نوع مقاله : مقاله علمی- پژوهشی

نویسندگان

• سید علی علم الهدا ¹
• جلال پیکانی ²
• عباس اسکوئیان ³
• بهمن اکبری ⁴

¹ استاد گروه فلسفه و کلام‌، دانشگاه پیام ‌نور‌، تهران، ایران

² دانشیار گروه فلسفه و الهیات، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

³ استادیار گروه فلسفه و کلام، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

⁴ دانشجوی دکتری فلسفه دین، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

چکیده

بحث از دامنه تجربه دینی یکی از مباحث بسیار مهم از قرن هجدهم به بعد بوده است و از آن دوره تاکنون اندیشمندان عرصه‌های مختلفِ مطالعاتی چون فلسفه دین‌، کلام جدید‌، علم الادیان و روانشناسی دین و... را در باب چیستی و ماهیت آن‌، گستره مطالعاتی آن‌، کارکردش در زندگی انسان و گوهری بودن دین یا صدق و کذب آن بنحو ثبوتی یا سلبی‌، اظهار نظرهای مختلفی را در این بازه‌های زمانی ترسیم کرده است. از جمله این که‌، پدیدارشناسان و فیلسوفان دین برای دین ابعاد و ویژگی‌هایی ترسیم کرده‌اند که یکی از آنها بُعد تجربی دین است. ممکن است دستورات اخلاقی‌، حقوقی و عقیدتی‌، به پیدایش احساسات خاصی مانند حیرت یا خشیت و خضوع کمک کنند و زمینه‌ساز تجربه‌ای شگرف و شورانگیز مانند احساس حضور در پیشگاه خداوند یا موجود متعالی و غایی‌، یا شنیدن تسبیح موجودات و تجارب عرفانی و درونی دیگری شوند‌، که کاملاً متمایز از تجارب بیرونی باشند. از آنجا که مردم در سنّت‌های دینیِ متعدد و متنوع‌، مدعی تجربه خداوند‌، نیروانا یا برهمن هستند و احساس می‌کنند که این قبیل تجربه‌ها به زندگیشان معنا و جهت می‌بخشد. می‌توان اذعان کرد که تجربه دینی یکی از مهمترین مسائلی است که در روانشناسی دین و فلسفه دین مورد توجه و بررسی قرار می‌گیرد. در اندیشه ساختگراهایی مثل پرادفوت و کتز که بیشتر در تبیین تجربه دینی به بعد عرفانی آن تأکید دارند‌، بر این باورند که ماهیت تجربه دینی متأثر از شبکه باورها و مفاهیم ذهنی فاعل شناساست و تجارب خالی از باورها و مفاهیم وجود ندارد و از سویی در رویکرد فیلیپس هم مدعیات دینی هرچند که جنبه شناختاری و حکایت‌‌‌گری ندارند‌، ولی برای تبیین اظهاراتی می‌توان به کاربرد آنها در زندگی اجتماعی فرد نگریست؛ بعبارتی برای فهم مدعیات دینی باید حیطه‌‍‌های اشکال زندگی را بشناسیم و به قواعد بازی دین توجه کنیم که یک باور درست به نحوه زندگی فرد مربوط است. در پژوهش حاضر سعی شده ضمن بررسی روش‌شناسی دیدگاه‌های مزبور به تبیین و بررسی دیدگاه‌های کتز و فیلیپس در باب تجربه دینی پرداخته شود.

کلیدواژه‌ها

• تجربه دینی‌
• کتز‌
• فیلیپس‌
• روش‌شناسی. ساختگرایی

موضوعات

• فلسفه

عنوان مقاله [English]

A Methodological Study of the Views of Katz and Phillips about Religious Experience

نویسندگان [English]

• Ali Alamolhoda ¹
• Jalal Peykani ²
• Abbas Oskouiyan ³
• Bahman Akbari ⁴

¹ Professor of Philosophy and Theology Department, Payam Noor University, Tehran, Iran

² Associate Professor of Philosophy and Theology Department, Payam Noor University, Tehran, Iran

³ Assistant Professor of Philosophy Department, Payame Noor University, Tehran, Iran

⁴ PhD Candidate of Philosophy of Religion, Payam Noor University, Tehran, Iran

چکیده [English]

Discussing the scope of religious experience has been one of the most important topics since the eighteenth century, and from that period until now, thinkers in various fields of study such as philosophy of religion, modern theology, theology and psychology of religion and ... Has drawn various opinions in these periods about its nature and nature, the scope of its studies, its function in human life and the essence of religion or its truth or falsity. Among other things, the phenomenologists and philosophers of religion have drawn dimensions and characteristics for religion, one of which is the empirical dimension of religion. Moral, legal, and ideological precepts may contribute to the emergence of certain emotions, such as astonishment, fear, and humility, and give rise to a wonderful and exhilarating experience, such as the presence of God or the transcendent, or the glorification of mystical beings and mystical and inner experiences. Become another, to be "quite distinct" from external experiences. Because people in many different religious traditions claim to experience God, Nirvana, or Brahman, and feel that such experiences give meaning and direction to their lives. It can be acknowledged that religious experience is one of the most important issues in the psychology of religion and the philosophy of religion. In the thought of constructivists such as Pradfoot and Katz, who mostly emphasize the explanation of religious experience in its mystical dimension, they believe that the nature of religious experience is influenced by the network of beliefs and mental concepts of the subject and there are no empty experiences of beliefs and concepts. On the other hand, in Phillips's approach, religious claims, although they do not have a cognitive and narrative aspect, but to explain the statements, one can look at their application in one's social life; In other words, in order to understand religious claims, we must know the areas of life forms and pay attention to the rules of the game of religion, which is a correct belief related to a person's way of life. In the present study, while examining the methodology of these views, we try to explain and examine the views of Katz and Phillips on religious experience.

کلیدواژه‌ها [English]

• religious experience
• Katz
• Phillips
• methodology
• constructivism