Journal of Philosophical Investigations

نوع مقاله : مقاله علمی- پژوهشی

نویسنده

دانشیار، گروه فلسفه، دانشگاه خوارزمی، ایران

چکیده

دین دارای ابعاد مختلفی از جمله ابعاد اعتقادی، اخلاقی، تجربی، مناسکی- عبادی، اسطوره­ای-روایی، اجتماعی و مادی است. تجربة دینی یکی از ابعاد دین است و هم بعنوان یک واقعیت مهم دینی دارای مناسبات مختلفی با دیگر ابعاد آن است. از این‌­رو شناخت نوع مناسبات تجربة دینی با ابعاد دین اهمیت زیادی دارد. پرسش تحقیق آن است که چه نسبتی میان تجربة دینی با ابعاد مختلف دین قابل تصور است؟ در پاسخ به این سوال، ابتدا بایستی به اهمیت تلقی­‌های مختلف از دین و سپس تجربة دینی توجه داشت؛ یعنی نوع خوانش ما از تجربة دینی، نسبت آن را با ابعاد دین تعیین می‌­کند. همچنین تلقی ما از دین، در تعیین ماهیت و تنوع ابعاد آن بسیار مهم است. در این زمینه، می­توان با نظر به دو سنت مهم دینی موجود در جهان، یعنی سنت خداباوری و خداناباوری، به اهمیت امر متعالی و جنبه الهی/قدسی دین، توجه داشت و حداقل بر نقش ابعاد اعتقادی، اخلاقی، روایی-اسطوره‌­ای، تجربی، نهادی-حقوقی/اجتماعی، عبادی-مناسکی (شعائری) و مادی دین توجه داشت که هریک مناسبات خاصی با تجربۀ دینی دارند؛ بویژه ابعاد اعتقادی و شعائری که می‌­توانند مورد توجه بیشتری قرار دارند. در این زمینه، به نظر می­‌رسد بُعد اعتقادی می‌­تواند ایجاد کننده یا تفسیرگر تجربۀ دینی، بُعدعبادی-شعائری نمایش­گر و تجلی کننده و تکرار نُمادین تجربه‌­های دینی، و بُعد روایی-اسطوره­ای انتقال دهندة ماهیت آن به نسل‌های بَعدی، بُعد اخلاقی هم مُوجد و هم بسط سلوکی نتیجة تجربیات دینی، و بُعد مادی نیز تجسم‌­گر خارجی و زمینه­‌ساز وقوع تجربه‌های دینی باشند. ضمن اینکه توجه به نظریات مطرح در دو رویکرد ذات­‌گرایی و ساختار­گرایی درباب تجربه­‌های دینی و تقسیم تجربه­‌های دینی به دوگونة مینوی و شهودی-نظری، نوع مناسبات آنها را با ابعاد دین متنوع و پیچیده‌­تر خواهد ساخت.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The Relation between Religious Experience and Religion’s Dimensions

نویسنده [English]

  • Qodratullah Qorbani

Associate Professor, Department of Philosophy, Kharazmi University, Iran

چکیده [English]

Religion has different aspects and dimensions including doctrinal, moral, empirical, mythical-narrative, ritual, social, and material ones. Religious experience is one of the dimensions of religion and is a significant religious fact and aspect that has diverse relations with other dimensions of religion. Hence, recognizing the kind of religious experience’s relations with religion’s dimensions has its special significance. So the question of research is what relations can be conceivable between religious experience and the dimensions of religion? To answer such a question, first, we should pay attention to the importance of different tendencies toward religion and religious experiences, that is, our understanding of religious experience defines its relation with religion’s dimensions. Our understanding of religion, also, is significant in determining its essence and diverse aspects or dimensions. In this case, considering two important religious traditions of the world, namely classic monotheism and atheism, we can notice the significance of the Transcendent Being or Sacredness/Divine aspect of religion, and think of some dimensions of religion such as doctrinal, moral, mythical-narrative, empirical, social, ritual or material that each one has its special relation with religious experience, although creedal and ritual ones can be more respectable. In this case, it seems the doctrinal dimension can make or interpret religious experiences, ritual and worshiping dimention shows and manifests its symbolic repeatation. Mythical-narrative one can transfer virtues of religious experiences to the next generations, moral one can make and extend the results of religious experiences, and material one can manifest externally and make the background for the next religious experiences. In the meantime, paying attention to noticeable theories such as essentialism and structuralism about religious experiences, and dividing them into two nouminous and intuitive-theoretical experiences, can make complicated and plural of their relations with some dimensions of religion.

کلیدواژه‌ها [English]

  • religious experiences
  • religion’s dimensions
  • creeds
  • rituals
  • numinous
  • theism
The Holy Quran.
Barqi, A. (1992). Al Mahasin, Dar-ul Kotob Eslamiyeh Publishing. (In Arabic)
Davis, C. (1989). The Evidential of Religious Experiences. Oxford University Press.
Fanaei, A. (2015). the Ethics of Theology, Negahe Moaser Publishing. (In Persian)
Hume, R. (2007). the World’s Living Religions, trsnslated by A. Govahi, Elm Publishing. (In Persian)
Katz, S. (1978). Mysticism and Philosophy Analysis. Oxford University Press.
Mc Grath, A. (2013). An Introduction on Christian Theology, Vol. 2,Translated by M.R Bayat & Others, University of Religions and Denominations Press. (In Persian)
Mohaddeth Nouri. (1987). Al-Mustadrak, Vol. 3, Al-Bayt Publishing. (In Arabic)
Proudfoot, W. (2014). Religious Experience, Translated by A. Yazdani, Taha Publishing. (In Persian)

Schleiermacher, F. (2005). On Religion: Speeches to Its Cultured Despisers. Cambridge Texts in the History of Philosophy) Revised Edition, Cambridge University Press.

Smart, N. (1989). The World’s Religions. Cambridge University Press.
Smart, N. (1993). World Views. Crosscultural Explorations of Human Beliefs. Charles Scribner’s Sons.
Smart, N. (1996). Dimensions of the Sacred: An Anatomy of the Worlds’ Belifs. University of California Press.
Swinborn. (1979). The Existence of God. Oxford University Press.
CAPTCHA Image