رویکرد نقدی ابن رشد از حدود کاربرد عقل و حضور آن در تفکر فلسفی غرب

نوع مقاله : مقاله علمی- پژوهشی

نویسنده

دانشجوی دکتری فلسفه تربیت، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه

چکیده

اصالت عقل ابن­رشد یکی از مؤلفه­های تأثیر­گذار در تفکر فلسفی مغرب‌زمین بوده است و نقد عقلانی حدود به کارگیری عقل یکی از جنبه­های محوری عقل­گرایی وی می­باشد. تحقیق حاضر بر آن بوده است تا امتداد جنبه مذکور را در تفکر فسلفی غرب بررسی نماید و به‌این پرسش پاسخ دهد که آیا نقادی حدود کاربرد عقل ابن‌رشد در تفکر فلسفی غرب حضور داشته است؟ با استفاده از روش تحلیل محتوی و تبارشناسی پاسخ این پرسش داده شده است. ابن­رشد می­گوید استفاده از قواعد عقلی در برخی موارد متعالی مانند علم الهی، موجب خطای آن می‌شود. از این رو بایستی محدوده عقل را روشن ساخت و ابن­رشدیان نیز در پیروی از وی حدود کاربرد عقل را نقادی می نمایند و مدارس فکری اسکوتیسم و اوکامیسم نیز چنین رویه را اتخاذ می­نمایند که‌این نگرش از طریق آن­ها در فیلسوفان دوره جدید اروپا امتداد پیدا می­کند و این تفکر حضور فلسفی دارد. بررسی حاضر می­تواند علاوه بر تبارشناسی نقادی، حدود کاربرد عقل، نمایش‌گر نقطه التقای فیلسوفان اسلامی و غربی باشد و به درک متعامل این دو رویکرد کمک نماید.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Critical approach of Averroes about the use of reason and its Presence in the western philosophical thinking

نویسنده [English]

  • Sajjad Yousefi
PhD Candidate of Philosophy of Education, Research Institute of Hawzeh and University
چکیده [English]

Averroes’ Rationalism is one of the influential components of the Western philosophy. One of the central aspects of his rationalism is his criticism of the limits of using the reason. This study has been reviewed the deep of this criticism and its presence in the philosophical thought of the West. The research method, on the one hand, is analyzing the content and the genealogy of the issue on the other hand. Here I try to clarify the Islamic and Western philosophy relationship in this case, and the interactions between both approaches.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Averroes
  • Averroeism
  • scutism
  • ochamism
  • renaissance
  • rationalism

مراجع

  • ابن­رشد، محمد (1987)، تهافت التهافت، بیروت، چاپ اول، دارالشرق.
  • ابن­رشد، محمد (1380)، تلخیص مابعدالطبیعه، چاپ دوم، تهران، حکمت.
  • ابن­رشد، محمد (1988الف)، کشف المنهاج، قاهره.
  • ابن­رشد، محمد (1988ب)، فصل المقال، قاهره.
  • ابن­رشد، محمد (1994)، السماع الطبیعی، چاپ اول، بیروت، دارالفکر.
  • ایلخانی، محمد (1382)، تاریخ فلسفه در قرون وسطی و رنسانس، تهران، سمت.
  • بارکلی، جرج (1375)، رساله در علوم انسانی، ترجمه منوچهر بزرگمهر، تهران، مرکز دانشگاهی.
  • بدوی، عبدالرحمن (1979)، فلسفه العصور الوسطی، بیروت.
  • برنر، ویلیم اج (1380)، عناصر فسلفه جدید، ترجمه حسین سلیمانی، چاپ اول، تهران، حکمت.
  • جهانگیری، محسن (1383)، احوال و آثار فرانسیس بیکن، تهران، قطره.
  • حکاک، محمد (1380)، تحقیق در آرای معرفتی، چاپ اول، هیوم، تهران، مشکات.
  • دکارت، رنه (1376)، قواهد هدایت ذهن، ترجمه‌ی منوچهر صانعی، چاپ اول، تهران، الهدی.
  • دکارت، رنه (1367)، اصول فلسفه، ترجمه‌ی منوچهر صانعی، چاپ اول، تهران، الهدی.
  • دکارت، رنه (1369)، تأملات اولی، ترجمه‌ی احمد احمدی، چاپ دوم، تهران، مرکز دانشگاهی.
  • دکارت، رنه (1342)، گفتار در روش، ترجمه‌ی محمدعلی فروغی، تهران، سازمان کتاب­های سین.
  • رنان، ارنست (1957)، ابن­رشد و الرشدیه، ترجمه‌ی عادل زعیتر، قاهره، داراحیاء الکتب العربیه.
  • لاسکم، دیوید (1380)، تفکر در دوره قرون وسطی، ترجمه‌ی محمدسعید حنایی کاشانی، چاپ اول، تهران، قصیده.
  • لاک، جان (1339)، تحقیق در فهم بشر، ترجمه رضازاده شفق، تهران، دانشگاه تهران.
  • Arnaldez, Roger (2000, Averroes a Rational Islam, trans. David Straight, New York, Notre Dam.
  • Bazan, B. Carlos (2006) A Companion to Philosophy in the middle Ages, Edit. Jorg J. E. & Racer Timothy, New York, Kingdom University.
  • Gilson, Etienne (1962) Medival Philosophy, Random House.
  • Ross, James F. and Bates, Todd (2003) The Cambridge Companion to Duns Scouts, Edit. Thomas Williams, London, Cambridge University.
  • Mclintock, Stuart) 1987( ”Averroes” in Encyclopedia of Philosophy Paul Edwards, London.
ارسال نظر در مورد این مقاله
CAPTCHA Image
مجله پژوهش های فلسفی
دوره 8، شماره 15 - شماره پیاپی 15
مقالات
آذر 1393
صفحه 167-181

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار