نسبت زیبایی شناسی و عقلانیت ارتباطی؛ منطق زیبایی‌شناسانه «عقلانیت ارتباطی» در اندیشه هابرماس و نسبت آن با «نقد قوه حکم» کانت و «هنر مدرن» آدورنو

نوع مقاله : مقاله علمی- پژوهشی

نویسنده

استادیار پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی

چکیده

این مقاله در پی توضیح مبنای زیبایی شناختی نگرش هابرماس به «عقلانیت ارتباطی» است. مطابق مدعا تعریف کانت در مبحث نقد قوه حکم خود از امر زیبا، و توضیح وی از قضاوت ذوقی و زیبایی شناسانه، به فهم ابعاد ژرف تر رویکرد هابرماس به «عقلانیت ارتباطی» و مقوله کنش ارتباطی و زبانی می انجامد؛ هم چنان که توجه به پرسش های مطرح در مکتب انتقادی فرانکفورت و دیدگاه های آدورنو در توضیح جریان از خودبیگانه شدن انسان مدرن و جایگاه هنر نیز به فهم انگیزه انتقادی هابرماس از موقعیت آدمی در جهان امروز و دلایل توجه وی به عقلانیت ارتباطی مدد می رساند. گام دیگر نوشتار توضیح تفاوت های هابرماس با آدورنو، در توجه اولی به عقلانیت ارتباطی و توجه دومی به «هنر مدرن»، است؛ توضیحی که به شناسایی موثرتر سرشت زبانی رویکرد هابرماس به حوزه عمومی می انجامد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Aesthetic logic of Communicative Rationality in Habermas’s Thoughts and Its Relation with Kant's Critique of the Power of Judgment and Adorno's Modern Art

نویسنده [English]

  • Abdolamjeed Moballeghi
Assistant Professor, Islamic Sciences and Culture Institute (ISCA)
چکیده [English]

This paper aims to provide an aesthetic foundation for Jürgen Habermas’s theory of “Communicative Rationality”. It argues that Immanuel Kant's “Critique of the Power of Judgment” and his unique understanding of aesthetics is efficiently useful in illustrating the logic beyond that Habermas’s innovative theory of communicative rationality. Also it investigates the claimed relation between Theodor Adorno’s explanation of modern art and Habermas’s solutions for getting over the unwelcomed self-alienation process within the contemporary society. Finally it suggests that Adorno’s attention to independent art, unlike Kant’s explanation of aesthetics, is not helpful in shedding light on hidden aesthetic aspects of “communicative rationality”.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Jürgen Habermas
  • Immanuel Kant
  • Theodor Adorno
  • Communicative Rationality
  • Aesthetic
  • Modern Art

مراجع

  • احمدی، بابک. (1375)، حقیقت و زیبایی. تهران: نشرمرکز.
  • بشیریه، حسین. (1378)، نظریه­های جدید در علوم سیاسی. تهران: موسسه نشر علوم نوین.
  • ژولین، فروند. (1372)، نظریه­های مربوط به علوم انسانی. ترجمه: محمد علی کاردان. تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
  • پالمر، ریچارد. (1377)، هرمونتیک. ترجمه: حنایی کاشانی. تهران: هرمس.
  • کانت، امانوئل. (1377)، نقد قوه حکم. ترجمه: رشیدیان. تهران: نشر نی.
  • فوکو، میشل. (1375)، این یک چپق نیست. ترجمه: مانی حقیقی، تهران: مرکز.
  • مهرگان، امید (مترجم). (1382)، گزیده نوشته­هایی در باب زیبایی­شناسی از والتر بنیامین، هربرت مارکوزه و تئودور آدورنو. تهران: گام نو.
  • نوذری، حسینعلی. (1381)، هابرماس. تهران: چشمه.
  • وایت، استیون. (1380)، خرد عدالت و نوگرایی: نوشته­های اخیر یورگن هابرماس. ترجمه: محمد حریری اکبری ، تهران: قطره.
  • Adorno, Theodor. (2004), Aesthetic Theory. Ed and trans. Robert Hullot-Kentor. London: Continuum.
  • Cooke, Maeve. (1997), Language and Reason: A Study of Habermas's Pragmatics. Cambridge, Mass, and London: MIT Press.
  • Delanty, Gerard. (2000), Modernity and Postmodernity: Knowledge, Power and the Self. London: SAGE Publications.
  • D'Entrèves, Maurizio Passerin and Benhabib, Seyla (Eds). (1997), Habermas and the Unfinished Project of Modernity: Critical Essays on the Philosophical Discourse of Modernity. Cambridge, Mass: MIT Press.
  • Guilherme, Manuela. (2002), Critical Citizens for an Intercultural World: Foreign Language Education as Cultural Politics. Clevedon: Multilingual Matters.
  • Gutting, Gary. (1999), Pragmatic Liberalism and the Critique of Modernity. Cambridge: Cambridge University Press.
  • Heller, Agnes. (2011) Aesthetics and Modernity: Essays. Lanham MD: Lexington Books.
  • Karatani, Kojin. (2005), Transcritique: On Kant and Marx. Cambridge, MA: MIT Press.
  • Kant, Immanuel. (2008), The Critique of Judgement. Radford, VA: Wilder Publications.
  • Marx, Karl. (1970), Critique of the Gotha Program (Marx/Engels Selected Works, Volume Three. Moscow: Progress Publishers.
  • O'Connor, Brian. (2012), Adorno, New York: Routledge.
  • Thornhill, Chris. (2007), German Political Philosophy: The Metaphysics of Law. Abingdon, Oxon: Routledge.
  • Ward, Graham. (2005), Cultural Transformation and Religious Practice. Cambridge: Cambridge University Press.
  • Wiggershaus, Rolf. (1995), The Frankfurt School: Its History, Theories, and Political Significance (Studies in contemporary German social thought). Michael Robertson. Cambridge, Mass.: MIT Press.
ارسال نظر در مورد این مقاله
CAPTCHA Image
مجله پژوهش های فلسفی
دوره 8، شماره 15 - شماره پیاپی 15
مقالات
آذر 1393
صفحه 91-110

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار