نوع مقاله : مقاله علمی- پژوهشی

نویسندگان

• میثم مزکاء ¹
• مهدی دهباشی ²
• محمدرضا شمشیری ³

¹ دانشجوی دکتری فلسفه و کلام اسلامی، واحد اصفهان (خوراسگان)، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران

² استاد گروه فلسفه و کلام اسلامی، واحد اصفهان (خوراسگان)، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران.

³ دانشیار گروه فلسفه و کلام اسلامی، واحد اصفهان (خوراسگان)، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران

چکیده

هدف از این نوشتار، تبیین کیفیت ایجاد و بررسی ذاتیات فضازمان بر اساس فلسفه صدرایی و قیاس آن با گزاره­های فیزیکال است. در این مقاله به‌نحو توصیفی تحلیلی دو مسئله مورد کنکاش قرار گرفت، یکی از حیث معرفت­شناسی و دیگر هستی­شناختی است. مسئله اولی که بررسی شد از حیث معرفت‌شناسی است که به چگونگی مطالعه ماهیت حقیقی فضا­زمان از منظر ملاصدرا و انیشتین پرداخته و دیگری از منظر هستی­شناختی است که به تبیین ذات و ذاتیات فضا­زمان از دیدگاه ملاصدرا و انیشتین می­پردازد و درنهایت از حیث معرفت‌شناختی دانستیم که ملاصدرا و انیشتین معتقداند گزاره­های علمی صرفاً گزاره­های تجربی و محسوس نیستند بلکه برای توضیح ساختار و ماهیت فضازمان نیازمند ادراکات ریاضیاتی و عقلی از فضازمان هستیم. بر اساس این پژوهش، فضازمان از ماده اولیه ایجاد شده و نوعی هیولای ثانویه یا ذره بنیادین است و علت تند شوندگی نرخ انبساط آن به حرکت درون ذاتی آن باز می­گردد، پس انرژی تاریک همان جوهر فضازمان است. بر این اساس اولاَ ماهیت فضا­زمان ماهیتی غیرمحسوس است و ادراک محسوس آن ممکن نیست و ثانیاً ادراکات ریاضیاتی برآمده از قوه خیال و ادراکات عقلیه منبعث از قوای عقلیه، دقیق‌تر از ادراکات حسیه هستند، اما از حیث هستی‌شناختی کیهان‌شناسان مدلی پیشینی یا پسینی موجهی در چگونگی و یا چیستی ماهیت حقیقی فضازمان مطرح نکرده­اند اما طبق مبانی ملاصدرا، فضازمان نوعی از انواع هیولاهای ثانویه­ای است که صورت کامل شده اطوار هیولای اولی می­باشد، ضمن اینکه کیهان‌شناسان نیز چون ملاصدرا معتقداند فضازمان مأخر از ماده اولیه کیهانی بوده است. 

کلیدواژه‌ها

• فضازمان
• ملاصدرا
• انیشتین
• ماده اولیه
• حرکت جوهری

موضوعات

• فلسفه

عنوان مقاله [English]

Depiction of Space-Time Ontological Geometry Based on Mulla Sadra and Einstein’s Epistemological Bases

نویسندگان [English]

• Meysam Mozaka ¹
• Mahdi Dehbashi ²
• Mohammad-Reza Shamshiri ³

¹ Ph.D. Candidate of Islamic Philosophy and Theology, Isfahan branch (Khorasgan), Islamic Azad University, Isfahan, Iran.

² Professor, Department of Islamic Philosophy and Theology, Isfahan Branch (Khorasgan), Islamic Azad University, Isfahan, Iran

³ Associate Professor, Department of Islamic Philosophy and Theology, Isfahan Branch (Khorasgan). Islamic Azad University, Isfahan, Iran

چکیده [English]

The purpose of this article is to explain the quality of creation and examine the essence of space-time based on Sadra'i philosophy and its comparison with physical propositions. The present descriptive-analytical article explores two issues. One is from an epistemological point of view, and the other is from an ontological point of view. The first looks at the true essence of space-time from Mulla Sadra and Einstein’s point of view in terms of ontology. The second explains their opinions on the essence and objectivity of space-time from an epistemological perspective. Finally, findings showed they believed scientific propositions are not practical and perceptible in terms of epistemology. Indeed, having good mathematical and rational perceptions of space-time is necessary to explain its structure and essence. According to this research, space-time is created from primary matter and is a kind of secondary monster or fundamental particle, and the reason for its expansion rate is its intrinsic movement. So, dark energy is the essence of space and time. Because, in the first place, space-time is imperceptible in nature, and secondly, imagination-driven mathematical perceptions and rational perceptions resulted from cognitive faculty are more accurate than sense perceptions. However, when it comes to ontology, cosmologists have not yet developed any justified priori or posteriori model about the true nature of space-time. Though, according to Mulla Sadra’s bases, space-time is a type of secondary matter completed from the primary matter mode; furthermore, he believed space-time has its origin in the cosmic primary matter.

کلیدواژه‌ها [English]

• Space-Time
• Mulla Sadra
• Einstein
• Primary Matter
• Substantial Motion