تراکتاتوس ؛ آغاز رویکرد درمانی ویتگنشتاین به فلسفه

نوع مقاله : مقاله علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری فلسفه، دانشگاه تبریز

2 دانشیار گروه فلسفه، دانشگاه علامه طباطبائی

چکیده

ویتگنشتاین اندیشمندی است که از سویی فلسفه را مولِّد آشفتگی ذهنی می‌داند و از سوی دیگر فیلسوف را در مقام یک درمانگر می‌خواهد. این نگرش دوسویه نسبت به فلسفه، از تراکتاتوس آغاز می‌شود و سپس با قول به تنوع شیوه‌های درمان به دوره‌ی دوم حیات فکری وی تسرّی پیدا می‌کند. اخیراً، اغلب مفسران پوزیتیویستی ویتگنشتاین از خاستگاه­های رویکرد درمانگری ویتگنشتاین در تراکتاتوس غفلت ورزیده و صرفاً این رویکرد را در دوره­ی دوم اندیشه­ی او به­ویژه به رساله­ی پژوهش‌های فلسفی محدود ساخته­اند. در این مقاله، درصدد رفع این ابهام و نشان دادن ریشه­های رویکرد درمانگرای ویتگنشتاین در رساله­ی تراکتاتوس برآمده­ایم. از آن­جایی که ذکر «نشانه» یا نشانه‌های بیماری ناشی از تفکر فلسفی و مرحله‌ی «تشخیص» آن، به‌عنوان مقدمات «درمان» لحاظ می‌شوند، ابتدا «نشانه»، «تشخیص» و سرانجام رویکرد «درمانی» ویتگنشتاین نسبت به فلسفه در تراکتاتوس را با تأکید بر ارزش درمانی وضوح مورد بررسی قرار خواهیم داد و سپس به برخی از دلایلی که سبب غفلت از رویکرد درمانی تراکتاتوس شده است، به طور گزیده اشاره خواهیم کرد. بدین ترتیب نشان خواهیم داد که او از آغاز تفکر فلسفی خویش به این رویکرد باور داشته و در پژوهش­های فلسفی صرفاً آن را به زبان روزمره بیان کرده است. در این مقاله همچنین پرده از محدودیت رویکرد درمانگرای ویتگنشتاین به فلسفه برخواهیم داشت.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Tractatus; The beginning of Wittgenstein's therapeutic approach to philosophy

نویسندگان [English]

  • Sahar Rouhani 1
  • Yousef Nozohour 2
1 PhD Candidate of Philosophy, University of Tabriz
2 Associate Professor of Philosophy Department, Allameh Tabatabaei University, Tehran
چکیده [English]

Wittgenstein is a thinker who considers philosophy as generator of mental confusion on the one hand, and on the other hand desires philosopher as therapist. This two- sided attitude to philosophy, begins with Tractatus and then admitting the various therapeutic methods, reaches to the second period of his life. Recently, most of Wittgenstein's positivist commentators have neglected from Wittgenstein's therapeutic approach origins and have only limited this approach in second period of his thought especially to Philosophical Investigations. In this essay, we have tried to clarify this obscurity and to indicate the roots of Wittgenstein's therapeutic approach in Tractatus. Since mentioning "symptom" or symptoms of mental confusion resulting from philosophical thinking and stage of its "diagnosis" is considered as preparations of therapy, we will survey "symptom", "diagnosis" and finally Wittgenstein's therapeutic approach toward philosophy in Tractatus by emphasizing on therapeutic value of clarity and then will point out some reasons causing negligence to Tractatus therapeutic approach. In this way, we will show that from beginning of his philosophical thinking, he has believed in this approach and in Philosophical Investigations has just declared it in the everyday language. In this essay, we will also unveil restriction of Wittgenstein's therapeutic approach to philosophy.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Tractatus
  • Wittgenstein
  • Symptom
  • Diagnosis
  • Clarification
  • Therapy

مراجع

  • استرول، اورام. (1383)، فلسفه­ی تحلیلی در قرن بیستم، ترجمه فریدون فاطمی، تهران، نشر مرکز.
  • پورافکاری، نصرت­الله. (1380)، فرهنگ جامع روان­شناسی- روان­پزشکی، تهران، فرهنگ معاصر.
  • دکارت، رنه. (1376)، فلسفه­ی دکارت، ترجمه­‌‌ی منوچهر صانعی دره­بیدی، تهران، انتشارات بین­المللی الهُدی.
  • ویتگنشتاین، لودویگ. (1390)، «خطابه­ای در باب اخلاق»، در: ارغنون (شماره­16)، ترجمه­ مالک حسینی، تهران، سازمان چاپ و انتشارات.
  • Baker, Gordon. (2004), “Our Method of Thinking about Thinking” in: Wittgenstein's Method edited and introduced by Katherine J. Morris.
  • Fischer, Eugen. (2011), Philosophical Delusion and its Therapy, Routledge.
  • Gilmore, Richard Allen. (1999), Philosophical Health, Lexington Books.
  • Guillot, Marie. (2011), “Wittgenstein, Freud and the Therapy of Language: Recognizing the Perspicuous or Constructing Mythologies?” From the ALWS archives: A selection of papers from the International Wittgenstein Symposia in Kirchberg am Wechsel.
  • Mancia, Mauro. (2002), “Wittgenstein's Personality and His Relations with Freud's Thought” in: International Journal of Psycho- Analysis.
  • Peterman, James F. (1992), Philosophy as Therapy, State University of New York Press.
  • Putnam, Michael. (2011), “Therapy, Ethics and Religiosity: The Necessity of Conversion Included in Wittgenstein's Philosophical Therapy” in: Prometheus: Johns Hopkins Undergraduate Philosophy Journal.
  • Sharrock, Danielemoyal. (2007), “The good sense of nonsense: a reading of Wittgenstein's Tractatus as nonself- repudiating” The Royal Institute of Philosophy.
  • Wittgenstein, Ludwig. (2001), Tractatus Logico- Philosophicus, translated by D. F. Pears and B. F. McGuinness, Routledge.
  • Wittgenstein, Ludwig. (1958), Philosophical Investigations, translated by: G. E. M Anscombe, Basil Blackwell.
ارسال نظر در مورد این مقاله
CAPTCHA Image

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار