جایگاه علم النفس از منظر ارسطو

نوع مقاله : مقاله علمی- پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه فلسفه و حکمت اسلامی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان

چکیده

بر اساس تصور رایج از نفس­شناسی ارسطویی، جایگاه علم­النفس در طبیعیات است. نظریه دیگری نیز می­گوید نفس­شناسی ارسطویی دارای دو بخش عمده است به طوری که بخشی باید در طبیعیات و بخش دیگر در الهیات مطالعه گردد. در این مقاله با چند دلیل نشان داده خواهد شد که بر اساس مبانی علم شناختی خود ارسطو، علم الهی جایگاه مناسبتری برای علم­النفس ارسطویی است. این دلایل می­گویند که از نظر ارسطو، علم الهی علم به جوهر، علت­شناسی و شناخت موجودات مجرد است. از طرفی نفس هم جوهر صوری و به خودی خود مجرد است. به علاوه عباراتی از ارسطو هم موید همین نظریه است. در فلسفه ابن­سینا هم با وجود آنکه خود ابن­سینا مباحث مربوط به نفس را ضمن طبیعیات آورده است نشان داده خواهد شد که از نظر او جایگاه مناسب بحث از علم­النفس در طبیعیات نیست و علم دیگری باید متکفل بحث از نفس باشد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The place of psychology according to Aristotle

نویسنده [English]

  • Ahmad Hosseini
Assistant Professor, Shahid Madani University of Azarbaijan
چکیده [English]

A problem concerning Aristotle’s psychology asks where its right place is. Should it be studied in the physics or in metaphysics or some part of it in physics and some other part in metaphysics? There are two views concerning the place of psychology according to Aristotle’s philosophy of science. The first view which is the predominant, says that psychology is a physical science. This view insists on the close relationship between soul and body. The second view says that psychology has indeed two distinct parts. One part being studied in physics and the other part in metaphysics. According to this theory, the material souls are being studied in physics and the immaterial souls in metaphysics. It is true that the two theories find evidences in Aristotle’s books, but this article criticizes them and shows that in spite of the Aristotelian texts, one cannot consider psychology as a physical science. This article tries to show that according to the Aristotelian basics, psychology in a metaphysical science and Aristotle’s texts shows nothing but the close relationship between psychology and physics.

کلیدواژه‌ها [English]

  • psychology
  • physics
  • metaphysics
  • on the soul
  • Aristotle

مراجع

  • ابن­سینا، (1326ق)، تسع رسائل فی الحکمه و الطبیعیات، قاهره: دارالعرب.
  • ابن­سینا، (1404ق)، الهیات شفا، تحقیق سعید زاید، قم: مکتبه آیه الله مرعشی.
  • ابن­سینا، (1404ق)، طبیعیات شفا، تحقیق سعید زاید، قم: مکتبه آیه الله مرعشی.
  • ابن­سینا، (1371)، المباحثات، تحقیق محسن بیدارفر، قم: بیدار.
  • اخوان­الصفا، (1412ق)، رسائل اخوان الصفا، بیروت: انتشارات الدار الاسلامیه.
  • ارسطو، (1369)، درباره نفس، ترجمه علی مراد داوودی، چاپ سوم، تهران: حکمت.
  • افلوطین، (1413ق)، اثولوجیا، تحقیق عبدالرحمن بدوی، قم: انتشارات بیدار.
  • اکبریان، رضا؛ غفاری، ابوالحسن (1388)، "جایگاه نفس در فلسفه ارسطو و ملاصدرا"، خردنامه صدرا، شماره 56، صص 17-4
  • پروکلس، (1977م)، الایضاح فی الخیر المحض، الافلاطونیه المحدثه عند العرب، تحقیق عبدالرحمن بدوی، کویت: وکاله المطبوعات.
  • دیباجی، سید محمدعلی (1385)، "نوآوری های ابن سینا در علم النفس"، پژوهشهای فلسفی-کلامی، پاییز 85، شماره 29، صص 90-53
  • حسینی، سید احمد (1396)، "نقد دو دیدگاه رایج در خصوص جایگاه علم النفس ارسطویی"، حکمت و فلسفه، سال سیزدهم، شماره دوم، تابستان 96، صص 40-23
  • کندی (1950م)، رسائل الکندی الفلسفیه، تحقیق محمد عبدالهادی ابوریده، قاهره: دارالفکر العربی.
  • Aristotle (1995), complete works of Aristotle, Ed. By Johnathan Barnes, Oxford: Oxford University Press.
  • Bolton, Robert (1978), “Aristotle's definitions of the soul: "de Anima" ii 1-3", Phronesis, Vol. 23, No. 3, pp. 258-278
  • Bos, Abraham, P.; Ferwerda, Rein (2008), Aristotle on the life-bearing spirit (De Spriritu), Leiden: Brill.
  • Bos, Abraham, P. (2003), the soul and its instrumental body, a reinterpretation of Aristotle's philosophy of living nature, Leiden: Brill.
  • Heinaman, Robert (1990), “Aristotle and the Mind-Body Problem”, Phronesis, Vol. 35, No. 1, pp. 83-102
  • Hicks, R. D. (1907), Aristotle's De Anima, Cambridge, Cambridge University Press.
  • Lizzini, Olga (2010), “l’âme chez Avicenne: quelques remarques autours de son statut épistémologique et de son fondement métaphysique”, Documenti e Studi Sulla Tradizione Filosofica Medievale, SISMEL, Firenze, XXI, pp. 223-242
  • Nussbaum, Martha C.; Rorty, Amélie O. (1992), Essays on Aristotle's De Anima, Oxford: Oxford University Press.
  • Ross, W. D. (1955), Aristotelis Fragmenta Selecta, Oxford: Oxford Clarendon Press.
ارسال نظر در مورد این مقاله
CAPTCHA Image

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار