Journal of Philosophical Investigations

نوع مقاله : مقاله علمی- پژوهشی

نویسنده

استادیار فرهنگستان هنر، تهران، ایران

چکیده

شعر در فرهنگ‌های مختلف ویژگی‌های خاص خود را دارد و با رویکردهای گوناگونی به آن نگاه شده است. در مقالۀ حاضر با رویکرد پدیدارشناختی به شعر نگریسته‌ایم و از دیدگاه یکی از پدیدارشناسان فرانسوی، میکل دوفرن، شعر را مورد بررسی قرار داده‌‌ و به تقابل این دیدگاه با دیدگاه ساخت‌گرایان اشاره کرده‌ایم. دوفرن متأثر از هوسرل و با استفاده از دو اصطلاح «نوئما» و «نوئسیس» نشان می‌دهد که رویکرد پدیدارشناسی به شعر چه تفاوتی با رویکرد ساخت‌گرایی می‌تواند داشته باشد. به اعتقاد او تفسیرهای ساخت‌گرایان به لذت بردن و درک شعر کمک چندانی نمی‌کند؛ زیرا این رویکرد هیچ‌گاه ما را به جهان اثر و تجربة زیستة شاعر نزدیک نمی‌کند؛ درحالی‌که در رویکرد پدیدارشناختی با حرکت از نوئما به نوئسیس می‌توان به جهان اثر راه یافت و از ادراک معمولی به ادراک زیبایی‌شناختی رسید. دوفرن جهان اثر را جهان بازنمایی‌شده نمی‌داند، بلکه به باور او جهان اثر، جهانی است که به تجربة زیستة شاعر برمی‌گردد و به چنین جهانی نمی‌توان با قواعد ساخت‌گرایی راه یافت. در این جستار کوتاه با روش توصیفی- تحلیلی، این دو رویکرد به شعر بررسی می‌شود. 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The statement of aesthetic object in poetry of point of view mikel dufrenne

نویسنده [English]

  • Fatemeh Benvidi

Assistant Professor, Academy of Art, Tehran, Iran.

چکیده [English]

Every culture has its own conception of poetry and approaches it differently. This paper draws on phenomenological approach, in specific that of Mikel Dufrenne, to compare it with Structuralism’s approach. Dufrenne makes use of two Husserlian concepts, noema and noesis, to show the difference between these two approaches to poetry. He contends that Structuralist commentaries does not provide much in terms of enjoying and understanding poetry because it says almost nothing to get us in close touch with the lived experience of poet and the world of his work. Phenomenological approach, on the contrary, moves from noema toward noesis and as such gives a way to the world of the work and yields an aesthetic understanding of it. Dufrenne sees the world of the work not as represented, but instead, as a world that can be traced back to poet’s lived experience to which Structuralist rules grant no access. Based on a comparative-analysis method, this paper would compare these two approaches.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Aesthetic Object
  • Poetry
  • Dufrenne
  • Phenomenology
  • Noesis
  • Noema
ایوتادیه، ژان (1378). نقد ادبی در قرن بیستم. ترجمة مهشید نونهالی. تهران: نیلوفر. 
اسپیگلبرگ، هربرت (1391). درآمدی تاریخی جنبش پدیدارشناسی، ترجمة مسعود علیا، ج2. تهران: مینوی خرد.
باشلار، گاستون (1377). «پدیدارشناسی شعر». ترجمة سیدعلی مرتضویان. فصلنامۀ ارغنون. ش14. صص 146-129
بنویدی، فاطمه (1392). «میکل دوفرن، یک نگاه پدیدارشناختی به اپرای تریستان و ایزولده اثر واگنر». نامۀ هنرهای نمایشی و موسیقی. س۳. ش6. صص۹۱-۱۰۰.
بنویدی، فاطمه (1393). «پدیدارشناسی ادراک زیبایی‌شناختی از دیدگاه میکل دوفرن». دو فصلنامۀ شناخت. دانشکده ادبیات و علوم‌انسانی دانشگاه شهید بهشتی. صص۶۹-۱۰۶.
جانجی، رکا (1388).  ارتباط زیباییشناختی. ترجمة نریمان افشاری. تهران: فرهنگستان هنر.
سارتر، ژان پل (1388). ادبیات چیست؟ ترجمة ابوالحسن نجفی. مصطفی رحیمی. تهران: نیلوفر. 
کروچه، بندتو (1386). کلیات زیباشناسی. ترجمة فؤاد روحانی. تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
والری، پل (1377). «شعر و تفکر انتزاعی». ترجمة هاله لاجوردی. ارغنون. ش۱۴. صص۱-۲۵.
یاکوبسن، رومن (1385). «زبان‌شناسی و شعرشناسی». ترجمة کوروش صفوی. ساخت‌گرایی، پساساخت‌گرایی و مطالعات ادبی. به‌کوشش فرزان سجودی. تهران: سورۀ مهر.
Casey, Edwards S. (2010). "Aesthetic Experience". Handbook of Phenomenological Aesthetics. Hans Rainer Serr & Lester Embree (Eds.). Springer. Pp. 1-7.
Dufrenne, Mikel (1964). "The Aesthetic Object and the Technical Object". Journal of Aesthetics and Art Criticism. 23 (1). Pp. 113-122.
Dufrenne, Mikel (1973). The Phenomenology of Aesthetic Experience. Trans. E. S. Casey. Evanston. Norhtwestern University Press.
Dufrenne, Mikel (1987). "Eye and Mind". In the Presence of the Sensuous. By Mark S. Roberts & Dennis Gallagher. Humanitities Press International. Inc.
Dufrenne, Mikel (1987)."The Phenomenological Approach to Poetry". In The Presence of the Sensuous: Essay in Aesthetics. Ed, Mark S. Roberts and Dennis Gallagher. Humanities Press International. Inc.
Ingarden, Roman (1973). Literary Work Of Art. Trans by George G.
Lloyad, Rosemary (1998). "Mallarme, Stephane". Encyclopedia of Aesthetics. Editor by Michael Kelly. Oxford University Press. Vol.3.
CAPTCHA Image