Journal of Philosophical Investigations

نوع مقاله : مقاله علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری فلسفه فیزیک، دانشگاه باقرالعلوم، قم، ایران.

2 استادیار گروه فلسفه‌،‌ موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)‌،‌ قم‌،‌ ایران

چکیده

ارتباط علم با مبانی و تأثیرپذیری آن از اندیشه و جهان‌بینی و چگونگی تأثیرپذیری علم از مبانی از مسائل مهم در فلسفه علم است. در دهه‌های اخیر به جهت بحثهای جدی در فلسفه علم و تأکید برخی فلاسفه علم بر جهت‌دار بودن علم و نیز تغییرات ارزشی در جوامع دینی‌،‌ این سئوال (ارتباط علم با جهان بینی) بصورت جدی‌تری مطرح شد و سخن از علم دینی در مقابل علم سکولار به میان آمد و نقش سکولاریسم در تولید علم طبیعی مدرن آشکارتر گردید. سکولاریسم که نوعی انحصارگرایی در حوزة هستی و شناخت‌ است با ورود به هر یک از حوزه‌های علمی‌،‌ تعریفی متفاوت از موضوع‌،‌ روش و هدف برای آن علم به ارمغان می‌آورد. بی‌شک این مکتب بر اساس جهان‌بینی خود‌،‌ مبانی و پیش‌فرض‌های علوم را تعریف می‌کند. این مقاله با روش تحلیلی ـ توصیفی نقش مبانی‌ و پیش‌فرض‌های سکولاریسم در جریان تکامل علم نوین را تبیین و بررسی کرده و تلاش نموده تا ماهیت سکولاریستی آن. را در موضوع‌،‌ روش‌،‌ ماهیت و در نتیجه پیامدهای سکولار آن بیان کند و نشان دهد که علم تنها امری برخاسته از تجربه نیست؛ بلکه تفکرات دانشمندان در جهت‌داری علم تأثیرگذارند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The Secular Nature of Modern Sciences

نویسندگان [English]

  • Ahad Ganjalikhani 1
  • Mahdi Meshki 2

1 PhD Candidate of Philosophy of Physics, Baqir Al-Olum University, Qom, Iran.

2 Assistant Professor of Philosophy Department, Imam Khomeini Educational and Research Institute, Qom, Iran

چکیده [English]

The relationship between science and its foundations and its influence on thought and worldview and how science is influenced by its foundations are important issues in the philosophy of science. In recent decades, due to serious discussions in the philosophy of science and the emphasis of some philosophers of science on the direction of science and value changes in religious societies, this question (the relationship between science and worldview) has been raised more seriously and religious science versus Secular science emerged and the role of secularism in the production of modern natural science became more apparent. Secularism, which is a kind of exclusivism in the field of existence and cognition, by entering each of the scientific fields, brings a different definition of the subject, method and purpose for that science. Undoubtedly, this school defines the principles and presuppositions of science based on its worldview. This article uses analytical-descriptive method to explain and study the role of the principles and presuppositions of secularism in the evolution of modern science and to try to express and show its secularist nature in its subject, method, nature and consequently its secular consequences. That science is not just a matter of experience, but that the thoughts of scientists influence the direction of science.

کلیدواژه‌ها [English]

  • natural science
  • secular science
  • secularism
  • principles of science
  • presuppositions
بابایی‌،‌ پرویز. (1374). فرهنگ اصطلاحات فلسفه‌،‌ تهران‌:‌ نگاه‌.
باربور‌،‌ ایان. (1388). علم و دین‌،‌ ترجمة بهاءالدین خرمشاهی‌،‌ چاپ ششم‌،‌ تهران‌:‌ مرکز نشر دانشگاهی.
باقری‌،‌ خسرو. (1382). هویت علم دینی, تهران‌:‌ وزارت ارشاد‌،‌ سازمان چاپ و انتشارات.
برت‌،‌ ادوین آرتور. (1367). مبادی مابعدالطبیعی علوم نوین‌، ترجمة عبدالکریم سروش‌،‌ چاپ سوم‌،‌ تهران‌:‌ شرکت انتشارات علمی فرهنگی.
برجانیان‌،‌ ماری. (1371). فرهنگ اصطلاحات فلسفه و علوم اجتماعی‌،‌ ج2‌،‌ ویراسته بهاء الدین خرمشاهی‌،‌ تهران‌،‌ موسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
برینر‌،‌ برت اف. (1375). سکولاریسم و دین‌،‌ ترجمة افروز اسلامی‌،‌ مجله نامة فرهنگ‌،‌ 22‌:‌ 52-48.
حسنی‌،‌ حمیدرضا و دیگران. (1386). علم دینی‌،‌ قم‌:‌ پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
دامپی‌یر‌،‌ ویلیام سیسیل. (1392). تاریخ علم‌، ترجمة عبدالحسین آذرنگ‌،‌ ویراست 3‌،‌ ویراستار حسین معصومی همدانی‌،‌ چاپ هشتم‌،‌ تهران‌:‌ انتشارات سمت.
رندال‌،‌ هرمن. (1363). سیر تکامل عقل نوین‌،‌ ج1‌،‌ ترجمه ابوالقاسم پاینده‌،‌ تهران‌:‌ انتشارات علمی و فرهنگی.
روسو‌،‌ پی‌یر. (1391). تاریخ علوم‌،‌ ترجمة حسن صفاری‌،‌ چاپ نهم‌،‌ تهران‌:‌ موسسة انتشارات امیرکبیر.
روسی‌،‌ پائولو. (1393). تاریخ پیدایش علوم جدید در اروپا‌، ترجمة بهاءالدین بازرگانی گیلانی‌،‌ ویراستار پروانه بیات‌،‌ تهران‌:‌ انتشارات سروش.
سروش‌،‌ عبدالکریم. (1379). علم چیست؟ فلسفه چیست؟‌،‌ چاپ هفدهم‌،‌ تهران‌:‌ موسسة فرهنگی صراط.
عبدالرحمن رجب‌،‌ ابراهیم. (1383). دورنمایی از بازسازی اسلامی علوم اجتماعی‌،‌ در مجموعه مقالات دانشگاه اسلامی‌،‌ ج1‌،‌ قم‌:‌ پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
عفیف عبدالفتاح‌،‌ طیاره. (1384ق). روح‌االدین الاسلامی‌،‌ بیروت‌:‌ دارالعلم للملایین.
فولادوند‌،‌ عزت‌الله. (1367). مقدمه فلسفه کانت‌،‌ نوشته اشتفان کورنر‌،‌ تهران‌:‌ خوارزمی.
کاپالدی‌،‌ نیکلاس. (1390). فلسفة علم (تکامل تاریخی مفاهیم علمی و پیامدهای فلسفی آنها)‌، ترجمة علی حقّی‌،‌ چاپ سوم‌،‌ تهران‌:‌ انتشارات سروش.
کوستلر‌،‌ آرتور. (1390). خوابگردها‌،‌ ترجمة منوچهر روحانی‌،‌ چاپ چهارم‌،‌ تهران‌:‌ شرکت انتشارات علمی فرهنگی.
کیوبیت‌،‌ دان. (1389). دریای ایمان‌،‌ ترجمة حسن کامشاد‌،‌ ویراستار هومن پناهنده‌،‌ چاپ چهارم‌،‌ تهران‌:‌ انتشارات طرح نو.
گلشنی‌،‌ مهدی. (1392). از علم سکولار تا علم دینی‌، چاپ ششم‌،‌ تهران‌:‌ پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
گلشنی‌،‌ مهدی. (1400). احیای توجه فیزیکدانان به فلسفه در دهه‌های اخیر‌،‌ پژوهش‌های فلسفی‌،‌ 15(37)‌:‌ 5-19.
مشکی‌،‌ مهدی. (1388). درآمدی بر مبانی و فرآیند شکل‌گیری مدرنیته‌،‌ چاپ اول‌،‌ قم‌:‌ انتشارات موسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی ره.
مصباح یزدی‌،‌ محمدتقی. (1392). رابطه علم و دین‌،‌ تحقیق و نگارش علی مصباح یزدی‌،‌ قم‌:‌ موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی ره.
میرباقری‌،‌ سید مهدی. (1378). جهت‌داری علوم از منظر معرفت‌شناسی‌،‌ قم‌:‌ پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
هاوکینگ‌،‌ استیون ویلیام. (1392). تاریخچة زمان‌،‌ ترجمة محمدرضا محجوب‌،‌ ویرایش جدید‌،‌ چاپ هجدهم‌،‌ تهران‌:‌ شرکت سهامی انتشار.
هوارد‌،‌ تد؛ ریفکین‌،‌ جان. (1389). جهان در سراشیببی سقوط‌،‌ ترجمه محمود بهزاد‌،‌ تهران‌:‌ سروش.
Bacon, Francis. (1985). The new organon and related writings; edit and introduction by Fulton H. Anderson, NewYork‌:‌ Macmillan,
Bagheri, Khosrow. (2003). The Identity of Religious Science, Tehran‌:‌ Ministry of Guidance, Printing and Publishing Organization. (in persian)
Bert, Edwin Arthur. (1988). The Metaphysical Principles of Modern Science, translated by Abdolkarim Soroush, 3rd edition, Tehran‌:‌ Scientific and Cultural Publishing Company. (in persian)
Borjanian, Marie. (1992). Dictionary of Philosophy and Social Sciences Terms, Vol. 2, edited by Bahauddin Khorramshahi, Tehran‌:‌ Institute of Cultural Studies and Research. (in persian)
Brenner, Bert F., (1375). Secularism and Religion, translated by Afrooz Islami, Journal of Culture, Vol. 22‌:‌ 48-52. (in persian)
Hassani, Hamid Reza; et al. (2007). Religious Science, Qom‌:‌ Seminary and University Research Institute. (in persian)
Luke, Ebersole. (1964). Secular, in‌:‌ A Dictionary of social sciences, edited by Julius Gould; William L. Kolb, London‌:‌ Tavistock Publications.
Russell, Bertrand. (1972). A history of Philosophy, NewYork‌:‌ Simon & Schuster.
Tammi, Azzam. (2000). The Origins of Arab Secularism, in‌:‌ Islam and Secularism in the Middle East, NewYork‌:‌ New York University Press.
CAPTCHA Image