نوع مقاله : مقاله علمی- پژوهشی
نویسنده
عضو باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان، واحد رباط کریم، دانشگاه آزاد اسلامی، رباط کریم، ایران.
چکیده
آلتوسر برجسته‌ترین نظریه‌پرداز مارکسیسم ساختارگرای فرانسوی و پیشگام نقد تفاسیر هگلی از مارکس تلقی می‌شود که چارچوب نظریه وی پیچیده‌ترین برداشت از ساختار اجتماعی را ترسیم می‌کند. آلتوسر با نقد سوژه خودبنیاد به عنوان مبنای معرفت‌شناسی مدرنیته و تفسیر آن به عنوان یک تصویر ایدئولوژیک از انسان توانست از این مفهوم مهم سنت فکری روشنگری اعتبارزدایی کند. او با بازخوانی آثار متاخر مارکس نشان داد که مساله اصلی تفکر مارکس برخلاف ادعای مارکسیست‌های انسان‌گرا تبدیل طبقه پرولتاریا به عنوان سوژه انضمامی تاریخ‌ساز نبود. بلکه اهمیت کار نظری مارکس در تولید یک مساله جدید یعنی تاریخ به عنوان یک واقعیت مادی مستقل از اراده و آگاهی انسانی بوده است. دستاورد ابداع مارکس در حوزه مباحث نظری جدید ارائه یک صورتبندی ماتریالیستی از تاریخ زندگی جمعی بشر بود و مهم‌ترین پیامد این ابداع از نظر آلتوسر خارج شدن مفهوم سوژه از محوریت تفکر مدرن بود. تلاش آلتوسر برای جدایی میان آگاهی و سوژه، به تحول اساسی در ساختارگرایی مارکسیستی منجر شد.آلتوسر سعی داشت تا نشان دهد که انسان کنش‌گر تاریخ و تعیین‌کننده مسیر آن نیست و اساسآً تاریخ بیش از آنکه محصول اراده و آگاهی سوبژکتیو و کنش متقابل باشد، برآیند استقلال نسبی ساختارهای اقتصادی، سیاسی و ایدئولوژیک است که تعین چندبعدی صورتبندی اجتماعی تلقی می‌شود.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Analysis of the relationship between consciousness and the subject of thought Louis Althusser
نویسنده [English]
- Mohammad Nejad Iran
Young Researchers and Elite club, Robatkarim Branch, Islamic Azad University, Robatkarim, Iran/
چکیده [English]
Althusser is considered as a pioneer of Hegelian interpretation of Marx's theory. His theoretical framework presents the most complicated conception of social structure. He criticizes the concept of the subject, as the foundation of modern epistemology, as well as an ideological picture of human. By this means, he manifested the weakness of this concept. Through review of Marx’s later works, he showed that contrary to what humanist Marxists claims, the importance of his work is producing a new problem; i.e. history as a material fact, independent to human conciseness and willing. In the modern theoretical field, he presents a new materialistic formation of the history of human social life. For Althusser, the most important result of this was exiting the concept of subject of the modern thought. His attempt to separat consciousness and subject leads to an essential evolution in Marxist structuralism. Althusser attempt to show that human isn’t the actor of history and signifier of its direction. In principle, history is more the outcome of partial independence of economic, political and ideological structures, than the product of willing and consciousness and interaction of subject.
کلیدواژه‌ها [English]
- consciousness
- subject
- ideology
- break
- problematic
- structuralism
- استریناتی، دومنیک (1380) مقدمه‌ای بر نظریه‌های فرهنگ عامه، ترجمه ثریا پاک‌نظر، تهران: نشر گام نو.
- استونز، راب (1383) متفکران بزرگ جامعه‌شناسی، ترجمه مهرداد میردامادی، تهران: نشر مرکز.
- برونوفسکی، جیکوب و بروس مازلیش (1379) سنّت روشنفکری در غرب، ترجمه لیلا سازگار، تهران: آگاه.
- بشریه، حسین (1376) تاریخ اندیشه‌های سیاسی در قرن بیستم: اندیشه‌های مارکسیستی، تهران: نشر نی.
- پلامناتز، جان (1373) ایدئولوژی، ترجمه عزت‌الله فولادوند، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
- پین، مایکل (1382) بارت، فوکو، آلتوسر، ترجمه پیام یزدانجو، تهران: نشر مرکز.
- دکارت، رنه (1372) گفتار در روش، ترجمه: محمدعلی فروغی «سیر حکمت در اروپا»، تهران: انتشارات زوار.
- فرتر، لوک (1386) لویی آلتوسر، ترجمه امیر احمدی آریان، تهران: نشر مرکز.
- کاپلستون، فردریک (1379) دکارت، ترجمه على کرباسى‌زاده اصفهانى، تهران: مؤسسه انتشارات مدینه.
- کالینیکوس، الکسی (1392) ساختن تاریخ: عاملیت، ساختار و تغییر در نظریه اجتماعی، ترجمه مهدی گرایلو، تهران: پژواک.
- کرایب، یان (1378) نظریه اجتماعی مدرن از پارسونز تا هابرماس، ترجمه عباس مخبر، تهران: آگه.
- لوفور، هانری (1393) ماتریالیسم دیالکتیکی، ترجمه آیدین ترکمه، تهران: تیسا.
- مارکس،کارل (1347) هجدهم برومر لوئی بناپارت، ترجمه محمد پورهرمزان، بی‌جا: بی‌نا.
- مارکس،کارل (1378) سرمایه (جلد اول)، ترجمه ایرج اسکندری، تهران: فردوس.
- مارکس،کارل (1375) گروندریسه: مبانی نقد اقتصاد سیاسی، ترجمه باقر پرهام و احمد تدین، تهران: آگه.
- مارکوزه، هربرت (1367) خرد و انقلاب، ترجمه محسن ثلاثی، تهران: نشر نقره.
- مک‌دانل، دایان (1380) مقدمه‌ای بر نظریه‌های گفتمان، ترجمه حسینعلی نوذری، تهران: فرهنگ گفتمان.
- Althusser, Louis (1969), For Marx, translated by Ben Brewster, Verso, London.
- Althusser, Louis (1995), ‘Ideology and Ideological state Apparatuges; (notes to ward investigation)’, in. Ziziek, S, mapping Ideology. London: verso.
- Althusser, Louis (1971), Lenin and philosophy and other essays, translated by Ben Brewster, Monthly review press, London and NewYork.
- Althusser, Louis (1972), Politics and History: Montesquieu, Rousseau, Hegel and Marx, translated by Ben Brewster, London: NLB.
- Althusser, Louis and Etienne Balibar (1970), Reading Capital, Translated by. Ben Brewser, Librairie Francois.
- Boudon, Raymond & François Bourricaud (2003), A Critical Dictionary of Sociology, University of Chicago Press.
- Hegel, G. W. F. (1977), Phenomenology of Sprit, Trans. A. V. Miller, Oxford: Clarendon.
- Hegel, G. W. F. (2010), The Science of Logic, Edited and Trans. by George di Giovanni, Cambridge: Cambridge University Press.
- Hume, David (1983), A Treatise of human nature (ed.) L.A Selby- Bigge, oxford at the Clarendon press.
- Kant, Immanuel (1998), Critique of pure reason, Trans and (ed.) P. Guyer and A.W.Wood, Cambridge University Press.
- Kemp smith, Norman (1996), Commentary to Kant's critique of pure reason, Humanities Paperback Library.
- Lukcs, Georg (1971), History and Class Consciousness: Studies in Marxist Dialectics, trans. Rodney Livingstone, Cambridge, MA: MIT Press.
- Marx, Karl (1970), A Contribution to the Critique of Political Economy, trans. S. W. Ryazanskaya, ed. and intro. Maurice Dobb, New York: Progress Publishers.
- Marx, Karl and Friedrich Engels (1956), The Holy Family, Moscow: Foreign Languages Publishing House.
- Marx, Karl and Friedrich Engels. (1975), The German Ideology. Moscow: Progress Publishers.
)
ارسال نظر در مورد این مقاله