نوع مقاله : مقاله علمی- پژوهشی

نویسندگان

• اعظم محسنی ¹
• یوسف شاقول ²

¹ دانشجوی دکتری فلسفه، دانشگاه بین المللی امام خمینی(ره) قزوین

² دانشیار گروه فلسفه، دانشگاه اصفهان

چکیده

تأسیس یک نظام اخلاقی کارآمد، منوط به شناخت دقیق و همه جانبه‌ی سرشت انسان، به عنوان موضوع اخلاق، است؛ اینکه ما چه تلقی از انسان و طبیعتش داریم، او را موجودی ذاتاً اخلاقی یا ذاتاً بد و شرور می‌دانیم، یا تلقی‌مان از انسان، موجودی متعلق به دو جهان محسوس و معقول است که در هر ساحتی جنبه‌ای از سرشتش پیدا می‌کند، پیش شرط لازم برای پی‌ریزی یک نظام اخلاقی است. در تلقی کانت، انسان یک موجود تک ساحتی نیست؛ بلکه شهروند دو جهان است: جهان محسوس و جهان معقول. انسان بر اساس طبیعت معقولش، خوب و بر اساس طبیعت محسوسش بد است. بر همین اساس، در بنیاد مابعدالطبیعه اخلاق بر این نکته تأکید می‌کند که: «...از آنجایی که جهان فهم واجد مبنای جهان حس و در نتیجه واجد مبنای قوانین آن است؛ من باید قوانین جهان عقل را به عنوان امر مطلق و افعالی را که مطابق با آن قوانین است به عنوان وظیفه تلقی کنم.» لزوم توقف اخلاق بر انسان‌شناسی، که از نظر کانت از حیث روش یک علم تجربی به حساب می‌آید، از یک سو و امکان تأسیس فلسفه‌ی اخلاق نابی که به کلی فارغ از هر چیز تجربی باشد از سوی دیگر، سبب شده که برخی از مفسرین در امکان اینکه کانت واقعاً توانسته باشد یک چنین فلسفه‌ی اخلاقی تأسیس کند، تردید کنند. لذا در این مقاله قصد داریم به بررسی نسبت انسان‌شناسی با اخلاق در نظام فلسفی کانت بپردازیم تا هم ماهیت ناب بودن فلسفه‌ی اخلاقش و هم نحوه‌ی توقف آن بر انسان‌شناسی را آشکار کنیم.

کلیدواژه‌ها

• انسان شناسی
• اراده خیر
• وظیفه
• قانون اخلاقی
• کانت

عنوان مقاله [English]

The status of "Anthropology" in Kant's moral system

نویسندگان [English]

• Azam Mohseni ¹
• Yousef Shaghoul ²

¹ PhD Candidate, Imam Khomeini’s International University, Qazvin

² Associate Professor of Philosophy Department, University of Isfahan

چکیده [English]

Establishing an efficient moral discipline depends on the accurate and comprehensive recognition of the human nature as the morality subject. In fact, the necessary precondition of founding a moral system depends on; what we are considering the human and his nature, if know him as a wicked creature by nature, or treating him as an existence to which belongs both sensible and rational, which in each realm appears an aspect of his nature. Human, for Kant, is not a mono-dimension of being, but it is a citizen of both sensible and rational worlds. Human, based on his rational nature, is good, and is bad based on his sensible nature. So, in Groundwork of the metaphysics of moral, he emphasizes that now because the world of understanding contains the ground of the world of sense and so too of its laws, we must suppose that in our capacity as members of the World of understanding, we give laws to ourselves as members of the World of sense. And this is what gives us obligations. The necessity of founding the morality on anthropology-which in Kant's viewpoint is an empirical science methodologically-on the one hand, and the possibility of establishing a pure moral philosophy which is quite free of any empirical element, on the other hand, has led some interpreters to doubt whether Kant has really been able to found such a moral system Therefore, here, in order to reveal the purity of Kant's moral philosophy, and also, to detect the way it is based on anthropology, we are going to study the relation of Kant's anthropology and his ethics.

کلیدواژه‌ها [English]

• Anthropology
• Good will
• Duty
• Moral law
• Kant