نوع مقاله : مقاله علمی- پژوهشی

نویسندگان

• هادی صالحی ¹
• عماد صفرنژاد بروجنی ²

¹ عضو هیات علمی گروه حقوق عمومی و بین الملل دانشگاه شیراز

² دانشجوی دکتری حقوق عمومی دانشگاه شیراز. دانش آموخته فلسفه غرب دانشگاه تهران

چکیده

جرم‌سیاسی یکی از مفاهیم مناقشه‌برانگیز در حقوق کیفری و فلسفه‌ی سیاسی است که در طول تاریخ، با تغییر بنیان‌های مشروعیت سیاسی، معنایی متفاوت به خود گرفته است. این مقاله با مرور تاریخی تحولات جرم‌سیاسی از یونان باستان تا دوران معاصر، نشان می‌دهد که چگونه این مفهوم از نقد نظم حاکم به جرم علیه امنیت و حیثیت اقتدار تبدیل شده است. در ادامه، با رجوع به اندیشه‌ی ژان‌ژاک روسو، به‌ویژه مفهوم «ارادة کلی»، تلاش می‌شود تا بنیاد فلسفی تازه‌ای برای فهم و تفکیک جرم‌سیاسی از جرایم عمومی ارائه گردد. از رهگذر سه تفسیر دموکراتیک، استعلایی و انتقادی از ارادة کلی، مقاله تبیین می‌کند که تنها تفسیر انتقادی می‌تواند جایگاهی مشروع و ضروری برای مخالف سیاسی قائل شود. در پرتو این دیدگاه، دادرسی استثنایی برای متهمان سیاسی نه‌تنها موجه، بلکه لازمه‌ی تحقق ارادة کلی و مشارکت آزادانه در حیات سیاسی جامعه است. در پایان، با ارائه‌ی مدل حقوقی مشخصی برای تشخیص جرم‌سیاسی و ویژگی‌های دادرسی استثنایی، چارچوبی عملی برای تضمین حق مخالفت سیاسی پیشنهاد می‌شود.

کلیدواژه‌ها

• جرم سیاسی
• دادرسی استثنایی
• ارادة کلی
• روسو
• مشارکت سیاسی
• حقوق کیفری

موضوعات

• فلسفه

عنوان مقاله [English]

Exceptional Trials in Political Crimes With Reference to the Concept of the General Will in Rousseau’s Thought

نویسندگان [English]

• Hadi Salehi ¹
• Emad Safar Nejad Broujeni ²

¹ Assistant Professor of Public Law at Shiraz University

² PhD Candidate of Public Law at Shiraz University Graduate of Philosophy at Tehran University

چکیده [English]

Political crime is one of the most contested concepts in criminal law and political philosophy, having undergone substantial transformations alongside shifts in the foundations of political legitimacy. This article traces the historical evolution of political crime—from classical Athens and imperial Rome to the medieval intertwining of church and state, and through to the ideological conflicts of the 19th and 20th centuries—highlighting how dissent has moved from being considered heresy and treason to being (partially) legitimized within modern legal frameworks.

Drawing on the political philosophy of Jean-Jacques Rousseau, particularly his notion of the "general will," the article proposes a new conceptual framework for distinguishing political crime from ordinary offenses. Through an analysis of three main interpretations of the general will—democratic, transcendental, and critical—the author argues that only the critical reading can meaningfully recognize the political dissenter as a legitimate actor rather than a deviant. Within this framework, exceptional trials in political crimes are not only justifiable but essential for preserving political participation and preventing authoritarian closure.

The article concludes by offering a practical model for identifying political crimes and outlining the procedural and penal features of a rights-oriented exceptional trial that safeguards freedom of expression and dissent within the legal order.

کلیدواژه‌ها [English]

• political crime
• exceptional trial
• general will
• Rousseau
• political participation
• criminal law