نوع مقاله : مقاله علمی- پژوهشی

نویسنده

• رسول رهبری غازانی

دپارتمان فلسفه دین، دانشکده الهیات، دانشگاه استانبول، استانبول، ترکیه

چکیده

این نوشتار به بررسی آراء شیخ محمود شبستری -از معروف‌ترین صوفی‌های ایرانی- در کتاب گلشن راز او پرداخته است. در این پژوهش مفهوم سلوک عرفانی در اشعار شبستری با رویکرد هرمونتیکی مورد واکاوی قرار گرفته و همچنین برای تحلیل و بسط مطالب از تفسیرهای محققینی چون لاهیجی و ابن ترکه اصفهانی بهره گرفته شده است. این مسئله که بر اساس آراء شبستری در گلشن راز چگونه سالک از موانع عبور می‌کند و با پشت سر گذاشتن "غیریت" به وحدت با ذات الهی می‌رسد؟ سوال اصلی این پژوهش است. روایت شبستری از سفر سالک، مراحل و چالش‌های آن و نقش صورت انسانی در ظهور الهی، موضوعات دیگریست که پیرامون بررسی مسئله محوری پژوهش مورد مطالعه قرار گرفته است. در این مطالعه بدست آمد که شبستری معتقدست صورت انسانی محل ظهور الهی است و با انسان دایره هستی کامل می‌گردد. از آن‌جا که سلوک، طبیعتی تحول بخش دارد که لازمه آن تصفیه و پایان دادن به غیریت است، پس لاجرم غلبه بر دوگانگی و عبور از غیریت امری ضروری است. پس بر اساس آموزه‌های عرفان اسلامی با نفی خواطر، با توجه پیوسته سالک به خداوند، وحدت محقق می‌گردد. همچنین این نوشتار درکی غنی و عمیق از آراء شبستری ارائه می‌دهد، شناخت بیشتری از مابعد الطبیعه عرفان اسلامی ایجاد می‌کند و با شرح سلوک عرفانی، تفسیر جامعی از چالش‌ها، تمرینات و تجربیات تحول آفرین که منجر به وحدت می‌گردد را بیان می‌دارد.

کلیدواژه‌ها

• تصوف
• سلوک عرفانی
• شیخ محمود شبستری
• گلشن راز
• وحدت الهی
• ورای غیریت

موضوعات

• هستی شناسی

عنوان مقاله [English]

Transcending Otherness: Overcoming Obstacles in the Mystical Journey in Shabistarī’s Rose Garden of Mystery

نویسنده [English]

• Rasoul RAHBARI GHAZANI

Department of Philosophy of Religion, Faculty of Theology, Istanbul University, Istanbul, Turkey.

چکیده [English]

This study explores the profound teachings of Shaykh Maḥmūd Shabistarī, a distinguished Persian Sufi mystic, concentrating on his work, the Gulshan-i Rāz, or The Rose Garden of Mystery. Adopting a hermeneutic approach, it scrutinizes the intricate spiritual journey towards divine realization delineated in Shabistarī’s poetry, utilizing qualitative content analysis of original texts and interpretations by scholars and commentators such as Lāhījī and Ibn Turka Iṣfahānī. The main question the paper address is this: “How can the spiritual journeyer overcome obstacles—particularly ‘otherness’—and achieve unity with the divine Essence within the framework of Islamic mysticism, as interpreted through Shabistarī’s teachings in Gulshan-i Rāz?” To answer this inquiry, the paper addresses pivotal questions concerning Shabistarī’s depiction of the spiritual journeyer’s path, its stages and challenges, and the critical role of the human form in divine manifestation. The study underscores the necessity of overcoming duality and distinction, alluding to the transformative nature of the journey that necessitates self-purification and the cessation of otherness. Furthermore, the research illuminates Islamic spiritual practices, such as nafy-i khawāṭir, aiding the journeyer’s exclusive focus on God. This examination culminates in exploring Shabistarī’s conceptualization of the human form as the locus of divine manifestation, revealing a metaphysical continuum that completes the circle of existence. Findings from this study provide an enriched understanding of Shabistarī’s thought, contributing to the discourse on Islamic metaphysics. It presents valuable insights into the spiritual journeyer’s path, offering a comprehensive interpretation of the challenges, practices, and transformative experiences leading to divine unity.

کلیدواژه‌ها [English]

• Shaykh Maḥmūd Shabistarī
• Gulshan-i Rāz
• Sufism
• Spiritual Journey
• Transcendence of Otherness
• Divine Unity