نوع مقاله : مقاله علمی- پژوهشی

نویسندگان

• میثم مزکاء ¹
• مهدی دهباشی ²
• محمدرضا شمشیری ³

¹ دانشجوی دکتری فلسفه و کلام اسلامی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اصفهان (خوراسگان)، اصفهان، ایران

² استاد گروه فلسفه و کلام اسلامی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اصفهان (خوراسگان)، اصفهان، ایران.

³ دانشیار گروه فلسفه و کلام اسلامی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اصفهان (خوراسگان)، اصفهان، ایران

چکیده

هدف: از این نوشتار، تبیین کیفیت ایجاد و بررسی ذاتیات فضازمان بر اساس فلسفه صدرایی و قیاس آن با گزارههای فیزیکال است.

روش پژوهش: در این مقاله بنحو توصیفی تحلیلی دو مسئله مورد کنکاش قرار گرفت.

یافته‌ها: مسئله اولی که بررسی شد از حیث معرفت شناسی است که به چگونگی مطالعه ماهیت حقیقی فضا‌زمان از منظر ملاصدرا و انیشتین پرداخته و دیگری از منظر هستی‌شناختی است که به تبیین ذات و ذاتیات فضا‌زمان از دیدگاه ملاصدرا و انیشتین می‌پردازد و در نهایت از حیث معرفت شناختی دانستیم که ملاصدرا و انیشتین معتقداندگزاره‌های علمی صرفاً گزاره‌های تجربی و محسوس نیستند بلکه برای توضیح ساختار و ماهیت فضا زمان نیازمند ادراکات ریاضیاتی و عقلی از فضازمان هستیم. بر اساس این پژوهش، فضا زمان از ماده اولیه ایجاد شده و نوعی هیولای ثانویه یا ذره بنیادین است و علت تند شوندگی نرخ انبساط آن به حرکت درون ذاتی آن باز می‌گردد، پس انرژی تاریک همان جوهر فضا زمان است.

نتیجه‌گیری: بر این اساس اولاَ ماهیت فضا‌زمان ماهیتی غیرمحسوس است و ادراک محسوس آن ممکن نیست و ثانیاً ادراکات ریاضیاتی برآمده از قوه خیال و ادراکات عقلیه منبعث از قوای عقلیه، دقیقتر از ادراکات حسیه هستند، اما از حیث هستی شناختی کیهانشناسان مدلی پیشینی یا پسینی موجهی در چگونگی و یا چیستی ماهیت حقیقی فضا زمان مطرح نکرده‌اند اما طبق مبانی ملاصدرا، فضا زمان نوعی از انواع هیولاهای ثانویه‌ای است که صورت کامل شده اطوار هیولای اولی می‌باشد، ضمن اینکه کیهانشناسان نیز چون ملاصدرا معتقداند فضا زمان مأخر از ماده اولیه کیهانی بوده است.

کلیدواژه‌ها

• فضازمان
• ملاصدرا
• انیشتین
• ماده اولیه
• حرکت جوهری

موضوعات

• فلسفه

عنوان مقاله [English]

Depiction of Space-Time Ontological Geometry Based on Mulla Sadra and Einstein’s Epistemological Bases

نویسندگان [English]

• meysam mozaka ¹
• Mahdi Dehbashi ²
• Mohammadreza Shamshiri ³

¹ PhD student of Islamic philosophy and theology, Islamic Azad University, Isfahan branch (Khorasgan), Esfahan, Iran.

² Professor, Department of Islamic Philosophy and Theology, Islamic Azad University, Isfahan Branch (Khorasgan), Esfahan, Iran

³ Associate Professor, Department of Islamic Philosophy and Theology, Islamic Azad University, Isfahan Branch (Khorasgan). Esfahan, Iran

چکیده [English]

Objective: The purpose of this article is to explain the quality of creation and examine the essence of space-time based on Sadra'i philosophy and its comparison with physical propositions.

Methods: The present descriptive-analytical article explores two issues. One is from epistemological point of view and the other is from ontological point of view.

Results The first looks at the true essence of space-time from Mulla Sadra and Einstein’s point of view in terms of ontology. The second explains their opinions on the essence and objectivity of space-time from an epistemological perspective. Finally, findings showed they believed scientific propositions are not practical and perceptible in terms of epistemology. Indeed, having good mathematical and rational perceptions of space-time are necessary to explain its structure and essence. According to this research, space-time is created from primary matter and is a kind of secondary monster or fundamental particle, and the reason for its expansion rate is its intrinsic movement. So dark energy is the essence of space and time.

Conclusions: Because, in the first place, space-time is imperceptible in nature, and secondly, imagination-driven mathematical perceptions and rational perceptions resulted from cognitive faculty are more accurate than sense perceptions. However, when it comes to ontology, cosmologists have not yet developed any justified priori or posteriori model about the true nature of space-time. Though, according to Mulla Sadra’s bases, space-time is a type of secondary matter completed from the primary matter mode; furthermore, he believed space-time has its origin in the cosmic primary matter.

کلیدواژه‌ها [English]

• Space-Time
• Mulla Sadra
• Einstein
• Primary Matter
• Substantial Motion