بررسی و تحلیل نسبت بین کمال انسانی و ساحت های طولی و عرضی حیات در فلسفه ملاصدرا

نوع مقاله : مقاله علمی- پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه فلسفه و حکمت اسلامی دانشگاه شاهد

چکیده

حیات انسان بر خلاف سایر موجودات واجد ساحتهای متفاوتی است که می توان آنها را به ساحتهای طولی و عرضی تقسیم کرد. فلاسفه اسلامی به طور سنتی و با بهره گیری از منابع فلسفی یونان از جمله اندیشه های افلاطون و ارسطو و همین طور منابع دینی از جمله آیات و روایات و مبانی فلسفی خود موفق به تبیین نظریه ای جامع در باب ساحتهای طولی حیات و نسبت آن با کمال انسانی شده اند. در اندیشه ایشان ساحات طولی حیات بشری تنها در پرتو تکامل وجودی و فردی انسان قابل تبیین و تفسیر است و این ساحات، ارتباطی تنگاتنگ با تکامل معرفتی انسان دارد. به رغم برخی تفاوتهای در بین فلاسفه اسلامی، می توان ساحات طولی حیات انسان را به سه ساحت: حیات مادی، حیات مثالی و حیات معقول تقسیم کرد. ملاصدرا با استفاده از مبانی فلسفی خود از جمله اصالت وجود، تشکیک وجود و حرکت جوهری، توانسته تا به درستی رابطه بین ساحات طولی حیات بشر و تکامل وجودی انسان را تبیین فلسفی نماید. اما حیات انسانی علاوه بر ساحات طولی، واجد ساحات عرضی نیز می باشد که از جمله آنها می توان به ساحت حیات فردی، اجتماعی، حقیقی، مجازی و ... اشاره کرد. به نظر نگارنده بر اساس مبانی فسلفی ملاصدرا و نگاه طولی و اشتدادی وی به کمال انسان، نقش و جایگاه ساحات عرضی در روند تکامل انسان به درستی قابل تبیین نیست.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Studying and Analysis of the Relationship between Human Perfection and Vertical and Horizontal Spheres of Life in Mulla Sadra's Philosophy

نویسنده [English]

  • Hossein Zamaniha
Assistant Professor of Islamic Philosophy and Wisdom Department, Shahid University
چکیده [English]

Human life, contrary to other beings, has different vertical and horizontal spheres, Islamic philosophers traditionally using different sources such as those adopted from Greek philosophers, their contemplation on the Islamic sources and their own philosophical innovations, Introduced a special viewpoint about the vertical spheres of life and it's relation to the human perfection. Mulla Sadra as one of the most outstanding Islamic philosophers using his own philosophical bases such as primacy and gradation of being and trans-substantial motion represents a profound explication of the vertical spheres of human life and identifies these spheres of life with vertical gradation of the existential perfection. He calls these vertical spheres sensible, imaginal and intelligible world. Although Mulla Sadra has been able to give a philosophical explication of the role of vertical spheres of human life in the pass of human perfection, according to his philosophical bases one cannot make a plausible explication about the role of horizontal spheres of life in the existential perfection of human being.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Human Life
  • Human Perfection
  • Vertical Sphere
  • Horizontal Shere
  • MullaSadra

مراجع

  • ابن سینا (1376). الالهیات من کتاب االشفاء، تحقیق و تصحیح آیة الله حسن حسن زاده آملی، قم: دفتر تبلیغات حوزه علمیه.
  • ابن سینا (1375). اشارات و تنبیهات، با شرح خواجه نصیرالدین طوسی، ج3، قم: نشر البلاغه.
  • اردبیلی، محمدمهدی (1390). آگاهی و خودآگاهی در پدیدارشناسی روح هگل، تهران: روزبهان.
  • ژیلسون، اتین (1378). عقل و وحی در قرون وسطی، مترجم شهرام پازوکی، تهران: گروس.
  • سبزواری، ملاهادی (1413ق). شرح المنظومه، با تصحیح و تعلیقه حسن حسن زاده آملی، 5ج، تهران: نشر ناب.
  • سهروردی، شهاب الدین (1380). مجموعه مصنفات، ج2، تصحیح و تحقیق هانری کربن، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
  • طباطبایی، سیدمحمدحسین (1417). نهایة الحکمة، قم: مؤسسة النشر الاسلامی.
  • مطهری، مرتضی (1373). انسان کامل، صدرا: تهران.
  • ملاصدرا (1999). الحکمة المتعالیة فی الاسفار الاربعة العقلیة، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
  • ملاصدرا (1363). مفاتیح الغیب، تهران: مؤسسه علمی و فرهنگی.
  • ملاصدرا (1360). الشواهد الربوبیة، مشهد: انتشارات دانشگاه مشهد.
  • ملاصدرا (1361). العرشیة، تهران: مولی.
  • ملاصدرا (1354). المبدأ و المعاد، س.ج.آشتیانی, تهران، انجمن فلسفه ایران.
  • هگل (1386) . فنومنولوژی روح، مترجم ز.جبلی, تهران: انتشارات شفیعی.
  • Aristotle (1998). Metaphysics, H. L. Tancred, London: Penguin.
  • H (2009). On the Internet. New York: Routledge.
  • J (1991). The structural trasformation of the public sphere, Tr. T. Burger, Massachusets: MIT press.
  • M (1996). "Letter On Humanism", In M. Heidegge, Basic Writings (pp. 193-242). New York: Harper and Row.
  • M (1988). Being and Time, Tr. J. Macquarrie, & E. Robinson, Basil: Blackwell.
  • M (1998). "On the Essence of Truth", In: Pathmarks, Tr. John Sallis, New York: Cambridge University Press.
  • M (1999). A Heidegger dictionary, USA: Blackwell.
  • D (2002). Introduction to Phenomenology, NY: Routledge.
  • Plato (1971). The Collected Dialogues of Plato, H. Edith, & C. Huntington, Princeton University Press.
ارسال نظر در مورد این مقاله
CAPTCHA Image

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار