جایگاه تجربه در پارادایم کوهن

نوع مقاله : مقاله علمی- پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه فلسفه، دانشگاه اصفهان

چکیده

بر اساس روش تاریخی کوهن اکتشاف و دادة تجربی در تحقق پارادایم علمی و توسعة علمی عادی نقشی قاطع ندارند. اکتشاف رویدادی فردی و دفعی نیست. بلکه میراثی جمعی است که از اختراع جدا نیست. دادة تجربی نیز مانند اکتشاف متأثر از پارادایم و آموزش جمعی است. از سوی دیگر کوهن تعین نظریه به واسطة تجربه را ناممکن می‌داند و استدلال می‌کند که برای تبیین هر مشاهده‌ای نظریه‌های متعددی قابل فرض است که همگی به یک اندازه با آن سازگارند. ولی خواهیم دید که اگر مشاهده متأثر از نظریة خاصی باشد آنگاه نمی‌تواند به طور همزمان با نظریه‌های رقیب سازگار باشد. در نهایت اینکه کوهن پارادایم را پیش‌شرط ادراک می‌داند و تمایز مشاهده-نظریه و تمایز اکتشاف- اختراع را انکار می‌کند، زمینه‌ساز نوعی نسبی‌گرایی است که تا حوزة وجود‌شناسی امتداد دارد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The role of experience in Kuhn’s paradigm

نویسنده [English]

  • Reza Sadeghi
Assistant
چکیده [English]

In Kuhn’s historical method there is no distinctive role for discovery and empiric data in emergence of scientific paradigm and development of normal science. Discovery is not an individual and unespected event. It is a social legecy and has no distinctive border with invention. like discovery, the empiric data is determined by paradigm and social education. In other hand Kuhn thinks that theory cannot be determined by observation and that for each observation a plural of theories are imaginable which all of them are consistant with that experience. In this essay we will argue that if an observation is theary laden it cannot be consistant with inconsistant theories, and that Kuhn’s view that paradigm is the precondition of any perception and his denying of observation-theory and discovery-invention distnctions are main backgrounds for a kind of relativism which include ontology.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Kuhn
  • paradigm
  • empiricism
  • empiric data
  • discovery
  • relativism

مراجع

  • دکارت، رنه.(1367)، گفتار در روش راه بردن عقل، ترجمه­ی محمدعلی فروغی، چاپ در فروغی، محمدعلی، سیر حکمت در اروپا، تهران، انتشارات زوار، صص. 211-288.
  • راسل، رابرت و دیگران.(1384) ، فیزیک، فلسفه و الهیات، ترجمه­ی همایون همتی، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه­ی اسلامی،‌تهران.
  • زیباکلام، سعید.(1384) ، معرفت‌شناسی اجتماعی: طرح و نقد مکتب ادینبورا، تهران، سمت.
  • کلارک، و. ن.، «آیا الهیاتی طبیعی امروز نیز امکان‌پذیر است؟‌در راسل، رابرت و دیگران، 1384، فیزیک، فلسفه و الهیات، ترجمه­ی همایون همتی، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه­ی اسلامی،‌تهران، صص. 193-234.
  • کوهن،‌ تامس.(1390) ، ساختار انقلاب­های علمی، ترجمه سعید زیباکلام، تهران، سمت.
  • کوهن،‌ تامس.(1392)، تنش جوهری: جستارهایی درباره­ی دگرگونی و سنت علمی، ترجمه علی اردستانی، تهران، نشر رخداد نو.
  • لازی، جان.(1385)، درآمدی تاریخی به فلسفه­ی علم، ترجمه­ی دکتر علی پایا، تهران، سمت.
  • Gattei, Stefano,(2008), Thomas Kuhn’s “Linguistic Turn” and the Legacy of Logical Empiricism: Incommensurability, Rationality and the Search for Truth, Ashgate ebooks
  • Grandy, Richarde,(2003), “Kuhn’s World Changes” in Nickles, Thomas(ed.), 2003, Thomas Kuhn, Cambridge, Cambridge University press,(ed.) pp. 246-260.
  • Kuhn, Thomas S.,(1963), The Structure of Scientific Revolutions, Chicago: University of Chicago Press.
  • Kuhn, Thomas S.,(1970), “Reflections on my Critics”, in Lakatos, Musgrave(eds) Criticism and the Growth of Knowledge, Cambridge: Cambridge UniversityPress, pp. 231–278.
  • Kuhn, Thomas S,(2000), the Road sinceStructure. Philosophical Essays, 1970–1993, with an Autobiographical Interview, edited by James Conant and John Haugeland, Chicago–London: University of Chicago Press
  • Lakatos, Imre, and Alan Musgrave, eds.(1970). Criticism and the Growth of Knowledge. Cambridge: Cambridge University Press.
  • Lakatos, Imre, Falsification and the methodology of scientific research programmes, in Lakatos, Imre, and Alan Musgrave, eds. 1970, pp. 91-197.
  • Psillos, stathis and curd, martin,(2008), The Routledge Companion to Philosophy of Science, Routledge, New York.
  • Quine, W. V., On Empirically Equivalent Systems of the World , Erkenntnis, 9(1975) p.313-328
  • Sankey, Howard,(1993), “Kuhn's Changing Concept of Incommensurability”, The British Journal for the Philosophy of Science, Vol. 44, No. 4.(Dec., 1993), pp. 759-774.
ارسال نظر در مورد این مقاله
CAPTCHA Image
مجله پژوهش های فلسفی
دوره 8، شماره 15 - شماره پیاپی 15
مقالات
آذر 1393
صفحه 25-44

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار