مفهوم تجربه نزد هگل و وایتهد: شناخت و فراشناخت

نوع مقاله : مقاله علمی- پژوهشی

نویسنده

دانشجوی دکتری، گروه فلسفه، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران

چکیده

بحث از تجربه نزد هگل و وایتهد با یک مبنای اساسی و شبیه به­‌هم، مطرح اما در دو مسیر کاملاً متفاوت بسط می­یابد. مبنای این دو فیلسوف در مورد تجربه گره زدن بحث از آن به چیستی هستی است؛ هر چند این موضوع نیز به‌­رغم شباهت‌­هایی که میان­شان هست، متفاوت می­‌نماید. هگل واقعیت را در صیرورت می‌­داند تا روح به مرحلۀ نهایی خود برسد. بنابراین تجربه را در این ساختار مورد توجه قرار داده و معنا و مفهومی در حوزۀ شناخت برای آن قائل می­‌شود. وایتهد نیز به صیرورت قائل است اما به روح قائل نیست و هر چه به ­تجربه دربیاید را واقعیت می­‌داند. بنابراین مفهوم تجربه نزد او از حوزۀ شناخت بیرون می­‌رود. ما در بررسی و تحلیل تجربه میان این دو فیلسوف با اینکه حضور مبنای مشترک را همه‌­جا می‌­توانیم دریابیم، اما می­‌بینیم در بیشتر موارد این دو از هم متمایز می­شوند و این موضوع به علت فهم متفاوت هر یک از تجربه است. ما در تحقیق حاضر سعی کرده‌­ایم با مبنا قرار دادن مفهوم و ویژگی­های تجربه میان هگل و وایتهد و با استفاده از آثاری که توانستیم مطالعه کنیم، در پاسخ به این پرسش که: «اگر آنچه از تجربه نزد هگل و وایتهد می­‌توانیم دریابیم را در برابر هم قرار دهیم، چه چیزی به‌­دست خواهیم آورد؟» ضمن نشان دادن وجوه «شباهت» و «تفاوت» را میان این دو فیلسوف به این نتیجه برسیم که «وایتهد در بحث تجربه از هگل عبور کرده است». 

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Examining and Comparing the Concept of Experience According to Hegel and Whitehead

نویسنده [English]

  • Seyyed Mokhtar Momeni
Ph.D. Candidate, Department of Philosophy, University of Tabriz, Tabriz, Iran
چکیده [English]

The discussion of experience by Hegel and Whitehead is based on a basic and similar basis, but it develops in two completely different directions. The basis of these two philosophers is about the experience of tying the discussion from it to what is existence; Although this topic is also different despite the similarities between them. Hegel sees the reality in becoming so that the soul reaches its final stage. Whitehead also respects the form but not the soul and considers whatever he experiences as reality. This is why, in examining and analyzing the experience between these two, although we can find the presence of this common basis everywhere, we see that in most cases these two are distinguished from each other. In the current research, we have tried to show these aspects of "similarity" and "difference" between these two philosophers by placing the concept and characteristics of experience between Hegel and Whitehead as the basis and using the works that we were able to study.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Experience
  • Hegel
  • Whitehead
  • Feeling
  • Dialectic
  • Becoming
  • The World

مراجع

باربور، ایان. (1363). علم و دین. ترجمۀ بهاءالدین خرمشاهی. مرکز نشر دانشگاهی.
بدیع، امیرمهدی. (1363). هگل و مبادی اندیشۀ معاصر. ترجمۀ احمد آرام. نشر خوارزمی.
بوخنسکی، اینوسنتیوس. (1383). فلسفۀ معاصر اروپایی. ترجمۀ شرف­الدین خراسانی. انتشارات علمی و فرهنگی.
پیتنجر، نورمان. ( 1389). آلفرد نورث وایتهد. ترجمۀ ناصر زعفرانچی. نشر حقیقت.
سالمون، رابرت سی و هیگینز، کتلین ام. (1388). عصر ایده­‌آلیسم آلمانی (تاریخ فلسفۀ راتلج). ترجمۀ حسن مرتضوی. نشر پرسش.
شامحمدی، رستم. (1390). خداوند در اندیشۀ پویشی وایتهد. نشر پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
دهباشی، مهدی. (1386). بررسی تطبیقی هستی­‌شناسی و شناخت‌­شناسی ملاصدرا و وایتهد. نشر علم.
دونت، ژاک. (1377). هگل. ترجمۀ محمدجعفر پوینده. نشر فکر روز.
هگل، گئورگ ویلهلم فردریش. (1390). پدیدارشناسی جان. ترجمۀ باقر پرهام. نشر کندوکاو.
وایتهد، آلفرد نورث. (1373). شیوه‌­های فکر. ترجمۀ علی شریعتمداری. دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
وایتهد، آلفرد نورث. (1371). سرگذشت اندیشه­‌ها. ترجمۀ عبدالرحیم گواهی. دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
Barbour, I. Science and Religion (1986). Trans. B. Khorramshahi. University Publishing Center. )In Persian(
Barbour, I .(2003) . Religion in an Age of Science. Harper San Francisco.
Badie, A. M. (1986). Hegel and the Foundations of Contemporary Thought. Trans. A. Aram. Khwarizmi Publishing. (In Persian(
Solomon, R. C. & Higgins, K. M. (eds.) (2009). The Age of German Idealism. (Routledge History of Philosophy). Trans. H. Mortazavi, Porsesh Publications. (In Persian (
Buchinsky, I. (2004). Contemporary European Philosophy. Tran. S. Khorasani. Elmi and Farhangi Publications. (In Persian (
Christian, W. A. (1959). An Interpretation of whiteheads Metaphysics. Yale University Press.
Christian, W. (1933). The Explanation of the Paste in the whiteheads philosophy. Princeton-hall.
Dehbashi, M. (2007). A Comparative Study of the Ontology and Epistemology of Mulla Sadra and Whitehead. Elm Publishing. )In Persian(
D'Hont, J. (1998). Hegel. Trans. M. J. Pooyandeh. Fekr-e Rooz Publishing. )In Persian(
Hegel, G. W. F. (1977). Phenomenology of Spirit, trans. A. V. Miller, with analysis of the text and foreword by J. N. Findlay. Oxford University Press.
Hegel, G. W. F. (2010). The Science of Logic, trans. & ed. G. Di Giovanni. Cambridge University press.
Hegel, G. W. F. (2011). Phenomenology of Geist. Trans. B. Parham. Kandoukav Publishing. )In Persian(
Pittenger, N. (2010). Alfred North Whitehead. Trans. N. Zafaranchi. Haqiqat Publications. (In Persian (
Mc Taggart, J. (1999). Studies in The Hegelian Dialectic. Cambridge University press.
Shamohammadi, R. (2011). God in Whitehead's Process Thought. Institute for Humanities and Cultural Studies. (In Persian (
Whitehead, A. N. (1994). Modes of Thought. Trans. A. Shariatmadari. Office of Islamic Culture Publication. )In Persian(
Whitehead, A. N. (1992). The Adventures of Ideas. Trans. A. Gavahi. Office of Islamic Culture Publications. (In Persian (
Whitehead, A. N. (1926 a). Religion in Making. Macmillan.
Whitehead, A. N. (1957). Process and Reality. Macmillan.
1 نظرات کاربران
محبوبه مقیم نژاد
سلام و وقت بخیر امیدوارم سلامت باشید ،چطور میتونم این مقاله دانلود کنم از داخل فصلنامه گزینه ای برای دانلود نبود!!!
پاسخ نظر کاربر
سلام
این مقاله تایید شده ولی متن نهایی آن زمستان 1403 منتشر خواهد شد.
باتشکر
دفتر مجله
ارسال نظر در مورد این مقاله
CAPTCHA Image
مجله پژوهش های فلسفی
دوره 19، شماره 50 - شماره پیاپی 20
شماره 50 بهار 1404
1404
صفحه 465-488

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار