشناسی روح

عنوان مقاله [English]

Hegel, Heidegger and the Problem of Time

نویسندگان [English]

• Mohammad Mahdi Ardebili ¹
• Alireza Azadi ²

¹ PhD Candidate of Philosophy, University of Tabriz

² Assistant Professor of Philosophy Department, University of Tabriz

چکیده [English]

The stance of history in Metaphysics has never been as elevated as it is after Hegel, although Hegel was not the first to bring the issue of ‘history’ into the arena of philosophy. Hegel entered ‘history’ into the ‘substance’ and the world, holding that ‘substance’ is an essentially historical phenomenon, while History is nothing but the manifestation of the world’s spirit. Almost a hundred years after Hegel, another philosopher emerged who, in one sense, revived the notion of ‘history’ and its relationship with the Being. He altered Husserl’s non-historical phenomenology (notwithstanding his final writings) into a historical phenomenology and believed in a historical essence for Da-sein which, according to him, is the only way to deal with the truth of Being. The points of convergence and divergence between Hegel and Heidegger on history and historicity have by far been the subject of a hot dispute. But the root of all these discussions, i.e. the two thinker’s approach to the concept of ‘time’ is often taken for granted. The present article tends to provide an approximate account of Hegel and Heidegger's approaches to the concept of ‘time’. Then, referring to Heidegger's critique of Hegel (especially Hegel's conception of time) in the final chapter of Being and Time, this paper equally attempts to acquit Hegel of these criticisms, and even turn some of these critiques back to Heidegger's philosophy.

کلیدواژه‌ها [English]

• time
• Da-sein
• Being and Time
• Phenomenology of Spirit