بررسی روش‌شناسی دیدگاه‌های کتز و فیلیپس در باب تجربه دینی

نوع مقاله : مقاله علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 استاد گروه فلسفه و کلام‌، دانشگاه پیام ‌نور‌، تهران، ایران

2 دانشیار گروه فلسفه و الهیات، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

3 استادیار گروه فلسفه و کلام، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

4 دانشجوی دکتری فلسفه دین، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

چکیده

بحث از دامنه تجربه دینی یکی از مباحث بسیار مهم از قرن هجدهم به بعد بوده است و از آن دوره تاکنون اندیشمندان عرصه‌های مختلفِ مطالعاتی چون فلسفه دین‌، کلام جدید‌، علم الادیان و روانشناسی دین و... را در باب چیستی و ماهیت آن‌، گستره مطالعاتی آن‌، کارکردش در زندگی انسان و گوهری بودن دین یا صدق و کذب آن بنحو ثبوتی یا سلبی‌، اظهار نظرهای مختلفی را در این بازه‌های زمانی ترسیم کرده است. از جمله این که‌، پدیدارشناسان و فیلسوفان دین برای دین ابعاد و ویژگی‌هایی ترسیم کرده‌اند که یکی از آنها بُعد تجربی دین است. ممکن است دستورات اخلاقی‌، حقوقی و عقیدتی‌، به پیدایش احساسات خاصی مانند حیرت یا خشیت و خضوع کمک کنند و زمینه‌ساز تجربه‌ای شگرف و شورانگیز مانند احساس حضور در پیشگاه خداوند یا موجود متعالی و غایی‌، یا شنیدن تسبیح موجودات و تجارب عرفانی و درونی دیگری شوند‌، که کاملاً متمایز از تجارب بیرونی باشند. از آنجا که مردم در سنّت‌های دینیِ متعدد و متنوع‌، مدعی تجربه خداوند‌، نیروانا یا برهمن هستند و احساس می‌کنند که این قبیل تجربه‌ها به زندگیشان معنا و جهت می‌بخشد. می‌توان اذعان کرد که تجربه دینی یکی از مهمترین مسائلی است که در روانشناسی دین و فلسفه دین مورد توجه و بررسی قرار می‌گیرد. در اندیشه ساختگراهایی مثل پرادفوت و کتز که بیشتر در تبیین تجربه دینی به بعد عرفانی آن تأکید دارند‌، بر این باورند که ماهیت تجربه دینی متأثر از شبکه باورها و مفاهیم ذهنی فاعل شناساست و تجارب خالی از باورها و مفاهیم وجود ندارد و از سویی در رویکرد فیلیپس هم مدعیات دینی هرچند که جنبه شناختاری و حکایت‌‌‌گری ندارند‌، ولی برای تبیین اظهاراتی می‌توان به کاربرد آنها در زندگی اجتماعی فرد نگریست؛ بعبارتی برای فهم مدعیات دینی باید حیطه‌‍‌های اشکال زندگی را بشناسیم و به قواعد بازی دین توجه کنیم که یک باور درست به نحوه زندگی فرد مربوط است. در پژوهش حاضر سعی شده ضمن بررسی روش‌شناسی دیدگاه‌های مزبور به تبیین و بررسی دیدگاه‌های کتز و فیلیپس در باب تجربه دینی پرداخته شود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

A Methodological Study of the Views of Katz and Phillips about Religious Experience

نویسندگان [English]

  • Ali Alamolhoda 1
  • Jalal Peykani 2
  • Abbas Oskouiyan 3
  • Bahman Akbari 4
1 Professor of Philosophy and Theology Department, Payam Noor University, Tehran, Iran
2 Associate Professor of Philosophy and Theology Department, Payam Noor University, Tehran, Iran
3 Assistant Professor of Philosophy Department, Payame Noor University, Tehran, Iran
4 PhD Candidate of Philosophy of Religion, Payam Noor University, Tehran, Iran
چکیده [English]

Discussing the scope of religious experience has been one of the most important topics since the eighteenth century, and from that period until now, thinkers in various fields of study such as philosophy of religion, modern theology, theology and psychology of religion and ... Has drawn various opinions in these periods about its nature and nature, the scope of its studies, its function in human life and the essence of religion or its truth or falsity. Among other things, the phenomenologists and philosophers of religion have drawn dimensions and characteristics for religion, one of which is the empirical dimension of religion. Moral, legal, and ideological precepts may contribute to the emergence of certain emotions, such as astonishment, fear, and humility, and give rise to a wonderful and exhilarating experience, such as the presence of God or the transcendent, or the glorification of mystical beings and mystical and inner experiences. Become another, to be "quite distinct" from external experiences. Because people in many different religious traditions claim to experience God, Nirvana, or Brahman, and feel that such experiences give meaning and direction to their lives. It can be acknowledged that religious experience is one of the most important issues in the psychology of religion and the philosophy of religion. In the thought of constructivists such as Pradfoot and Katz, who mostly emphasize the explanation of religious experience in its mystical dimension, they believe that the nature of religious experience is influenced by the network of beliefs and mental concepts of the subject and there are no empty experiences of beliefs and concepts. On the other hand, in Phillips's approach, religious claims, although they do not have a cognitive and narrative aspect, but to explain the statements, one can look at their application in one's social life; In other words, in order to understand religious claims, we must know the areas of life forms and pay attention to the rules of the game of religion, which is a correct belief related to a person's way of life. In the present study, while examining the methodology of these views, we try to explain and examine the views of Katz and Phillips on religious experience.

کلیدواژه‌ها [English]

  • religious experience
  • Katz
  • Phillips
  • methodology
  • constructivism

مراجع

استیور. دان. آر. (1394). فلسفه‏ زبان دینی. ترجمه ابوالفضل ساجدی. چاپ دوم. قم: مرکز مطالعات و تحقیقات ادیان و مذاهب‌.
اکبری، بهمن. (1381). معناداری گزاره‌های دینی (نقد و بررسی نظریه ابطال‌گروی). پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه امام صادق(ع).
پترسون، مایکل؛ بازینجر، دیوید؛ هاسکر، ویلیام؛ رایشنباخ، بروس. (1390). عقل و اعتقاد دینی(درآمدی بر فلسفه دین). ترجمه ابراهیم سلطانی و احمدبن‌ محمدمهدی نراقی. چاپ هفتم. تهران: نشر طرح نو.
پراودفوت، وین. (1393). تجربه دینی. ترجمه و توضیح عباس یزدانی. چاپ سوم. قم: انتشارات طه.
تالیافرو، چارلز. (1382). فلسفه دین در قرن بیستم. ترجمه‏ انشاا... رحمتی. چاپ اول. تهران: دفتر پژوهش و نشر سهروردی.
رو، ویلیام. (1379). تجربه دینی و عرفانی. ترجمه اسماعیل سلیمانی فرکی. نقد و نظر. 6 (23 - 24): 319-286.
ریچاردز، گلین. (1380). به سوی الهیات ناظر به همه ادیان. ترجمه رضا گندمی نصرآبادی و احمدرضا مفتاح. چاپ اول. قم: مرکز مطالعات و تحقیقات ادیان و مذاهب.
صادقی، هادی. (1379). دین و تجربه. نقد و نظر. 6(23 - 24): 246-222.
فعالی، محمدتقی. (1394). تجربه دینی و مکاشفه عرفانی. تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
فورمن، رابرت کی. سی. (1384). عرفان، ذهن، آگاهی. ترجمه عطا انزلی. قم: انتشارات دانشگاه مفید.
کتز، استیون. (1383). زبان، معرفت‏شناسی و عرفان در ساختگرایی، سنت و عرفان. ترجمه و تحقیق سیدعطا انزلی. چاپ اول. قم: انجمن معارف اسلامی.
گیسلر، نورمن ال. (1391). فلسفه دین. ترجمه حمیدرضا آیت‌اللهی. تهران: انتشارات حکمت.
مالکوم، نورمن. (1383). دیدگاه دینی ویتگنشتاین. ترجمه علی زاهد. چاپ اول. تهران: گام نو.
مایلز، ریچارد. (1380). تجربه‏ دینی. ترجمه‏ جابر اکبری. چاپ اول. تهران: دفتر پژوهش و نشر سهروردی.
ملکیان، مصطفی؛ لگنهاوزن، محمد. (1379). اقتراح؛ تجربه دینی در نظر خواهی از دانشوران، نقد و نظر. 6 (23 - 24): 4-24.
وینرایت، ویلیام. ج. (1378). امر قدسی از نگاه رودلف اتو. ترجمه‏ علی شیروانی. نامه‏ مفید. 4 (19): 142-127.
هرد، گری لکود. (1382). تجربه عرفانی و اخلاقی. ترجمه لطف‌اللّه‏ جلالی و محمد سوری. چاپ اول. قم: مؤسسه‏ آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره).
هود، رالف. (1377). تجربه دینی، روانشناسی دین و الهیات در گفتگو با دکتر رالف هود. ترجمه احد فرامرز قراملکی. قبسات. 3(8-9): 2 - 21.
هوردرن، ویلیام. (1368). راهنمای الهیات پروتستان. ترجمه‏ ط. میکائیلیان. چاپ اول. تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
الیاده، میرچا. (1389). دین پژوهی. ترجمه بهاء‌الدین خرمشاهی. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
یندل، کیت. (1379). تجربه دینی. ترجمه انشالله رحمتی. نقد و نظر. 6 (23 - 24): 261-247.
Akbari, Bahman. (2002). The Meaning of Religious Propositions (Criticism and Analysis of the Theory of Abolition), Master's Thesis, Imam Sadiq University (AS). (in persian)
Davis, C. (1989). The Evidential of Religious Experience. New York: Oxford.
Eliade, Mircha. (2010). Religious Studies, translated by Bahauddin Khorramshahi, Tehran, Research Institute of Humanities and Cultural Studies. (in persian)
Faali, MohammadTaqi. (2014). Religious Experience and Mystical Revelation, Tehran: Research Institute of Islamic Culture and Thought. (in persian)
Forman, Robert. (1993). The Problem of Pure Consciousness. mysticism and philosophy. New York and London: Oxford University Press.
Forman, Robert. K. (1993). The problem of pure Consciousness, Mysticism and philosophy; New York and London: Oxford University Press.
Forman, Robert. K. C. (2014), Irfan, Mind, Consciousness, translated by Ata Anzali, Qom: Mofid University Publications. (in persian)
Geisler, Norman L. (2011). Philosophy of Religion, translated by Hamidreza Ayatollahi, Tehran: Hekmat Publications. (in persian)
Hood, Ralph. (1998). Religious Experience, psychology of religion and theology in a conversation with Dr. Ralph Hood, translator, Ahad Faramarz Qaramelki, Qabsat, 3(8-9): 2-21. (in persian)
Hordern, William. (1989). Guide to Protestant Theology, translated by T. Mikailian, 1st edition, Tehran: Scientific and Cultural Publishing Company. (in persian)
Hurd, Gary Lekud. (1998). Mystical and Moral Experience, translated by Lotfollah Jalali and Mohammad Souri, 1st edition, Qom: Imam Khomeini Educational and Research Institute. (in persian)
Katzt, Steven. (1978). Mysticism and Philosophy Analysis, Oxford University Press.
Katzt, Steven. (2004). Language, Epistomology and Mysticism. in Mysticism and Philosophy Analysis. translated by Ata Anzali, 1st edition, Qom: Islamic Education Association. (in persian)
Malcolm, Norman. (2004). Wittgenstein's Religious Perspective, translated by Ali Zahid. 1st edition, Tehran: Gam No. (in persian)
Malekian, Mostafa; Legnhausen, Mohammad. (2000). Essay on Religious Experience in the Opinion of Scholars (Suggestion), Naqd va Nazar, 6(23-24): 4-24. (in persian)
Miles, Richard. (2001). Religious Experience, translated by Jaber Akbari, 1st edition, Tehran: Sohrvardi Research and Publishing Office. (in persian)
Otto, Rudolf. (1957). The Idea of the Holy. Translated by W. Horvey. London.
Patterson, Michael; Basinger, David; Hasker, William; Reichenbach, Bruce. (2013). Reason and Religious Belief (Introduction to the Philosophy of Religion), translated by Ebrahim Soltani; Ahmad Bin Mohammad Mahdi Naraghi, Haqtam Publishing House, Tehran: Tarhe No Publishing. (in persian)
Phillips, Dewwi Zephaniah. (1970). Faith and Philosophical Inquiry. London: R. & K. P.
Phillips, Dewwi Zephaniah. (1976). Religion without Explanation. Oxford: Basil Blackwell.
Proudfoot, Wayne. (1985). Religion Experience. Berkeley: University of California Press. Phillip.
Richards, Glynn, (2010), Toward the Theology of All Religions, translated by Reza Gandami Nasrabadi; Ahmad Reza Miftah, 1st edition, Qom: Center for Studies and Research of Religions and Religions. (in persian)
Rowe, William. (2000). Essay on Religious and Mystical Experience, translated by Esmail Soleimani Farki, Naqd va Nazar, 6(23-24): 286-319. (in persian)
Sadeghi, Hadi. (2000). Religion and Experience, Naqd va Nazar, 6(3-4): 222-246. (in persian)
Spilka, B. and et al. (2003). The Psychology of Religion. An Empirical Approach: {S.L}: Gulford.
Stiver, Dan, R. (2014). Philosophy of Religious Language, Translated by Abulfazl Sajdi, 2nd edition, Qom: Center for Studies and Research of Religions and Religions. (in persian)
Taliaferro, Charles. (2003). Philosophy of religion in the 20th century, translated by Enshaallah Rahmati, 1st edition, Tehran: Pej. Hash office, Sohrvardi publication. (in persian)
Wainwright, William. J. (1999). The holy matter from the point of view of Rudolf Otto, translated by Ali Shirvani, Nameye Mofid, 4(19): 127-142. (in persian)
Yandell, Keith. (2000). Essay on Religious Experience, translated by Inshallah Rahmati, Naqd va Nazar, 6(23-24): 247-261. (in persian)
ارسال نظر در مورد این مقاله
CAPTCHA Image
مجله پژوهش های فلسفی
دوره 16، شماره 39 - شماره پیاپی 39
شماره 39، تابستان ۱۴۰۱ (ویژه نامه فلسفه تعلیم و تربیت 1)
شهریور 1401
صفحه 546-560

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار